Adenowirusy to grupa wirusów powodujących ostre infekcje dróg oddechowych, układu pokarmowego, moczowego, a także oczu. Infekcje adenowirusami mogą występować o każdej porze roku. Najczęściej rozwijają się w pierwszym roku życia dziecka. Leczenie infekcji adenowirusowych polega na nawadnianiu dziecka i obniżaniu gorączki. Leczenie w większości przypadków nie wymaga pobytu w szpitalu.
Adenowirusy u dzieci – objawy, leczenie, domowe sposoby
Spis treści
Infekcje adenowirusami
Adenowirusy są grupą wirusów wywołujących infekcje dróg oddechowych. Wirusy z tej grupy powodują także schorzenia oczu, jelita i dróg moczowych. Infekcje adenowirusami u dzieci znacznie częściej występują u niemowląt i małych dzieci niż u osób dorosłych. Bywa, że w przedszkolach, żłobkach i szkołach zdarzają się masowe zachorowania w postaci infekcji dróg oddechowych i biegunek powodowanych przez adenowirusy.
Infekcje adenowirusami i u dzieci mogą występować w dowolnej porze roku. Te obejmujące drogi oddechowe najczęściej występują pod koniec zimy i na wiosnę. Szacuje się, że adenowirusy są odpowiedzialne za część ostrych infekcji dróg oddechowych u dzieci. Jeżeli infekcja dotyczy układu pokarmowego, w wyniku zakażenia mogą pojawić się biegunki.
Infekcje te mogą występować u dzieci w każdym wieku, lecz najczęściej pojawiają się w pierwszym roku życia dziecka. Znaczna większość maluchów przechodzi przynajmniej jedną taką infekcję przed ukończeniem 10 roku życia. Istnieje wiele różnych typów adenowirusów, dlatego też zdarzają się przypadki występowania powtarzających się infekcji.
Objawy infekcji adenowirusami
Zespół mogących pojawić się objawów infekcji adenowirusami u dzieci jest ściśle zależny od lokalizacji infekcji – czy jest to układ oddechowy, pokarmowy, czy moczowy. Infekcje układu oddechowego przebiegają zazwyczaj z gorączką. Infekcja adenowirusami u dziecka najczęściej przypomina grypę i może wiązać się z występowaniem objawów zapalenia gardła, katarem, powiększeniem węzłów chłonnych. Adenowirusy mogą także powodować suchy, uporczywy kaszel.
Adenowirusy często infekują także dolne drogi oddechowe, powodując zapalenie oskrzeli u dzieci, zapalenie oskrzelików, krup lub wirusowe zapalenie płuc. Infekcje te występują znacznie rzadziej. Ryzyko poważnych powikłań dotyczy zwłaszcza niemowląt.
Adenowirusy u dzieci mogą być także przyczyną zapalenie żołądka i jelit. Stan zapalny może obejmować żołądek, jelito cienkie i jelito grube. Objawami są:
- biegunka,
- bóle głowy,
- gorączka lub stan podgorączkowy,
- bóle brzucha,
- nudności.
Infekcje układu moczowego mogą powodować konieczność częstego oddawania moczu, uczucie pieczenia, ból oraz obecność krwi w moczu. Adenowirusy powodują chorobę noszącą nazwę krwotocznego zapalenia pęcherza moczowego, która objawia się obecnością krwi w moczu. Infekcja ta zwykle ustępuje samoistnie.
Adenowirusy mogą także wywoływać infekcje oczu. Spośród tych infekcji najczęstszą jest zapalenie spojówek, które objawia się u dziecka zaczerwienieniem, podrażnieniem, nadmiernym łzawieniem, uczuciem dyskomfortu, który pacjenci określają jako odczucie obecności ciała obcego w oku. Do poważniejszych infekcji wywoływanych przez adenowirusy i u dzieci należy zapalenie rogówki i spojówki. Ten typ infekcji jest zakaźny i występuje u starszych dzieci. Powoduje zaczerwienienie oczu, światłowstręt i łzawienie.
Adenowirusy a zakażenie
Infekcje adenowirusami łatwo przenoszą się z jednej osoby na drugą. Zwykle objawy infekcji pojawiają się w okresie od kilku do kilkunastu dni od chwili wtargnięcia wirusa do organizmu. Wiele przypadków masowych zakażeń pojawia się w miejscach publicznych. Do wielu zakażeń adenowirusami u dzieci dochodzi w żłobkach, przedszkolach, na koloniach. Adenowirusy są w stanie przetrwać przez długi czas na różnych powierzchniach. Istnieje ryzyko przeniesienia wirusa poprzez uścisk dłoni, kontakt z przedmiotami i powierzchniami, na których bytuje wirus.
Do zakażeń typami wirusów, które odpowiadają za infekcje dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami z dróg oddechowych, np w czasie kichania czy kaszlu, przez kontakt z chustkami higienicznymi czy zanieczyszczoną pościelą. Choć większość infekcji kończy się przed upływem tygodnia, to część infekcji układu oddechowego może trwać dłużej. Infekcjom tym przez dłuższy czas towarzyszyć mogą dodatkowe objawy, takie jak katar czy kaszel.
