Metapneumowirus – charakterystyka. Komu najbardziej zagraża?
Ludzki metapneumowirus należy do rodziny wirusów Pneumoviridae, do której przynależy również inny, powszechnie znany z wywoływania infekcji górnych dróg oddechowych, wirus RSV. HMPV składa się z dwóch linii genetycznych A i B, które są podzielone na podklasy składające się z A1, A2, B1, B2, wykazujące zmienność swojego materiału genetycznego z roku na rok.
Został on pierwotnie odkryty w 2001 r. w Holandii, ale jego zasięg występowania obejmuje cały ziemski glob. Rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Do zakażenia osób postronnych dochodzi najczęściej w wyniku aspiracji zakażonego wirusem aerozolu zawierającego wydzielinę pochodzącą od osoby chor
Ludzki metapneumowirus wywołuje infekcje dróg oddechowych, szczególnie w sezonie zimowym, wśród osób w każdym wieku. Zazwyczaj zakażenie ma łagodny przebieg, a niebezpieczne może być – tak jak w przypadku innych wirusów wywołujących przeziębienie – dla osób z niewykształconym w pełni lub osłabionym układem immunologicznym. Infekcje układu oddechowego wywołane tym wirusem najciężej mogą przechodzić dzieci, dorośli z chorobami współistniejącymi, osoby starsze > 65. roku życia oraz pacjenci z obniżoną odpornością, poddawani terapii immunomodulującej lub z HIV bądź chorobą nowotworową.
Pierwsze zakażenie hMPV zwykle występuje do 5. roku życia, a ponowne zakażenie może wystąpić w ciągu całego życia nawet kilka razy. Najczęstszym scenariuszem klinicznym spowodowanym zakażeniem są zakażenia górnych lub częściej – dolnych dróg oddechowych.
Przeczytaj również:
Wirus Epsteina-Barr (EBV) – czym jest i jak leczyć zakażenie wirusem EBV?
Czy zakażenia układu oddechowego hMPV odnotowano już w Polsce?
Po wybuchu pandemii wywołanej przez wirus SARS-CoV-2 w 2019 roku wiele osób mogło się przestraszyć pojawienia się informacji o zwiększonej liczbie zakażeń wirusem, którego nazwy wcześniej nie słyszało. Ludzkie metapneumowirusy nie są jednak nowe, tak jak nowym wirusem dla ludzi był patogen wywołujący COVID-19.
Metapneumowirusy są obecne w populacji od wielu lat, choć dotychczas nie były diagnozowane na szeroką skalę tak jak teraz, ponieważ dopiero niedawno zaczęto robić powszechnie badania na ich obecność. Jeszcze do niedawna metapneumowirusy wykrywano wyłącznie w szpitalach o wysokim poziomie referencyjności, bo jedynie tam były dostępne odpowiednie testy.
Czy hMPV stanowi zagrożenie dla naszego bezpieczeństwa? Światowa Organizacja Zdrowia cały czas monitoruje choroby układu oddechowego na szczeblu globalnym, regionalnym i krajowym za pośrednictwem wspólnych systemów nadzoru i w razie potrzeby udostępnia aktualizacje. Dotychczas WHO nie otrzymała żadnych raportów o nietypowych wzorcach wzrostu zakażeń o charakterze epidemii z żadnego kraju, który do niej należy. Obserwowany wzrost liczby wykrywanych patogenów układu oddechowego, takich jak wirusy grypy, rynowirusa, RSV i hMPV mieścił się w zakresie oczekiwanym o tej porze roku podczas zimy na półkuli północnej.
Przeczytaj również:
Nowy wirus Oropouche – czy jest się czego bać?
Objawy zakażenia wirusem hMPV
Tak jak było to wyżej wspomniane, ludzki metapneumowirus może powodować zakażenie górnych lub dolnych dróg oddechowych. Co może świadczyć o obecności wirusa?
- Do typowych objawów infekcji górnych dróg oddechowych należą przede wszystkim nieżyt nosa, czyli wodnisty katar wraz z zatkaniem zatok przynosowych oraz ból gardła, przebiegające ze stanem podgorączkowym.
