Czym jest neuropsychiatria?
Neuropsychiatria to dziedzina medycyny, w której zaburzenia neurologiczne odgrywają istotną rolę w diagnostyce i leczeniu zaburzeń psychicznych oraz nieprawidłowych wzorców behawioralnych. Ze względu na fakt, iż jest to stosunkowo nowa gałąź medycyny, pojęcie neuropsychiatrii wciąż jest definiowane dość różnorodnie i często stosowane w celu opisania:
wspólnej części psychiatrii i neurologii,
nauki o podstawach neurologicznych zaburzeń psychicznych,
odłamu psychiatrii, w przypadku której ustalona jest neurologiczna etiopatogeneza zaburzeń,
części neurologii, w której zaburzenia OUN (ośrodkowego układu nerwowego) prowadzą do występowania objawów behawioralnych,
neurologii behawioralnej.
Zgodnie z definicją stworzoną przez Międzynarodowe Towarzystwo Neuropsychiatryczne, neuropsychiatria to „dziedzina medycyny naukowej, która zajmuje się złożonym związkiem między zachowaniem człowieka a funkcjonowaniem mózgu. Jej celem jest zrozumieć zachowania odbiegające od normy oraz zaburzenia zachowania na podstawie interakcji czynników neurobiologicznych i psychologiczno-społecznych”.
Przyjmuje się, że neuropsychiatria zajmuje się wszystkimi przypadkami nieprawidłowości funkcji psychicznych wynikających z zaburzenia struktur bądź czynności OUN. Może to dotyczyć zarówno identyfikowania etiopatogenezy występujących objawów, jak również ustalania ogólnych modeli funkcjonowania układu nerwowego w odniesieniu do funkcjonowania psychicznego i behawioralnego człowieka.
W wielu aspektach klinicznych neuropsychiatria wiąże się z takimi dziedzinami medycyny, jak: neuropsychologia, neuroobrazowanie czynnościowe, neurofizjologia, neuroscience, neuroradiologia, neurokogniwistyka, neurochirurgia, psychochirurgia.
W niektórych krajach, np. Stanach Zjednoczonych Ameryki, neuropsychiatria jest już uznawana za niezależną specjalizację bądź podspecjalizację medyczną.
Przeczytaj również:
Neurony lustrzane – czym są, jak działają, funkcje
Neuropsychiatria – geneza powstania
Choć sama neuropsychiatria jako osobna dziedzina medycyny funkcjonuje od stosunkowo niedawna, niegdyś mianem tym była określana sama psychiatria. W momencie gdy w 1950 roku doszło do podziału neurologii i psychiatrii na dwie osobne gałęzie medycyny, neuropsychiatria odeszła nieco w zapomnienie. Współcześnie neuropsychiatria rozwija się jednak niezależnie od psychiatrii i neurologii, wykorzystując zdobycze innych, wspomnianych wcześniej dziedzin medycyny. Wynika to głównie z dynamicznego postępu nauki i rozwoju nowych technologii, co przekłada się na coraz większą wiedzę na temat tego, że istnieją schorzenia, w których diagnostyka i leczenie możliwe jest tylko w momencie posiadania ogromnej wiedzy zarówno z zakresu neurologii, jak i psychiatrii. Od 2004 roku możliwe jest w niektórych krajach szkolenie się w tej dziedzinie w ramach podspecjalizacji.
Przeczytaj również:
Neuroprzekaźniki – rodzaje, działanie
Jaka jest rola neuropsychiatrii?
Neuropsychiatria to dziedzina, która rozwija się zarówno w kontekście samej medycyny klinicznej, jak również badań naukowych:
neuropsychiatrzy odgrywają niezwykle ważną rolę w diagnozowaniu i leczeniu pacjentów z zaburzeniami z pogranicza neurologii i psychiatrii, jak chociażby choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, ale również depresja czy schizofrenia. Postrzegają mózg jako organ, z którego wyłania się wszelkie zachowanie. Ich wiedza z zakresu neuropsychiatrii pozwala opracować skuteczne, w pełni spersonalizowane plany leczenia;
w dziedzinie badań neuropsychiatria pozwala dokładnie przeanalizować zawiłe procesy zachodzące w ośrodkowym układzie nerwowym i zrozumieć ich wpływ na procesu poznawcze i behawioralne. Ich odkrycia umożliwiają opracowanie nowych, skuteczniejszych terapii, poprawiających komfort życia pacjentów.
Przeczytaj również:
Noradrenalina – hormon i neuroprzekaźnik – działanie, nadmiar, niedobór, lek
Typy pacjentów w neuropsychiatrii
Wyróżnić można kilka typów pacjentów, którzy mogą być objęci leczeniem przez specjalistów z zakresu neuropsychiatrii. Mogą to być między innymi:
Pacjenci z jasno ustaloną neuropatologią, która jest odpowiedzialna za występowanie objawów psychicznych. Do tej grupy można zaliczyć między innymi pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi, po udarach, z zaburzeniami rozwojowymi bądź innymi nabytymi uszkodzeniami OUN.
Pacjenci z funkcjonalnymi zaburzeniami neurologicznymi.
Pacjenci, u których choroby neurologiczne współwystępują z idiopatycznymi chorobami psychicznymi. W tym przypadku nasilenie objawów jednej choroby może wpływać na występowanie objawów drugiego schorzenia.
Pacjenci z chorobami psychosomatycznymi, w przypadku których problem neuropsychiatryczny obejmuje obwodowy układ czuciowy lub autonomiczny układ nerwowy.
Pacjenci przyjmujący leki psychotropowe, które w ramach działań niepożądanych mogą wpływać na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego.
