Lamotrix – co to za lek? Jaki jest mechanizm jego działania?
Lamotrix to handlowa nazwa leku zawierającego lamotryginę, substancję czynną należącą do grupy leków przeciwpadaczkowych i normotymicznych. Lamotrygina działa poprzez blokowanie kanałów sodowych w neuronach, co zmniejsza nadmierną aktywność komórek nerwowych. Dzięki temu ogranicza występowanie napadów padaczkowych oraz stabilizuje nastrój u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową.
Mechanizm działania lamotryginy polega również na hamowaniu uwalniania glutaminianu i asparaginianu – neuroprzekaźników pobudzających – co również ma efekt przeciwdrgawkowy i normotymiczny.
Wskazania do stosowania lamotryginy
Lek Lamotrix jest stosowany:
w leczeniu padaczki – jako monoterapia lub terapia skojarzona u dorosłych i dzieci powyżej 2. roku życia. Pomaga kontrolować różne rodzaje napadów (częściowe, uogólnione, napady toniczno-kloniczne, napady związane z zespołem Lennoxa-Gastauta).
w leczeniu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych u dorosłych – w celu zapobiegania nawrotom depresji.
Przeczytaj również:
Padaczka – przyczyny, objawy, leczenie
Dawkowanie Lamotrixu – monoterapia czy leczenie skojarzone?
Dawkowanie Lamotrixu zależy od wieku pacjenta, choroby, stosowania innych leków oraz indywidualnej tolerancji na lamotryginy. Ustalenie odpowiedniej dla pacjenta dawki leku Lamotrix może wymagać czasu. Leczenie zawsze rozpoczyna się od niskiej dawki, która jest stopniowo zwiększana – dzięki temu zmniejsza się ryzyko wystąpienia wysypek skórnych i innych działań niepożądanych. Dawki podtrzymujące należy dostosować do konkretnego pacjenta.
W monoterapii padaczki u dorosłych początkowe dawki lamotryginy wynoszą zwykle od 25 mg raz dziennie przez 2 tygodnie. Następnie dawka jest stopniowo zwiększana do dawki podtrzymującej (zwykle 100–200 mg na dobę w dwóch dawkach podzielonych). W leczeniu skojarzonym, zwłaszcza z kwasem walproinowym, dawkowanie jest mniejsze, bo walproinian zwiększa stężenie lamotryginy we krwi. Początkowa dawka to często 25 mg co drugi dzień, a dawka podtrzymująca to zwykle 100–200 mg na dobę.
Ważne jest, aby nie przerywać leczenia nagle, ponieważ może to wywołać nawrót objawów lub napady padaczkowe.
Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania lamotryginy
Jak każdy lek, lamotrygina może dawać działania niepożądane. Do obserwowanych najczęściej (zarówno wśród pacjentów przyjmujących lek z powodu padaczki, jak i choroby afektywnej dwubiegunowej) zalicza się:
zaburzenia psychiczne (agresję, drażliwość, splątanie, omamy, tiki),
bóle i zawroty głowy,
senność lub – przeciwnie – wzmożone pobudzenie,
zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunkę, suchość w jamie ustnej),
wysypki skórne (zwykle łagodne, ale w rzadkich przypadkach groźne, np. zespół Stevensa-Johnsona),
bóle stawów i pleców,
uczucie zmęczenia.
W badaniach klinicznych odnotowano również poważniejsze zdarzenia niepożądane, takie jak: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zwiększenie częstości napadów padaczkowych u pacjentów z wcześniej rozpoznaną padaczką, niewydolność wątroby czy martwicze oddzielanie się naskórka, jednak częstotliwość ich występowania była bardzo niska.
Przeczytaj również:
Padaczka lekooporna – co to jest padaczka oporna na leczenie?
Stosowanie leku Lamotrix – przeciwwskazania
Lamotrygina jest lekiem o korzystnym profilu bezpieczeństwa. Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do jej stosowania jest nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.