W przypadku infekcji układu pokarmowego, do zakażenia dochodzi zwykle poprzez zanieczyszczoną wodę i pokarmy. Wirusy obecne są także w kale. Dlatego też w profilaktyce zakażeń nadrzędne miejsce zajmuje należyta dbałość o higieną osobistą, a w szczególności częste mycie dłoni. Adenowirusy mogą powodować biegunkę utrzymującą się nawet przez dwa tygodnie.
W przypadku zakażeń oczu (zapalenia spojówek wywołane adenowirusami) patogen może być przenoszony przez wodę. Zapalenie spojówek może utrzymywać się przez kilka dni, do tygodnia. Ryzyko zakażenia istnieje np. w czasie korzystania z basenu, sauny czy przez wspólne używanie tego samego ręcznika.
Diagnostyka zakażeń adenowirusowych
Rozpoznanie zakażenia adenowirusami zazwyczaj jest stawiane na podstawie objawów klinicznych i dokładnie zebranego wywiadu medycznego. Rzadko konieczne jest wykonanie badań potwierdzających obecność zakażenia adenowirusowego. Mogą być one wskazane u osób z zaburzeniami odporności (osoby z AIDS, po chemioterapii, po przeszczepach narządów).
Pomocnym badaniem może być standardowo wykonywane badanie krwi – może ono wskazać na etiologię wirusową zakażenia, ale nie można dzięki niemu zidentyfikować adenowirusa. Potwierdzenie rozpoznania zakażenia adenowirusami można uzyskać za pomocą hodowli i izolacji wirusa (wadą jest powolny czas wzrostu, najczęściej około 2 tygodnie). Dużo szybszymi i czulszymi metodami są:
- testy serologiczne (np. test ELISA) polegające na poszukiwaniu we krwi chorego specyficznych przeciwciał przeciwko adenowirusom, wytwarzanych przez pobudzone komórki układu odpornościowego;
- metody genetyczne (np. test PCR) wykrywające genom wirusa.
Materiałem do badań mikrobiologicznych najczęściej są posiewy wydzieliny z dróg oddechowych, nosa oraz posiewy kału.
Zapobieganie infekcjom
Nie ma skutecznego sposobu ochrony przed infekcjami wywoływanymi przez adenowirusy u dzieci. Aby ograniczyć ich rozprzestrzenianie się, rodzice powinni przywiązywać szczególną uwagę do zachowania higieny w bezpośrednim otoczeniu dziecka i w kontaktach z nim.
Dziecko od najmłodszych lat powinno uczyć się nawyku częstego mycia dłoni, w szczególności po każdym wyjściu z toalety i przed kontaktem z żywnością. Rodzice powinni utrzymywać w czystości powierzchnie dotykane przez dzieci i izolować dzieci zainfekowane od zdrowych, aż objawy infekcji adenowirusami u dzieci ustąpią.
Leczenie infekcji adenowirusowych
W przypadku leczenia infekcji pochodzenia wirusowego antybiotyki są całkowicie nieskuteczne. Choroby wywoływane przez adenowirusy mogą przypominać infekcje bakteryjne. Dla lekarza jedynym sposobem, by zyskać absolutną pewność co do etiologii zakażenia, jest zbadanie wydzieliny z dróg oddechowych, próbki kału czy wydzieliny z oka. Wynik takiego badania ukierunkuje lekarza na wdrożenie skutecznego sposobu leczenia. Leczenie infekcji adenowirusami u dzieci zwykle nie wymaga pobytu pacjentów w szpitalu. Wyjątek mogą stanowić bardzo małe dzieci – noworodki i niemowlęta.
Jeśli dziecko cierpi na infekcję układu oddechowego, a także wtedy, gdy ma gorączkę, dla rodzica najważniejsze jest zadbać o należyte nawodnienie malucha i walkę z wysoką temperaturą ciała. Jeśli dziecko ma biegunkę lub wymiotuje, należy zwiększyć ilość podawanych mu płynów. Wskazany jest kontakt z lekarzem, gdy dziecko wykazuje oznaki odwodnienia – zmniejszoną ilość wydalanego moczu, suchość w jamie ustnej.
Z konsultacji pediatry koniecznie trzeba skorzystać, gdy dziecko zaczyna mieć trudności z oddychaniem i gdy gorączka – pomimo leczenia – utrzymuje się przez kilka dni. W razie pojawienia się wysokiej temperatury, lekiem najbardziej wskazanym dla dziecka jest paracetamol. Nie należy stosować popularnej aspiryny (kwasu acetylosalicylowego), gdyż może dojść do wystąpienia zespołu Reye’a.
Powikłania zakażeń adenowirusowych
Powikłania po zakażeniu adenowirusami występują rzadko. Najczęściej są to choroby przewlekłe płuc (po przebytych zakażeniach układu oddechowego). Ciężkim powikłaniem u niemowląt jest wgłobienie jelit (niedrożność jelit, gdy jedna część jelita ślizga się po innej).
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- P. Gajewski, Interna Szczeklika. Mały Podręcznik, Medycyna Praktyczna.
Opublikowano: 18.06.2013;
aktualizacja: 30.08.2017
Oceń:
4.1
0
Komentarze i opinie (0)