Aniracetam – co to za lek? Czy wpływa na zdolność uczenia?
Aniracetam to lek prokognitywny (nootropowy), czyli taki, który wspomaga funkcje poznawcze mózgu. Należy do rodziny racetamów. Jest znany przede wszystkim ze swojego potencjalnego wpływu na funkcje poznawcze, takie jak:
skupienie się i uważność,
poprawa pamięci,
uczenie się i zapamiętywanie informacji,
motywacja,
kreatywność, np. w pracy umysłowej.
Aniracetam to pochodna piracetamu, opracowanego w latach 70. XX wieku, jednak różni się od niego silniejszym działaniem. Został zsyntezowany przez szwajcarską firmę farmaceutyczną Hoffmann-La Roche. Związek ten wywodzi się od GABA (kwasu gamma-aminomasłowego), ale jego mechanizm działania w organizmie jest inny. GABA jest neuroprzekaźnikiem hamującym w układzie nerwowym, natomiast aniracetam – pobudzającym neurony i wzmacniającym sygnały nerwowe. Prawdopodobnie substancja ta wpływa na inne neuroprzekaźniki w ośrodkowym układzie nerwowym.
Aniracetam działa głównie na:
receptory AMPA – w ten sposób zwiększa plastyczność synaptyczną;
receptory acetylocholinergiczne – pobudza uwalnianie acetylocholiny biorącej udział w uczeniu się i zapamiętywaniu.
Obserwuje się również, że aniracetam wykazuje też działanie przeciwlękowe, gdyż prawdopodobnie wpływa na receptory dla dopaminy i serotoniny w korze przedczołowej.
Podsumowując aniracetam ma wpływ na:
przekaźnictwo nerwowe w mózgu – moduluje je i wspiera,
zdolność uczenia, a konkretnie – poprawę procesów uczenia się i konsolidacji pamięci,
zmniejszenie objawów depresji i lęku,
aktywację mózgowego metabolizmu energetycznego,
normalizację zaburzonej przepuszczalności błony komórkowej,
naczynia krwionośne w mózgu,
działanie neuroprotekcyjne (ochrona przed ekscytotoksycznością, wsparcie cholinergiczne i plastyczności synaptycznej) – wykazane w badaniach na zwierzętach.
W praktyce oznacza to, że jego działanie może:
poprawiać pamięć (badania dowiodły działanie leku u pacjentów z zaburzeniami poznawczymi),
regulować nastrój,
zwiększać uważność,
redukować lęk,
poprawiać przetwarzanie informacji.
Aniracetam nie jest dopuszczony w Polsce jako lek na receptę i traktowany jest jako suplement diety. Wynika to z faktu, iż brakuje przekonywujących danych na temat skuteczności terapii aniracetanem.
W niektórych krajach europejskich (Grecja, Hiszpania) jest stosowany jako lek wspomagający leczenie następujących chorób neurologicznych:
otępienie,
depresja,
ADHD.
Przeczytaj również:
Aducanumab – czy rzeczywiście leczy chorobę Alzheimera?
Aniracetam – wskazania
Aniracetam został zarejestrowany jako lek w niewielu krajach. Wskazania do jego stosowania różnią się w zależności od państwa. Na przykład we Włoszech głównym wskazaniem są procesy zaburzenia uwagi i pamięci na tle zmian zwyrodnieniowych lub naczyniowych u osób starszych. Ogólnie aniracetam jest wykorzystywany w następujących schorzeniach:
otępienie i choroba Alzheimera,
zaburzenia poznawcze po udarze mózgu,
ADHD.
Aniracetam – przeciwwskazania
Obserwuje się dobrą tolerancję aniracetamu. Istnieją jednak przypadki, kiedy jego stosowanie jest niedozwolone lub kiedy trzeba zachować szczególną ostrożność. Zaliczamy do nich:
nadwrażliwość na aniracetam lub piracetam,
nadwrażliwość na substancje pomocnicze.
Brakuje wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa aniracetamu u ciężarnych i karmiących piersią. Z tego względu zaleca się unikanie stosowania w tych przypadkach. Podobnie w przypadku dzieci – ze względu na brak danych o bezpieczeństwie, nie powinno się stosować aniracetamu u dzieci.
Nie powinno się łączyć aniracetamu z:
lekami przeciwzakrzepowymi.
Aniracetam – działania niepożądane
Aniracetam jest zazwyczaj dobrze tolerowany przez pacjentów. Najczęściej występującymi skutkami ubocznymi są:
pobudzenie,
bezsenność,
niepokój,
dolegliwości z przewodu pokarmowego: bóle brzucha, biegunki,
senność,
osłabienie,
bóle i zawroty głowy.
Aniracetam – dawkowanie
Zaleca się przyjmowanie aniracetamu od 600 do 1500 gramów dziennie w dwóch lub trzech dawkach podzielonych, w trakcie posiłku. Aniracetam jest lipofilny (rozpuszczalny w tłuszczach), a jego biodostępność po podaniu doustnym wzrasta, gdy w przewodzie pokarmowym obecne są lipidy. Dlatego najlepiej spożywać go z kwasami tłuszczowymi, np. jajkami, awokado, oliwą, rybami czy orzechami, gdyż zwiększa to jego wchłanianie. Najlepiej przyjmować lek, zaczynając od niższych dawek, aby ocenić swoją tolerancję na aniracetam i ewentualnie później można przyjmować większe dawki. Należy pamiętać, że wyższe dawki zwiększają częstość występowania działań niepożądanych. Substancję powinno się przyjmować o stałych porach. Aniracetam jest podawany doustnie w postaci tabletek lub proszku. Zaczyna działać po około 30 minutach.
Po podaniu doustnym aniracetam bardzo szybko się wchłania z przewodu pokarmowego. Zaczyna działać po około 30 minutach. Maksymalne stężenie w osoczu osiąga zazwyczaj w ciągu 30 minut do 2 godzin od przyjęcia dawki. Okres półtrwania aniracetamu jest stosunkowo krótki – ok. 1–2,5 godziny, dlatego szybko ulega metabolizmowi do aktywnych metabolitów (m.in. N-anisoyl-GABA, 2-pyrrolidone, kwas p-anisylowy).
Aniracetam a alkohol
Brakuje badań dotyczących skutków picia alkoholu podczas terapii aniracetamem. Interakcje między tymi dwiema substancjami nie są poznane. Uważa się jednak, że nie powinno się spożywać alkoholu, gdyż podobnie jak aniracetam wpływa on na ośrodkowy układ nerwowy. Może to wiązać się z nasileniem skutków ubocznych leku i osłabić pożądany efekt działania aniracetamu.
Aniracetam – gdzie kupić?
Jak wspomnieliśmy, w Polsce aniracetam nie jest zarejestrowany jako lek i jest sprzedawany jako suplement diety. Można go kupić:
w sklepach specjalistycznych,
w internecie – zarówno w polskich jak i zagranicznych sklepach internetowych; na portalach aukcyjnych.
Przed zakupem warto zachować ostrożność. Najlepiej przeczytać opinie na temat sprzedawcy, upewnić się co do jakości produktu i przejrzeć recenzje klientów. Przed używaniem aniracetamu najlepiej skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że substancja będzie dla nas bezpieczna.