Szczególną ostrożność podczas leczenia lamotryginą należy zachować u osób:
z zaburzoną czynnością wątroby lub nerek (konieczne może być dostosowanie dawki),
w ciąży (ciąża może zmieniać skuteczność leku Lamotrix, dlatego też może być konieczne wykonanie badań krwi oraz dostosowanie dawki leku Lamotrix) i karmiących piersią (substancja czynna leku Lamotrix przenika do mleka matki i może mieć wpływ na dziecko) ,
z alergią lub wysypką spowodowaną innymi lekami przeciwpadaczkowymi w wywiadzie (w tej grupie pacjentów ryzyko wystąpienia zmian skórnych jest trzykrotnie wyższe).
Leku Lamotrix nie należy stosować w leczeniu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych u pacjentów w wieku poniżej 18 lat.
Interakcje z innymi lekami
Badania wykazały, że lamotrygina jest metabolizowana głównie przez enzymy z grupy urydyno-5’-difosfo-glukuronylotransferaz (UGT). W związku z tym leki, które pobudzają lub hamują proces glukuronidacji, mogą wpływać na szybkość eliminacji lamotryginy z organizmu. Substancje będące silnymi lub umiarkowanymi induktorami enzymu CYP3A4, które jednocześnie stymulują aktywność UGT, mogą przyspieszać rozkład lamotryginy.
Do leków, które hamują glukuronidację lamotryginy (a więc zwiększają jej stężenie oraz ryzyko wystąpienia działań niepożądanych), zalicza się przede wszystkim walproinian sodu, również stosowany w leczeniu padaczki.
Z kolei substancjami czynnymi, nasilającymi glukuronidację lamotryginy (tym samym obniżającymi jej stężenie we krwi i osłabiającymi działanie), są:
karbamazepina,
fenytoina,
fenobarbital,
prymidon,
ryfampicyna,
środki antykoncepcyjne zawierające połączenie etynyloestradiolu/lewonorgestrelu,
rytonawir.
Ze względu na wysokie ryzyko interakcji lamotryginy, zawsze należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.
Przeczytaj również:
Padaczka u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie
Cena i zamienniki lamotryginy
Cena Lamotrixu zależy od dawki leku, wielkości opakowania i wskazań. Lek z pełną odpłatnością kosztuje od 10 zł (dawka 25 mg, 30 tabletek) do ok. 70 zł (dawka 100 mg, 90 tabletek). Cena na ryczałt (dla pacjentów z określonymi wskazaniami) jest niższa i wynosi od 5 do 20 zł. Seniorom oraz dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia Lamotrix przysługuje bezpłatnie.
Na polskim rynku dostępne są również inne produkty lecznicze zawierające lamotryginę:
Lamitrin,
Lamilept,
Symla,
Epitrigine.
Zamienniki mogą się różnić ceną i dostępnością, ale zawierają tę samą substancję czynną i muszą być wydane w tej samej dawce, co zalecona przez lekarza.
Czy od Lamotrixu się chudnie lub tyje?
Lamotrix jest jednym z niewielu leków przeciwpadaczkowych, który nie powoduje znaczącego przybierania na wadze. W badaniach klinicznych u zdecydowanej większości pacjentów przyjmujących lamotryginę masa ciała nie uległa zmianie, a część pacjentów schudła, zwłaszcza na początku leczenia. W praktyce klinicznej Lamotrix uchodzi więc za lek neutralny metabolicznie (szczególnie w porównaniu z walproinianem czy olanzapiną), co czyni go korzystnym wyborem dla osób, które obawiają się tycia.
Lamotrygina – opinie pacjentów
Uwaga: opinie te są subiektywnymi doświadczeniami pacjentów z różnych forów. Nie zastępują konsultacji medycznej – jakiekolwiek zmiany leczenia należy omawiać z lekarzem.
