Pacjenci sądzą, że to jedyna skuteczna forma leczenia chorego gardła. Często są jednak w błędzie
Zapalenie gardła to jedna z najczęstszych infekcji zakaźnych o charakterze wirusowym lub bakteryjnym. Wyróżniamy ostre zapalenie gardła i przewlekłe zapalenie gardła, które różnią się czynnikami je wywołującymi oraz sposobami leczenia. O ostrym zapaleniu gardła mówimy, gdy choroba rozwija się nagle i utrzymuje przez 3 do 7 dni. Z kolei przewlekłe zapalenie gardła to stan trwający przez wiele tygodni, charakteryzujący się okresami remisji i zaostrzeń. Zapalenie gardła, któremu towarzyszy stan zapalny migdałków, określane jest mianem anginy (bez względu na czynnik wywołujący chorobę).
Najczęstszą przyczyną zapalenia gardła są wirusy – odpowiadają one za 70 do 90 proc. przypadków stanów zapalnych gardła. Najczęściej zapalenie gardła spowodowane jest przez następujące wirusy: adenowirusy, rhinowirusy, wirus grypy i paragrypy.
Z kolei bakteryjne (ropne) zapalenie gardła wywołane może być przez bakterie: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Mycoplasma, Chlamydia, Neisseria gonorrhoeae.
Rzadziej diagnozowane jest grzybicze zapalenie gardła, powodowane infekcją drożdżakami Candida albicans.
Nieco inne są przyczyny przewlekłego zapalenia gardła. Wynika ono ze stałego drażnienia błony śluzowej gardła rozmaitymi czynnikami, takimi jak zanieczyszczenia powietrza, dym papierosowy, niska lub wysoka temperatura, suche powietrze, alergeny, chemiczne opary czy pyły.
Inne przyczyny przewlekłych stanów zapalnych gardła to przewlekłe infekcje zatok przynosowych, powiększenie migdałków gardłowych czy stany zaburzonej odporności, towarzyszące chorobom przewlekłym.
Zapalenie gardła u dzieci najczęściej spowodowane jest wirusami. Tego typu infekcje są u dzieci powszechne – możliwe jest występowanie zapalenia gardła od kilku do nawet kilkunastu razy w ciągu roku. Rzadziej zdarzają się zapalenia gardła bakteryjne, a także grzybicze – te ostatnie mogą być konsekwencją antybiotykoterapii. Warto mieć ponadto na uwadze, że zapalenie gardła u dzieci może towarzyszyć charakterystycznym chorobom wieku dziecięcego: szkarlatynie, odrze, ospie wietrznej czy różyczce.
Objawy zapalenia gardła mogą różnić się w zależności od tego, czy jest to bakteryjne, czy wirusowe zapalenie gardła. W przypadku zapalenia gardła wywołanego przez wirusy najczęściej występuje ostry ból gardła, nasilający się przy przełykaniu, wodnisty katar, ból głowy, łzawienie spojówek czy chrypka. Możliwe są także objawy ogólne – gorączka, bóle mięśni, osłabienie.
Czym objawy wirusowego zapalenia gardła różnią się od tych towarzyszących bakteryjnemu zapaleniu gardła? W przebiegu infekcji o podłożu bakteryjnym charakterystyczne jest wystąpienie zmian ropnych. Typowa jest wysoka gorączka, brak kaszlu, silny ból gardła i chrypka. Bakteryjnej infekcji gardła towarzyszy także drapanie w gardle i pieczenie w gardle. W celu postawienia ostatecznego różnicowania bakteryjnego i wirusowego zapalenia gardła potrzebne jest wykonanie wymazu z gardła.
Pomocniczo można ocenić kryteria zapalenia gardła wedle skali Centora – za bakteryjnym zapaleniem gardła przemawia obecność temperatury przekraczającej 38 stopni C, powiększenie węzłów chłonnych, obrzęk migdałków i obecność nalotu na ich powierzchni oraz brak kaszlu. Przy obecności wszystkich tych objawów lekarze często nie zlecają wykonania wymazu z gardła i od razu włączają antybiotyk.
Wymaz z gardła pobierany jest po uprzednim przygotowaniu pacjenta. Przygotowanie do wymazu gardła polega na: rezygnacji z przyjmowania posiłków na co najmniej 3 godziny przed badaniem. Nie należy przed badaniem myć zębów, żuć gumy do żucia czy stosować tabletek do ssania
Nie ma sensu wykonywanie badania podczas antybiotykoterapii. Pobranie wymazu z gardła nie jest bolesne, może jedynie wywołać dyskomfort w postaci odruchów wymiotnych. Na wynik wymazu z gardła oczekuje się kilka dni.
Objawy przewlekłego zapalenia gardła przede wszystkim sprowadzają się do uczucia suchości w gardle i podrażnienia gardła, co generuje ataki kaszlu. Może wystąpić zaczerwienienie i ból gardła, nie jest stwierdzana gorączka. Objawy nasilają się po zadziałaniu czynnika wywołującego i mają charakter nawrotowy.
Objawy zapalenia gardła u dzieci są podobne jak u dorosłych. Natomiast w przypadku niemowląt, które nie mogą werbalnie zasygnalizować swoich dolegliwości, należy zwrócić uwagę na nasiloną płaczliwość, brak apetytu, kłopoty ze snem i rozdrażnienie oraz wkładanie paluszków do buzi.
Leczenie zapalenia gardła spowodowanego przez wirusy nie wymaga stosowania antybiotyków. Leczenie polega wyłącznie na łagodzeniu objawów – stosowane są leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol czy ibuprofen. Stosowane są także łagodzące tabletki do ssania czy aerozol do gardła (w których substancjami czynnymi może być lidokaina, salicylan choliny, benzydamina). Wśród małych dzieci popularne są lizaki zawierające substancje nawilżające i ochronne. Wspomagająco można stosować dostępne już bez recepty leki przeciwwirusowe, które działają immunomodulująco. Leki tego typu zawierają pranobeks inozyny i mogą być stosowane także u dzieci.
Leczenie bakteryjnego zapalenia gardła wymaga zastosowania antybiotyku. Jego wybór uzależniony jest od wyniku posiewu i antybiogramu. Najczęściej stosowany antybiotyk na gardło to penicyliny, a także cefalosporyny, a w razie uczulenia na penicylinę – makrolidy. Zazwyczaj terapia antybiotykami trwa około 7–10 dni. Grzybicze zapalenie gardła wymaga stosowania leków przeciwgrzybiczych, takich jak flukonazol.
Pomocniczo można stosować domowe sposoby na zapalenie gardła, które doskonale sprawdzą się także w przypadku przewlekłego zapalenia gardła. Metody te mają na celu nawilżenie śluzówki gardła i złagodzenie podrażnień. Najczęściej stosowane domowe sposoby leczenia zapalenia gardła to:
Ponadto unikać należy spożywania zimnych napojów lub gorących, pikantnych potraw. Dobre efekty przynosi stosowanie nawilżaczy powietrza.
77
