Mechanizm działania olanzapiny
Olanzapina jest lekiem przeciwpsychotycznym, który działa głównie poprzez blokowanie receptorów dopaminowych (szczególnie D2) oraz receptorów serotoninowych (5-HT2A) w mózgu.
Mechanizm jej działania dokładnie polega na:
blokadzie receptorów dopaminowych – olanzapina zmniejsza aktywność dopaminergiczną w mózgu, co pomaga w redukcji objawów psychotycznych, takich jak halucynacje i urojenia;
blokadzie receptorów serotoninowych –działa na receptory serotoninowe, więc przyczynia się do poprawy nastroju i zmniejszenia objawów depresyjnych, które często współwystępują z chorobami psychotycznymi.
Działania dodatkowe olanzapiny mają również wpływ na inne receptory, np. alfa-adrenergiczne i histaminowe. Może to jednak prowadzić do występowania działań niepożądanych, takich jak senność czy przyrost masy ciała.
Przeczytaj również:
Osobowość schizoidalna – objawy, cechy, test, leczenie, rokowanie
Kiedy stosuje się olanzapinę?
Wskazania do stosowania olanzapiny są następujące:
Leczenie schizofrenii.
Długookresowe leczenie podtrzymujące pacjentów, u których stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie w początkowej fazie terapii.
Terapia średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii.
Zapobieganie nawrotom zaburzeń dwubiegunowych u pacjentów, u których podczas epizodu manii uzyskano pozytywny efekt na leczenie olanzapiną.
W przypadku wystąpienia nowego epizodu manii, epizodu mieszanego lub epizodu depresji, należy kontynuować leczenie olanzapiną (w razie potrzeby optymalizując jej dawkę), i w przypadku wskazań klinicznych – zastosować dodatkowe leczenie objawów afektywnych.
U dorosłych w leczeniu schizofrenii początkowa dawka olanzapiny wynosi 10 mg na dobę.
W epizodzie manii dawka początkowa to 15 mg na dobę w monoterapii lub 10 mg na dobę w terapii skojarzonej.
Zapobieganie nawrotom zaburzeń dwubiegunowych: zalecana dawka początkowa to 10 mg na dobę. Pacjenci leczeni olanzapiną w epizodzie manii powinni kontynuować tę samą dawkę, aby zapobiec nawrotom. W przypadku nowego epizodu manii, epizodu mieszanego lub depresji, należy kontynuować leczenie olanzapiną (z możliwością optymalizacji dawki) oraz wdrożyć dodatkowe leczenie zaburzeń nastroju, jeśli to konieczne.
Dawka dobowa w leczeniu schizofrenii, epizodów manii i zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej może wynosić od 5 do 20 mg na dobę. W przypadku konieczności zwiększenia dawki powinna być przeprowadzona ponowna ocena stanu pacjenta.
U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i (lub) wątroby należy rozważyć zastosowanie mniejszej dawki początkowej (5 mg). W przypadkach umiarkowanej niewydolności wątroby (marskość, klasa A lub B w skali Child-Pugh), dawka początkowa powinna wynosić 5 mg i być ostrożnie zwiększana.
Należy pamiętać, że prawidłowe dawkowanie zawsze ustala lekarz.
Olanzapina może być przyjmowana niezależnie od posiłków.
Przeczytaj również:
Schizofrenia hebefreniczna – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania
Olanzapina – działania niepożądane
Skutki uboczne, które mogą wystąpić dość często podczas stosowania, to:
zwiększenie stężenia cholesterolu, zwiększenie stężenia glukozy, zwiększenie stężenia triglicerydów, cukromocz, zwiększenie łaknienia,
zawroty głowy, akatyzja, parkinsonizm, dyskineza,
łagodne, przemijające działanie antycholinergiczne (zaparcia i suchość błony śluzowej jamy ustnej),
przemijające, bezobjawowe zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych, zwłaszcza w na początku leczenia,
wysypka,
bóle stawów,
zaburzenia erekcji u mężczyzn, zmniejszenie libido u mężczyzn i kobiet,
astenia, uczucie zmęczenia, obrzęk, gorączka,
zwiększenie aktywności fosfatazy zasadowej, duża aktywność fosfokinazy kreatynowej, duża aktywność gamma glutamylotransferazy, duże stężenie kwasu moczowego.
Czy olanzapina to benzodiazepina?
Olanzapina jest atypowym lekiem przeciwpsychotycznym, który nie należy do grupy benzodiazepin. Działa na receptory dopaminowe i serotoninowe, łagodząc objawy psychotyczne i stabilizując nastrój. W przeciwieństwie do benzodiazepin, które są używane w krótkotrwałym leczeniu lęku i bezsenności, olanzapina jest wskazana do długoterminowego leczenia.
Przeczytaj również:
Hipomania – co to? Przyczyny, objawy, diagnostyka, test, leczenie
Olanzapina a ciąża
Ze względu na ograniczone badania u kobiet w ciąży, olanzapina powinna być stosowana w ciąży jedynie wtedy, gdy spodziewane korzyści dla matki są większe niż potencjalne ryzyko dla płodu.
Pacjentki nie powinny przyjmować olanzapiny podczas karmienia piersią, ponieważ przenika do mleka kobiecego.
Wpływ olanzapiny na płodność jest nieznany.
Czy olanzapinę mogą przyjmować dzieci?
Olanzapina nie jest wskazana do stosowania u dzieci i młodzieży. Badania przeprowadzone w grupie pacjentów w wieku od 13 do 17 lat ujawniły występowanie różnych działań niepożądanych, takich jak przyrost masy ciała, zmiany w parametrach metabolicznych oraz podwyższenie stężenia prolaktyny.
Czy olanzapina uzależnia?
Olanzapina jest lekiem stosowanym w leczeniu schizofrenii oraz zaburzeń afektywnych, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa. Nie jest uważana za substancję uzależniającą, a raczej bezpieczną i dobrze tolerowaną.
Niektórzy pacjenci mogą doświadczać problemów z nagłym odstawieniem leku (objawy odstawienia). Kiedy nastąpi zmiana lub zakończenie leczenia, należy wprowadzić stopniowe zmniejszanie dawki leku, żeby zapobiec chorobie odstawiennej.
Ważne jest, aby nie decydować się samodzielnie na zmniejszenie dawki olanzapiny czy jej zwiększenie. Olanzapinę należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza i nie przerywać jej przyjmowania bez konsultacji z lekarzem.
Przeczytaj również:
Osobowość paranoiczna – przyczyny, rodzaje, cechy, test, kryteria, leczenie
Olanzapina a alkohol
Metabolizm olanzapiny zachodzi przede wszystkim w wątrobie. Podczas stosowania olanzapiny nie należy pić alkoholu. Może spowodować nasilenie objawów niepożądanych.
Olanzapina – preparaty
Każdy z leków wymienionych poniżej zawiera olanzapinę (postać – tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej):
Olanzapina Mylan,
Olanzapine Bluefish,
Zolaxa Rapid,
Zalasta,
Zolafren-Swift.
