Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B lub – z języka angielskiego – HBV) nie zawsze przebiega tak samo. W najlepszym wypadku organizm sam zwalcza chorobę, a jedyną pozostałością są przeciwciała anty-HBc obecne we krwi pacjenta do końca życia. Wirusowe zapalenie wątroby typu B może jednak także doprowadzić do ostrej niewydolności lub przewlekłego stanu zapalnego, stopniowo uszkadzającego wątrobę.
Wirusowe zapalenie wątroby B (WZW typu B)
Spis treści
Wirus zapalenia wątroby typu B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B wywołuje wirus należący do rodziny Hepadnaviridae . Wyróżniamy 8 genotypów, oznaczanych kolejnymi literami alfabetu od A do H. W Polsce zdecydowanie najczęściej odnotowuje się zachorowania wywołane genotypem A, zaraz po nim znajduje się genotyp D.
Według danych szacunkowych, w przybliżeniu u co piątej osoby w Polsce można wykazać obecność przeciwciał skierowanych przeciwko HBV, co świadczy o przebytym w przeszłości zakażeniu.
Zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby typu B szacuje się aktualnie na mniej niż 2000 przypadków rocznie i jest ona zdecydowanie niższa niż jeszcze przed kilkunastoma laty. Poprawę sytuacji zawdzięczamy przede wszystkim wprowadzeniu szczepień.
Zobacz też: Program Szczepień Ochronnych – szczepienia zalecane i szczepienia obowiązkowe
Drogi zakażenia WZW typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się głównie poprzez zabiegi wiążące się z naruszeniem ciągłości skóry. Mogą to być poważne operacje, jak i banalne zabiegi kosmetyczne. Poza tym zakażenie może nastąpić poprzez kontakty seksualne oraz drogą wertykalną, która oznacza przeniesienie wirusa z matki na nienarodzone dziecko.
Objawy WZW typu B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B zwykle rozpoczyna się okresem symptomów zwiastunowych. Należą do nich:
- objawy przypominające niestrawność – takie jak dyskomfort w okolicy nadbrzusza, nudności oraz wymioty,
- objawy grypopodobne – gorączka, bóle stawów i mięśni, uczucie ogólnego osłabienia i zwiększonej męczliwości,
- wysypka o bardzo zróżnicowanym obrazie, zmiany mogą mieć charakter grudkowy, plamisty, pokrzywkowy, sporadycznie nawet krwotoczny,
- stopniowo narastająca żółtaczka – może, ale nie musi wystąpić,
- powiększenie wątroby oraz śledziony.
Zdarza się również, że wirusowemu zapaleniu wątroby towarzyszą objawy dotyczące innych narządów. Obserwuje się zmiany w EKG, sporadycznie wysiękowe zapalenie opłucnej, zapalenie trzustki oraz anemię. Okres zdrowienia aż do całkowitego ustąpienia objawów trwa nawet do 2 miesięcy.
Około 5% przypadków ostrego wirusowego zapalenia wątroby typu B przechodzi w fazę przewlekłą. Objawy kliniczne najczęściej zupełnie ustępują, mimo to proces chorobowy toczy się dalej, doprowadzając po wielu latach do poważnych konsekwencji.
Powikłania przy WZW typu B
Wystąpienie powikłań zależy od długości trwania choroby, jak również obecności schorzeń towarzyszących. Wyróżniamy następujące powikłania:
- piorunujące zapalenie wątroby, prowadzące w konsekwencji do ostrej niewydolności narządu; bardzo często pojawia się w przypadku równoczesnego zakażenia HBV oraz HDV (rokowanie jest poważne),
- marskość wątroby – dotyczy pacjentów z przewlekłym zapaleniem wątroby,
- rak wątrobowo-komórkowy – często występuje na podłożu marskości, ale nie jest to warunek konieczny,
- kłębuszkowe zapalenie nerek,
- guzkowe zapalenie tętnic,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- krioglobulinemia mieszana – choroba objawiająca się m.in. skazą krwotoczną, bólem stawów oraz zapaleniem naczyń.
