Większości osób zaburzenia snu kojarzą się głównie z problemami z zaśnięciem, bezsennością, częstym wybudzaniem się lub koszmarami sennymi. Tymczasem mogą one przybierać zupełnie odwrotny charakter. Narkolepsja jest przewlekłą chorobą neurologiczną, która polega na niekontrolowanych epizodach nagłego zasypiania. Popularnym lekiem na narkolepsję jest modafinil, który w ostatnim czasie zyskał popularność nie tylko wśród osób cierpiących na tę przypadłość, ale również i tych, które pragną poprawić swoją koncentrację oraz wydolność umysłową i fizyczną. Czym więc jest modafinil, dla kogo jest odpowiedni i czy stosowanie modafinilu jest bezpieczne?
Modafinil – co to za lek, zastosowanie, skutki uboczne. Gdzie i za ile można go kupić?
Spis treści
Co to jest modafinil?
Modafinil to substancja pobudzająca, lek działający psychostymulująco na ośrodkowy układ nerwowy. Pierwotnie był stosowany w leczeniu zaburzeń snu – w leczeniu narkolepsji – oraz w chwilach, gdy zachodziło zwiększone ryzyko zaśnięcia w nieodpowiednich sytuacjach. Obecnie jednak trwają badania nad poszerzeniem jego zastosowania.
Modafinil wpływa na obszary mózgu odpowiedzialne za regulację snu i czuwania, zwiększając aktywność ośrodka czuwania w podwzgórzu. Choć modafinil działa psychostymulująco, to w przeciwieństwie do klasycznych stymulantów psychoruchowych, działa głównie na te obszary mózgu, które regulują stan wybudzenia, snu, czujności i czuwania, wzmagając je i wydłużając. Nie zwiększa z kolei aktywności neuronalnej w obszarze całego mózgu, tak jak np. amfetamina czy metylofenidat, które również nasilaja stan czuwania. Mechanizm działania modafinilu nie jest do końca znany, ale wiadomo, że nie wywołuje działania euforyzującego jak inne środki psychoaktywne.
Dla kogo jest modafinil?
Modafinil posiada różne wskazania do stosowania. Wspólne dla wielu krajów jest stosowanie modafinilu w przypadku narkolepsji – w Europie jest to jedyne wskazanie do stosowania leku. W niektórych krajach wskazania do stosowania obejmują również:
- nadmierną senność (hipersomię idiopatyczną),
- OBS (obturacyjny bezdech senny),
- przewlekłe zaburzenia snu w związku z pracą zmianową w ciężkich warunkach.
Modafinil jest też używany w celu poprawienia koncentracji u osób z ADHD, ale nieoficjalnie, gdyż nie udowodniono ani bezpieczeństwa, ani skuteczności działania leku w przypadku tego zaburzenia.
Trwają również badania kliniczne, które mają na celu skuteczność działania modafinilu w przypadku takich problemów, jak:
- przemęczenie,
- uzależnienia, m.in. od kokainy i nikotyny,
- schizofrenia,
- deficyty uwagi,
- sezonowe zaburzenia afektywne,
- choroba afektywna dwubiegunowa.
Jako że modafinil prawdopodobnie nie powoduje uzależnienia ani zmian w nastroju oraz nie wykazuje działań ubocznych jak inne substancje psychoaktywne, zyskał on sporą popularność także wśród zdrowych osób, potrzebujących pobudzenia psychoruchowego, chcących poprawić swoją koncentrację i aktywność umysłową w sytuacjach długotrwałego wysiłku, obciążenia psychicznego lub walczących z nadmierną sennością wynikającą z pracy zmianowej i niesprzyjających warunków.
Modafinil dostępny jest wyłącznie na receptę, a zdrowe osoby, chcące skorzystać z jego pobudzającego działania dla zwiększenia swojej wydolności fizyczno-intelektualnej, często szukają alternatywnych dróg jego pozyskania i korzystają z ofert czarnego rynku. Niestety, substancja ta – poza tym, że prowadzi do pobudzenia psychoruchowego – może wywołać również działania niepożądane, dlatego absolutnie nie zaleca się stosowania modafinilu na własną rękę.
Przeciwwskazania do stosowania modafinilu
Przeciwwskazaniem do stosowania modafinili są – tak, jak w przypadku każdego leku – nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Do przeciwwskazań zalicza się również:
- nadciśnienie tętnicze,
- zaburzenia rytmu serca,
- ciążę i karmienie piersią.