W opinii części użytkowników forów międzynarodowych lamotrygina (czyli substancja czynna zawarta w leku Lamotrix) jest cennym stabilizatorem nastroju i lekiem pomagającym wyciszyć depresję. Jeden z użytkowników serwisu Mayo Clinic Connect wspomina, że stosował lamotryginę jedynie przez pewien czas – spróbował jej głównie ze względu na niższy koszt, ale uznał, że u niego nowsze leki działają skuteczniej. Mimo to zaznacza, że nie wystąpiły u niego żadne poważne skutki uboczne, co określa jako istotny plus tego leku.
Inny uczestnik tego samego forum przyjmuje bardzo wysoką dawkę lamotryginy (330 mg dwa razy dziennie) od wielu lat i deklaruje, że lek działa na niego świetnie – jak twierdzi, nie zauważa u siebie żadnych skutków ubocznych. Moderator w tej dyskusji uspokaja też osoby obawiające się groźnej wysypki, podkreślając, że poważne reakcje alergiczne są rzadkie (ok. 1 % przypadków) i w większości ustępują po odstawieniu leku.
Na anglojęzycznym forum My Support Forums użytkownicy wymieniali się bardziej zróżnicowanymi doświadczeniami. Jedna osoba, stosująca 100 mg lamotryginy jako dodatek do innych leków, chwaliła ją za właściwości antydepresyjne – dzięki niej udało jej się wyjść z rocznej depresji. Ostrzegała też jednak, że zbyt duże dawki (300 mg) mogą prowadzić do manii i problemów z pamięcią. Inny użytkownik przyznał, że lamotrygina „spłaszcza” nastroje – jest dobra przy epizodach mieszanych, ale przy długotrwałym stosowaniu może tłumić pozytywne emocje, przez co po roku stabilizacji zdecydował się ją odstawić.. Z kolei w innym wpisie ta sama osoba chwaliła lek za wyrównanie stanu psychicznego, choć u niej pojawił się nietypowy, lecz bardzo widoczny objaw: pewnego dnia zauważyła w lusterku, że jej twarz stała się ciemnopurpurowa.
W archiwum forum Epilepsy Foundation użytkownicy dzielili się spostrzeżeniami na temat działania lamotryginy w padaczce. Jedna z matek zauważyła, że jej córka, leczona Lamictalem od bardzo wczesnego dzieciństwa, ma trudności z formułowaniem myśli i często nie potrafi dokończyć wypowiedzi. Inny użytkownik przyznał, że u niego lek nie tylko nie przyniósł poprawy, ale wręcz nasilił liczbę napadów i bezsenność, finalnie zamienił go na Depakine, co przyniosło remisję napadów. Obecnie stosuje mikrodawkę lamotryginy wyłącznie jako wsparcie w zaburzeniach nastroju, podkreślając przy tym, że w przeszłości pojawiały się u niego problemy skórne.
W opinii hiszpańskojęzycznych uczestników portali pacjenckich lamotrygina również budzi mieszane uczucia. 55‑letni użytkownik strony mimedicamento.es skarży się na bolesne afty w jamie ustnej oraz niepokojące, intensywne sny; czuje, że efekty uboczne przeważają nad korzyściami terapeutycznymi. Z kolei 31‑letni mężczyzna, który przeszedł z Depakiny na lamotryginę (25 mg), opisuje niemal euforyczną poprawę – porównuje to do „przejścia z czerni‑bieli do kolorowego filmu”. Zauważa, że ustąpiły u niego skrajne wahania nastroju oraz natrętne zachowania (np. gryzienie skórek), dlatego z ostrożnością, ale z nadzieją, czeka na dalsze zwiększanie dawki.
Podsumowując, relacje pacjentów pokazują, że lamotrygina może być niezwykle skutecznym stabilizatorem nastroju i lekiem przeciwpadaczkowym, ale u części osób pojawiają się objawy niepożądane: od suchości skóry i aft, przez bóle głowy, aż po rzadkie reakcje alergiczne. Właśnie dlatego tak ważna jest indywidualizacja terapii i regularne konsultacje z lekarzem – tylko on może ocenić, czy korzyści z leczenia przewyższają możliwe skutki uboczne w konkretnym przypadku.
współpraca: redakcja Wylecz.to