Rozpoznanie WZW typu B
Diagnostyka wirusowego zapalenia wątroby typu B, poza obserwacją stanu klinicznego pacjenta, opiera się na badaniach laboratoryjnych wykrywających obecność antygenów wirusa, badanie jego materiału genetycznego oraz przeciwciał wytworzonych przez organizm chorego.
W pierwszym okresie choroby, po upływie 2–4 tygodni od zakażenia, w surowicy pacjenta można wykryć pierwszy z antygenów wirusa, oznaczany skrótem HBsAg.
Mniej więcej w tym samym czasie za pomocą metody PCR staje się wykrywalny materiał genetyczny wirusa (HBV DNA).
Następnie dołącza się drugi z antygenów – HBeAg, a także pierwsze przeciwciała wytworzone przez organizm pacjenta – anty-HBc w klasie IgM.
Jeśli dojdzie do wyeliminowania wirusa, HBsAg przestanie być wykrywany przed upływem około 20 tygodni. Przeciwciała anty-HBc w klasie IgG pozostaną do końca życia, zarówno w przypadku przewlekłej postaci, jak również jako ślad po przebytym zakażeniu.
Pojawieniu się antygenów oraz przeciwciał w surowicy pacjenta towarzyszy różnego stopnia zwiększenie stężenia enzymów wątrobowych – aminotransferazy alaninowej (AlAT) oraz asparaginowej (AspAT). W przypadku przewlekłego zakażenia aktywność enzymów zwykle nie przekracza 100 j/l.
Analiza obecności markerów zakażenia, to znaczy antygenów, DNA wirusa oraz przeciwciał poszczególnych klas w celu zakwalifikowania pacjenta jako chorego, ozdrowieńca lub nosiciela musi zostać przeprowadzona przez lekarza.
Leczenie WZW typu B
Wybór metody leczenia zależy głównie od postaci choroby.
Ostre zapalenie wątroby nie wymaga stosowania leków przeciwwirusowych. Terapia sprowadza się do ograniczenia aktywności fizycznej oraz stosowania odpowiedniej diety. W okresie szczególnego nasilenia objawów zdecydowanie warto pozostać w łóżku. Początkowo dieta powinna dostarczać około 2000 kalorii – 70% z węglowodanów, 20% z tłuszczów i 10% z białek. W okresie rekonwalescencji zarówno kaloryczność posiłków, jak i zawartość białka powinna być stopniowo zwiększana. Szczegółowe zalecenia dotyczące diety znajdują się w artykule Wirusowe zapalenie wątroby.
Leczenie przeciwwirusowe stosuje się w przypadku przewlekłej postaci choroby. Ma ono na celu wyeliminowanie HBV, zahamowanie zmian zapalnych i włóknienia wątroby oraz zapobieżenie powstaniu raka wątrobowokomórkowego. Decyzję o włączeniu leczenia podejmuje lekarz, oceniając: wynik badania ilościowego HBV RNA, wartości AlAT w przynajmniej trzech oznaczeniach oraz zmiany histologiczne w obrębie wątroby. W leczeniu stosuje się interferony alfa oraz nukleozydowe i nukleotydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy. Wybór leku i długość trwania terapii są ściśle uzależnione od stopnia zaawansowania WZW typu B.
Zapobieganie WZW typu B
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania chorobie jest zaszczepienie. Wskazania, przeciwwskazania oraz schematy szczepienia zostały opisane w artykule Szczepienie przeciwko WZW typu B.
Opublikowano: 01.10.2013;
aktualizacja: 23.08.2017
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marta Maruszak
Lekarz
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. Obecnie odbywa staż podyplomowy. Uczestniczyła w pracach kół naukowych. Interesuje się zagadnieniami związanymi z leczeniem chorób zakaźnych.
70
Komentarze i opinie (0)