Ponadto, pacjentki w wieku rozrodczym oraz aktywne seksualnie powinny zasięgnąć opinii ginekologa oraz wdrożyć dodatkowe środki zapobiegawcze, ponieważ modafinil może obniżać skuteczność steroidowych środków antykoncepcyjnych.
Działania niepożądane modafinilu
Leczenie modafinilem może wywoływać działania niepożądane bardzo częste, częste, rzadkie i o częstości nieznanej.
Najczęściej pacjenci skarżą się na bóle głowy. Istnieje również ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak m.in: nerwowość, bezsenność, zaburzenia myślenia, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, kołatanie serca, nudności, biegunka, zaparcia, ogólne osłabienie, ból w klatce piersiowej, nerwowość, zmniejszenie łaknienia, drażliwość, suchość w ustach, ból brzucha, senność.
Niezbyt często występują m.in.: zapalenie gardła lub zatok przynosowych, zaburzenia snu, osłabione libido, zaburzenia ruchowe, zaburzenia osobowości, hiperglikiemia, agresja, pobudzenie emocjonalne, zachowania samobójcze, niepamięć, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, nadmierne pocenie się, wysypka, trądzik, zaburzenia miesiączkowania, nieżyt nosa, refluks, wymioty, problemy z przełykaniem, zespól suchego oka, zwiększenie lub zmniejszenie masy ciała, objawy psychotyczne lub maniakalne, zaburzenia afektywne dwubiegunowe.
Rzadko występującymi działaniami niepożądanymi są: maniakalne myśli, psychoza, omamy.
Częstość nieznana to: obrzęk naczynioruchowy, urojenia, ciężkie reakcje skórne, w tym rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa i Johnsona, objawy nadwrażliwości z gorączką i powiększeniem węzłów chłonnych, pokrzywka.
Choć potencjał uzależniający modafinilu jest dość niski, notowano również przypadki uzależnień.
Przedawkowanie modafinilu
W przypadku niedostosowania dawki w trakcie leczenia modafinilem może dojść do przedawkowania. Objawy przedawkowania to m.in.: bezsenność, niepokój ruchowy, zaburzenia ze strony układu pokarmowego i zaburzenia ze strony układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, nudności, kołatanie serca.
Modafinil a inne leki
Modafinil dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego i w umiarkowanym stopniu (ok. 60%) wiąże się z białkami osocza, głównie albuminami, więc wykazuje małe ryzyko interakcji z lekami, które silnie wiążą się z białkami. Modafinil może nasilać własny metabolizm, indukując aktywność izoenzymów CYP3A4/5, co nie daje jednak istotnych objawów.
Równoległe leczenie modafinilem i takimi preparatami, jak leki przeciwdepresyjne, doustne środki antykoncepcyjne, leki przeciwdrgawkowe i leki przeciwzakrzepowe może istotnie wpłynąć na ich działanie oraz działanie modafinilu, dlatego należy poinformować lekarza w przypadku stosowania innych leków.
Czy modafinil jest legalny w Polsce?
Modafinil jest lekiem legalnym, ale dostępnym tylko na receptę. Przyjmowanie modafinilu legalnie możliwe jest tylko ze wskazań lekarskich. Stosuje się go wyłącznie u dorosłych w leczeniu nadmiernej senności związanej z narkolepsją lub katapleksją i innych zaburzeń snu bez katapleksji, przy czym nadmierną senność należy rozumieć jako trudność w utrzymaniu stanu czuwania i zwiększone ryzyko zaśnięcia w nieodpowiednich sytuacjach.
Gdzie kupić i ile kosztuje modafinil?
Modafinil jest dostępny w wielu aptekach pod nazwą Actimodan (tabletki) i wydawany jest na podstawie recepty zastrzeżonej, a cena waha się od 165 zł do około 500 zł, w zależności od ilości tabletek.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- K. Król-Groszek, Modafinil, [online:] https://psychiatraplus.pl/modafinil-na-poprawne-koncentracji/
- file:///C:/Users/48693/Downloads/Charakterystyka-43871-2022-08-02-10919_A-2022-10-04.pdf
Opublikowano: 04.06.2024;
Oceń:
0.0
186
Komentarze i opinie (0)