- Symptomy infekcji dolnych dróg oddechowych obejmują: świszczący oddech, gorączkę, kaszel lub duszność objawiającą się spadkiem saturacji krwi tętniczej. Zainfekowanie dolnych dróg oddechowych u dzieci najczęściej powoduje zapalenie oskrzelików, krup tj. podgłośniowe zapalenie krtani, a dodatkowo u dorosłych może wywołać zapalenie płuc czy zaostrzyć dotychczasowy przebieg astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. W zależności od przebiegu choroby i nasilenia objawów konieczna może być hospitalizacja.
- Obserwuje się również objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego, takie jak biegunka, nudności i wymioty. Zapaleniom górnych dróg oddechowych towarzyszyć może także ostre zapalenie ucha środkowego objawiające się silnym bólem i zmianami w wyglądzie otoskopowym błony bębenkowej.
Jak diagnozuje się hMPV?
Największą skuteczność w wykrywaniu wirusa hMPV cechuje się metoda łańcuchowej reakcji polimerazy (RT-PCR) materiału pobranego wymazówką z nosogardła osoby chorej. Zaletą tej metody jest niemal 100% czułość i swoistość, jednak wadą jest długi czas oczekiwana na wynik (około 4 dni) i cena oscylująca w graniach 150 zł za opracowanie próbki jednego pacjenta w prywatnym laboratorium.
W celu potwierdzenia bądź wykluczenia zakażenia z równie wysoką pewnością, bo w granicach 95%, można wykonać immunologiczny test chromatograficzny tzw. test-combo. Test ten, w zależności od producenta, oprócz antygenu hMPV najczęściej wykrywa także wirusy grypy A i B, RSV, SARS-CoV-2, adenowirusy czy też atypową bakterię Mycoplasma pneumonie.
W celu uzyskania wyniku należy osobie badanej pobrać wymaz z nosogardzieli obecną w zestawie specjalną wymazówką, a następnie materiał przenieść w wyznaczone miejsce na kasetce testowej. Odczyt wyniku jest możliwy po upływie około 10 minut. Koszt takiego testu w aptekach waha się w okolicach 40 zł. Poza wymienionymi metodami, badania obrazowe tkanki płucnej takie jak zdjęcia rentgenowskie czy tomografia klatki piersiowej nie mają większego znaczenia diagnostycznego, ponieważ powstające zmiany miąższu płuc w przebiegu zakażenia tym wirusem są niespecyficzne i nie potwierdzą zakażenia.
Przeczytaj również:
Wirus Marburg – objawy zakażenia, leczenie, rokowania
W jaki sposób leczy się zakażenie metapneumowirusem?
Podstawowymi metodami leczenia są środki łagodzące objawy przeziębienia. Pacjentom z gorączką i bólami kostno-stawowymi podaje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, takie jak paracetamol czy leki z rodziny niesteroidowych leków przeciwzapalnych np. ibuprofen lub u osób >12 r.ż. kwas acetylosalicylowy. Jeśli osoba chora ma wysoką gorączkę, jest odwodniona i nie przyjmuje płynów doustnie, to konieczne może się okazać włączenie nawadniania dożylnego w celu wyrównania równowagi wodno-elektrolitowej. Ponadto pacjenci z dusznością i niską saturacją krwi w przebiegu hMPV mogą wymagać tlenoterapii. W ciężkich przypadkach u pacjentów z ostrą niewydolnością oddechową z wcześniej istniejącą chorobą układu oddechowego lub serca, a także u pacjentów z obniżoną odpornością, konieczna może się okazać wentylacja mechaniczna z udziałem respiratora. Istotnym jest jednak fakt, że większość zakażeń tym wirusem przebiega w postaci łagodnego przeziębienia, a osoby hospitalizowane z jego powodu zwykle w pełni zdrowieją, bez uszczerbku na zdrowiu.
Z powodu corocznej wysokiej zmienności genetycznej wirusa obecnie nie ma dostępnej szczepionki przeciwko niemu. Profilaktyka zakażeń polega jedynie na unikaniu kontaktów i przebywania w otoczeniu osób chorych.
