Katar (poprawniej mówiąc, nieżyt nosa) to problem nieobcy ludzkiej populacji, a w dodatku nierzadko dość uciążliwy. Jedni ludzie radzą sobie z nim całkiem dobrze, u innych z kolei zatkanie nosa prowadzi do trudności z zaśnięciem czy do wyjątkowej drażliwości (w końcu katar może powodować problemy z oddychaniem).
Katarem określa się wydostawanie się z nosa różnego rodzaju wydzieliny – tak naprawdę katar niejedno bowiem ma imię. Przyjrzeć się temu, jak wygląda wydmuchiwana z nosa treść, zdecydowanie warto. Oceniając bowiem jej charakter można wysunąć podejrzenie o tym, co doprowadziło do kataru – jego przyczyną może być infekcja wirusowa czy bakteryjna, ale i alergia. Znalezienie przyczyny kataru jest ważne również i z tego powodu, iż pozwala to stwierdzić, jakie leczenie będzie mogło przynieść pacjentowi ulgę i czy wystarczą domowe sposoby, czy też trzeba udać się do lekarza.
Przy ocenie kataru bierze się pod uwagę głównie dwa aspekty: kolor wydzieliny z nosa, a także jej gęstość. Katar, który jest przezroczysty lub białawy i do tego jest wyjątkowo rzadki (wodnisty), spowodowany może być dwoma przyczynami: infekcjami wirusowymi oraz alergią. W przypadku, gdy do kataru doprowadziło zakażenie jakimś wirusem, pacjenci zwykle skarżą się dodatkowo również i na kaszel, gorączkę czy uporczywe, częste kichanie. Spotykany może być u nich również ból gardła czy ból głowy. Jeżeli zaś chodzi o katar związany z alergiami (taki katar określa się jako katar sienny lub po prostu alergiczny) to o tym, że to właśnie uczulenie doprowadziło do problemu, może sugerować m.in. to, że pojawił się on po ekspozycji pacjenta na czynniki, w stosunku co do których jest on uczulony. Na przykład osoby z alergiami na pyłki roślin zaczynają zmagać się z wyciekiem treści z nosa w okresie pylenia roślin. Dodatkowym objawem, często współwystępującym z alergicznym nieżytem nosa, jest łzawienie oczu. Ciągły katar, kichanie również nie są problemami obcymi alergikom.
Innymi patologiami jest z kolei spowodowany gęsty, żółty katar. Czasami katar ten bywa nawet zielony (określa się go jako ropny). Pacjenci, u których pojawi się ten typ kataru, nierzadko skarżą się, że mają oni zatkany nos – przez to, że wydzielina jest gęsta, ciężko bywa ją usunąć z nosa. Takiego nieżytu nosa całkowicie zlekceważyć nie można, ponieważ spowodowany jest on najprawdopodobniej infekcją bakteryjną. Szczególnie zaniepokoić powinno wystąpienie – w połączeniu z takim katarem – wysokiej gorączki, trudności z oddychaniem czy znacznego wzmożenia potliwości. Objawy te sugerują zakażenie, które trzeba będzie leczyć nie tylko domowymi sposobami, ale i z wykorzystaniem zaleconych przez lekarza leków.
Niektórzy pacjenci zauważają u siebie katar z krwią. Z pewnością może to niepokoić, najczęściej ma to jednak błahe przyczyny. Naczynia krwionośne w obrębie nosa są dość delikatne i nietrudno je uszkodzić. Można to zrobić chociażby podczas zbyt silnego wydmuchiwania nosa i to właśnie stanowi podstawową przyczynę tego, że wydzielina z nosa staje się podbarwiona krwią.
Katar można podzielić nie tylko ze względu na jego przyczynę, ale i czas trwania. Może on być stanem przejściowym, ustępującym po kilku dniach (zwykle po przysłowiowych siedmiu), ale i stanem utrzymującym się znacznie dłużej. Przewlekły czy nawracający katar może mieć różne przyczyny, jedną z nich są choroby zatok (takie jak np. zapalenie zatok, w tym przypadku katar bywa określany mianem zatokowego).
Pacjentów zazwyczaj jednak bardziej niż rodzaje kataru i ich przyczyny interesuje inny aspekt – sposoby na katar. Wśród takowych wyróżnia się zarówno wiele różnych domowych metod, ale i stosowanie różnych środków medycznych (zarówno dostępnych bez recepty, jak i takich na receptę). Domowe sposoby na katar bywają odmienne w zależności od wieku pacjenta. Przykładowo katar u dziecka – a szczególnie u niemowlaka – opanować można przy pomocy specjalnych urządzeń oczyszczających nos (np. tzw. gruszek) czy z wykorzystaniem plasterków na katar. Stosować można też donosowe roztwory soli fizjologicznej czy wody morskiej – nawilżają one śluzówki nosa, a do tego rozrzedzają wydzielinę, ułatwiając jej wydmuchiwanie. Cenne bywają inhalacje na katar – do ich przeprowadzenia wykorzystywać można olejki eteryczne (np. olejek eukaliptusowy). Innymi środkami, które również są polecane w celu szybszego opanowania kataru, są sok z czarnego bzu oraz miód z mniszka lekarskiego. Doświadczając nieżytu nosa – szczególnie sytuacji, gdzie odczuwa się zatkany nos bez kataru (bez wydostawania się wydzieliny z nosa) – warto dbać o odpowiednie nawilżenie powietrza w domu. Wykorzystywać do tego można zarówno specjalistyczne nawilżacze, jak i – w sezonie grzewczym – po prostu położyć mokrą ściereczkę czy ręcznik na grzejniku.
Niektórzy jednak ludzie bardziej od domowych sposobów na katar cenią sobie leków na katar. Dostępne są różne leki bez recepty, np. krople zawierające ksylometazolinę, które – obkurczając naczynia krwionośne w nosie – zmniejszają produkcję wydzieliny. Substancje ograniczające wytwarzanie uciążliwej wydzieliny dostępne są również i w takich postaciach, jak tabletki czy maść. Inne zaś preparaty, które można kupić na receptę, zasadniczo raczej nie wpływają na sam katar, a tak naprawdę na jego przyczynę. Mowa tutaj np. o stosowaniu antybiotyków w przypadku kataru. Te preparaty zalecane są pacjentom wtedy, kiedy nieżyt nosa spowodowany jest infekcją bakteryjną. Jeżeli tak jest, to antybiotykoterapia jest pacjentowi potrzebna, ponieważ nie tylko może ona sprawić, że zakażenie – a co za tym idzie i katar – zostanie szybciej opanowane, ale i zmniejszyć może ona ryzyko tego, że pacjent będzie zmagał się z przewlekłym katarem.