Okresowe ruchy kończyn podczas snu (PLMS) to zaburzenie, które współistnieje z zespołem niespokojnych nóg. Jego objawem jest przymus poruszania nogami w trakcie snu. Mimowolne ruchy trwają do kilku sekund. Są gwałtowne, mają charakter kopnięć oraz nagłych szarpnięć. Osoby śpiące obok odczuwają je jako kopanie przez sen. Wśród przyczyn tego zaburzenia wymienia się między innymi niedobory żelaza i magnezu.
Okresowe ruchy kończyn podczas snu (PLMS) – poruszanie nogami w czasie snu
Spis treści
PLMS a zespół niespokojnych nóg
Występujące we śnie tzw. okresowe ruchy kończyn podczas snu (PLMS – periodic limb movements in sleep) są zaburzeniem snu, charakteryzującym się powtarzającymi się, występującymi w seriach ruchami kończyn, przede wszystkim nóg. Zaburzenie to dotyczy około 4% ludzi dorosłych, częściej cierpią na nie kobiety oraz osoby w podeszłym wieku.
W około 80–90% przypadków okresowe ruchy kończyn podczas snu współistnieją z tzw. zespołem niespokojnych nóg (RLS – restless legs syndrome), charakteryzującym się odczuwaniem ciągłej potrzeby poruszania nogami, poprzedzonej nieprzyjemnym mrowieniem, cierpnięciem, drętwieniem kończyn w spoczynku, nasilonej w spoczynku, z reguły wieczorem i w nocy.
Zobacz również: Drętwienie rąk podczas snu – co je powoduje?
Okresowe ruchy kończyn podczas snu – przyczyny
Przyczyny PLMS nie są dokładnie poznane. Podobnie jak w przypadku zespołu niespokojnych nóg, mogą mieć one prawdopodobny związek z zaburzonym przekaźnictwem szlaków dopaminy, będącej neuroprzekaźnikiem w układzie ruchowych połączeń nerwowych.
Niedobór tego ważnego dla układu ruchu transmitera powoduje jego nadwrażliwość na bodźce i nadmierne zwiększenie aktywności. Do niektórych z prawdopodobnych przyczyn występowania okresowych ruchów kończyn podczas snu należą:
- niedobór żelaza, anemia,
- zespół obturacyjnego bezdechu sennego,
- niektóre leki – leki przeciwdepresyjne, lit, leki przeciwwymiotne (metoklopramid), leki z grupy antagonistów wapnia, stosowane w terapii nadciśnienia tętniczego,
- spożywanie nadmiernej ilości kawy,
- zaburzenia jonowe – niedobór magnezu, wapnia, nadmiar potasu,
- niewydolność nerek,
- urazy rdzenia kręgowego;
- zaburzenia neurologiczne – choroba Parkinsona, narkolepsja, stwardnienie rozsiane, polineuropatie,
- cukrzyca,
- czynniki genetyczne – zaburzenie to często występuje rodzinnie.
Przeczytaj też: Tiki nerwowe – przyczyny, objawy, leczenie
Poruszanie nogami podczas snu i inne objawy PLMS
PLMS charakteryzuje się powtarzającymi się w seriach (najczęściej 4–5) ruchami kończyn, głównie nóg, na które składa się wyprost palucha i grzbietowe zgięcie stopy. Często ruchom tym towarzyszy zgięcie kończyn dolnych w stawach biodrowych i kolanowych.
Mimowolne poruszanie nogami podczas snu trwa od 0,5 do 5 sekund, występuje w odstępach 20–40-sekundowych. Ruchy są gwałtowne, mają charakter kopnięć, nagłych szarpnięć – osoby śpiące obok często odczuwają je jako kopanie przez sen.
Z reguły sama osoba dotknięta zaburzeniem nie jest świadoma jego występowania, cierpi natomiast na permanentne niewyspanie, problemy z zasypianiem i utrzymaniem efektywnego, przynoszącego wypoczynek snu. Ponadto pojawia się rozdrażnienie, pogorszenie koncentracji, nadmierna senność w ciągu dnia.
Przeczytaj również: Skurcze stóp – przyczyny, leczenie, ćwiczenia
Okresowe ruchy kończyn podczas snu są rozpoznawane przez lekarza na podstawie wywiadu (z samym chorym, jak i jego partnerem) oraz badania polisomnograficznego (badania rejestrującego czynności organizmu w trakcie snu).
Jak leczyć okresowe ruchy kończyn podczas snu?
Zanim zaczniemy terapię zaburzenia za pomocą środków farmakologicznych, warto początkowo poszukać jego możliwych do zmodyfikowania przyczyn. Pomocne w ich diagnostyce może być wykonanie morfologii krwi oraz badań biochemicznych i na ich podstawie wyrównanie ewentualnych zaburzeń pod postacią anemii, niedoborów magnezu, wapnia, niewydolności nerek.
W przypadku przyjmowania wywołujących objawy leków pomocne może być skonsultowanie się z lekarzem i ewentualna modyfikacja dotychczasowej farmakoterapii. Często jednak okazuje się, że nie można znaleźć przyczyn zaburzenia i konieczne staje się zastosowanie leczenia farmakologicznego. W farmakoterapii okresowych ruchów kończyn podczas snu stosuje się leczenie podobne jak w zespole niespokojnych nóg:
- benzodiazepiny – leki stosowane w psychiatrii, mające działanie przeciwlękowe, nasenne, przeciwdrgawkowe;
- leki dopaminergiczne – lewodopa, pramipeksol – dostępne na receptę substancje stosowane głównie w leczeniu choroby Parkinsona; ich stosowanie staje się konieczne przy niepowodzeniu innych metod i musi być prowadzone pod nadzorem lekarza neurologa;
- leki przeciwpadaczkowe – pregabalina, gabapentyna – w razie przeciwwskazań do zastosowania leków dopaminergicznych bądź ich nieskuteczności;
- opioidowe środki przeciwbólowe – stosowane w ostateczności, po wyczerpaniu innych możliwości terapeutycznych.
Ponadto należy unikać czynników nasilających zaburzenie – nadmiernej konsumpcji kofeiny, alkoholu.
Większość z wymienionych leków może prowadzić do wystąpienia poważnych objawów ubocznych, dlatego są one dostępne wyłącznie na receptę, a w prowadzonym leczeniu konieczny jest nadzór lekarza.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Neuropsychologia kliniczna. Od teorii do praktyki, Bożydar Kaczmarek, Juri D. Kropotov, Maria Pąchalska. Wyd. 2014 r.
- Diagnostyka obrazowa. Układ nerwowy ośrodkowy, Joanna Bladowska, Agnieszka Pomianowska, Katarzyna Sklinda, Jerzy Walecki. Wyd. 2014 r.
Opublikowano: 28.06.2016;
aktualizacja: 21.07.2016
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Ewa Grabska
Lekarz
Ukończyła Uniwersytet Medyczny w Łodzi. W trakcie studiów aktywnie uczestniczyła w Kardiologicznym Kole Naukowym. Staż podyplomowy odbyła w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. Obecnie lekarz rezydent w USK im. WAM w Łodzi.
186
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 31.08.2022
opublikowany 08.12.2023