Wzdęty brzuch – przyczyny uczucia pełności w brzuchu

Wzdęty brzuch – objaw niestrawności

Na problem wzdętego brzucha, uczucia pełności, gromadzenia się gazów skarży się wiele osób. Część pacjentów wskazuje na fakt, że dolegliwości tego typu pojawiają w efekcie stosowania konkretnej diety. Błędy dietetyczne oznaczają w tym przypadku nadmierne spożycie tłuszczów, a także niewłaściwe przygotowywanie posiłków – np. smażenie, dodawanie sosów do potraw.

Zatem uczucie pełności w brzuchu to jeden z objawów niestrawności. Towarzyszą mu także inne dolegliwości, takie jak odbijanie czy wzdęcia. Niestrawność taką określa się jako dyspepsję czynnościową – typowe dla tego zaburzenia jest uczucie pełności w jamie brzusznej po jedzeniu, nierzadko z towarzyszącym bólem lub uczuciem pieczenia, zlokalizowanym w nadbrzuszu środkowym.

Zdaniem wielu specjalistów jedną z najważniejszych i najpowszechniejszych przyczyn tej dolegliwości jest tzw. aerofagia – pod tym pojęciem należy rozumieć połykanie powietrza podczas jedzenia. Jej najistotniejszym objawem jest występujące kilkukrotnie w ciągu tygodnia odbijanie, często bardzo uciążliwe.

Wzdęcie brzucha to uczucie subiektywne, które nie znajduje potwierdzenia w badaniu lekarskim.

To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie

Wzdęty brzuch – objaw chorób układu pokarmowego

W przypadku wzdęć brzucha dominują przyczyny gastroenterologiczne (w tym nowotworowe, choć te występują rzadziej) i mogą mieć one charakter zarówno czynnościowy (funkcjonalny), jak i organiczny, będący następstwem choroby przewodu pokarmowego. Do najczęstszych czynnościowych przyczyn uczucia pełności w jamie brzusznej należy zaliczyć:

• zespół jelita drażliwego – charakteryzuje się on m.in. zaburzeniami rytmu wypróżnień z okresowo występującymi bólami brzucha;
• zaparcia (w tym zaparcia nawykowe) – tu pojawia się wzdęty, twardy brzuch.

Spośród wszystkich przyczyn organicznych wzdętego brzucha na szczególną uwagę (ze względu na częstość występowania) zasługują:

• nieswoiste zapalenia jelit – choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• nietolerancja laktozy;
• niektóre parazytozy (choroby pasożytnicze), np. lamblioza;
• celiakia (choroba trzewna);
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
• niedrożność jelit;
• stan po zabiegu operacyjnym na narządach jamy brzusznej.

Marskość wątroby predysponuje do rozwoju u pacjenta nadciśnienia wrotnego i jest jedną z częstszych przyczyn wodobrzusza (puchliny brzusznej), któremu niemal zawsze towarzyszy subiektywne uczucie pełności (rozpierania) w jamie brzusznej. Podobne dolegliwości, aczkolwiek niezwiązane z gromadzeniem się płynu w jamie otrzewnowej można stwierdzić we wczesnych stadiach zaawansowania raka żołądka – stąd konieczne jest zachowanie czujności onkologicznej.

Uczucie pełności w jamie brzusznej

Część kobiet może zgłaszać dolegliwości w postaci wzdętego brzucha tuż przed lub podczas pierwszych dni miesiączki, gdyż są one jednym z elementów składowych tzw. zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Podobne objawy, zlokalizowane przede wszystkim w podbrzuszu, mogą towarzyszyć rozwijającej się ciąży, będąc następstwem zwiększonego ukrwienia i powiększenia się rozmiarów narządu rodnego u kobiety. Uczucie pełności w jamie brzusznej może być także objawem raka jajnika. We wczesnych stadiach procesu rozrostowego jest ono prawdopodobnie związane z powiększaniem się guza. Zaawansowanym przypadkom choroby towarzyszy wodobrzusze, które może zostać obiektywnie potwierdzone w badaniu fizykalnym lub podczas badania ultrasonograficznego jamy brzusznej.

Uczucie pełności w jamie brzusznej może towarzyszyć niemal wszystkim pozostałym przyczynom wodobrzusza:

• prawokomorowej niewydolności serca;
• hipoalbuminemii;
• niewydolności nerek;
• ostremu zapaleniu trzustki.

Podobne objawy towarzyszą powiększeniu narządów miąższowych jamy brzusznej, np. powiększeniu wątroby i powiększeniu śledziony, stąd przyczynami wzdętego brzucha są także wszystkie stany prowadzące do hepatomegalii (powiększenia wątroby) oraz splenomegalii (powiększona śledziona).

Nie należy również zapominać o otyłości brzusznej, związanej z nagromadzeniem znacznej ilości trzewnej tkanki tłuszczowej, jako o potencjalnej przyczynie uczucia pełności w jamie brzusznej. Zgodnie z danymi GUS z 2009 roku problem ten dotyczy 15% kobiet i 17% mężczyzn.

Sposoby na wzdęty brzuch

Dieta na wzdęty brzuch oznacza zmianę stylu życia. Nie należy spożywać zbyt dużej ilości błonnika oraz produktów zawierających nieprzyswajalne cukry (np. rafinozę, która obecna jest w fasoli, brokułach czy kapuście). U osób, u których podejrzewamy nietolerancję laktozy, w pierwszej kolejności zaleca się całkowitą eliminację przetworów mlecznych z diety.

Leczenie dokuczliwych objawów warto rozpocząć od preparatów opartych na naturalnych składnikach.

Co na wzdęty brzuch? Leki przeciw wzdęciom, do których należy zaliczyć dimetikon oraz simetikon, mogą przynieść szybkie ustąpienie dolegliwości w grupie pacjentów, u których uczucie pełności w jamie brzusznej wynika z nadprodukcji gazów jelitowych.

W znacznej większości przypadków wzdęty brzuch nie powinien wzbudzać lęku, gdyż najczęściej u jego podłoża leżą zaburzenia o charakterze czynnościowym. Jeżeli jednak uczucie pełności w jamie brzusznej osiąga znaczne nasilenie, przedłuża się w czasie bądź towarzyszy innym niepokojącym objawom (zwłaszcza ze strony przewodu pokarmowego i układu rozrodczego), zaleca się niezwłoczną wizytę u lekarza pierwszego kontaktu, który poza badaniem fizykalnym poszerzy diagnostykę o podstawowe badania laboratoryjne i badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej.