Co to jest smółka?
Pierwsza w życiukupka noworodka – smółka – charakteryzuje się ciemnozielonym zabarwieniem oraz dużą gęstością i lepkością. W jej skład wchodzą wody płodowe, maź płodowa, złuszczony nabłonek śluzówki przewodu pokarmowego, enzymy trawienne i inne substancje. Smółka zaczyna gromadzić się w jelitach około 4–5 miesiąca życia płodowego. Maluch powinien oddać smółkę najpóźniej w drugiej dobie życia. Jeśli tak się nie stanie, lekarz zleci dodatkowe badania w celu poznania przyczyny zaistniałej sytuacji. Smółka zanika około czwartej doby życia dziecka.
Przeczytaj również:
Kto nie może karmić piersią? Przeciwwskazania do karmienia piersią
Co oznacza zielona kupka u niemowlaka?
Zielona kupka u niemowlaka nie musi świadczyć o tym, że dzieje się z nim coś złego. Takie zabarwienie może powstać pod wpływem powietrza (stolec utlenia się w momencie kontaktu z powietrzem). Na kolor kupki dziecka wpływa rodzaj pokarmu, jaki jest mu dostarczany bądź rodzaj diety mamy, kiedy niemowlę jest karmione piersią. Najczęściej za ciemną lub ciemnozieloną barwę stolca odpowiadają jagody lub szpinak obecne w diecie karmiącej mamy.
Duże znaczenie odgrywa również przyjmowanie preparatów zawierających żelazo. W takim wypadku należy przyjrzeć się swojej diecie i obserwować jak dziecko reaguje na zmianę diety. Wizyta u pediatry będzie potrzebna wtedy, kiedy maluch przez dłuższy czas oddaje zielone kupki, pomimo wprowadzenia zmian żywieniowych.
Istnieją sytuacje, kiedy za ciemną barwę stolca odpowiada krew. Wtedy należy jak najszybciej udać się do lekarza, który zleci szereg badań diagnostycznych. Pojawienie się krwi w stolcu dziecka może świadczyć o poważnych schorzeniach układu pokarmowego, np. o zapaleniu jelit, nieprawidłowościach w budowie przewodu pokarmowego czy o alergii pokarmowej.
Zielona kupka u niemowlaka może mieć związek z:
- przyspieszonym pasażem jelitowym,
- zmienioną florą bakteryjną jelit,
- zwiększonym wydalaniem bilirubiny z żółcią.
Na wszystkie wyżej wymienione czynniki wpływa przede wszystkim zmiana diety lub wprowadzenie nowych pokarmów. Podobny stan mamy mogą zaobserwować w trakcie bądź po zakończeniu kuracji antybiotykiem.
Zielona kupka u dziecka – nowe wyniki badań naukowych
Badanie opublikowane w Life (2022) wykazało, że u wcześniaków (< 33 tygodnia ciąży) dłuższe stosowanie antybiotyków wiązało się z opóźnionym przejściem smółki na zielony, a następnie na żółty stolec oraz gorszą tolerancją karmienia doustnego. Zatem u noworodków wcześniaków, którzy otrzymywali dłużej antybiotyki, pojawienie się zielonego stolca i jego utrzymanie mogą być wskaźnikiem opóźnionej dojrzałości przewodu pokarmowego.
W niedawnym artykule z „European Journal of Pediatrics” (2025) opisano wdrożenie w Holandii karty „Infant Stool Colour Card” (ISCC) jako narzędzia przesiewowego w kierunku choroby zwanej atrezją dróg żółciowych – wczesne wykrycie schorzenia dzięki kolorowi stolca poprawia rokowanie.
To oznacza, że choć zielony stolec sam w sobie jest zwykle nieszkodliwy, zmiany koloru stolca – zwłaszcza bardzo blady, jasno-zielony lub bez żółciowego pigmentu – mogą wskazywać na poważniejsze stany (np. cholestazę) i wymagają konsultacji.
Przeczytaj również:
Gorączka u dziecka bez innych objawów – co to może być?
Karmienie piersią a kolor stolca u dziecka
U niemowląt karmionych naturalnie na zielony odcień kupki może wpływać również technika karmienia piersią. Krótkie, naprzemienne karmienie z obu piersi powoduje, że dziecku dostarczane jest tylko mleko pierwszej fazy. Zawiera ono w swoim składzie znaczną ilość laktozy. Laktoza jest cukrem, który zwiększa proces fermentacji w jelitach dziecka, co może powodować zieloną kupkę u niemowlaka.
Tak naprawdę kupki dzieci karmionych piersią mogą mieć niemal każdy kolor i konsystencję. Odcień stolca może się zmienić nawet wtedy, kiedy dziecko zaczyna ząbkować. Maluch bierze wtedy do buzi wszystkie przedmioty, które napotka na swojej drodze i tym samym wprowadza do układu pokarmowego niezliczoną ilość bakterii wpływających na zmianę koloru stolca. W takiej sytuacji można podać dziecku probiotyk.
Przeczytaj również:
Alergia pokarmowa u niemowląt – jak rozpoznać, jak się objawia, jak leczyć?
Karmienie sztuczne a kolor stolca u dzieci
Zielona kupka u niemowlaka karmionego mlekiem modyfikowanym jest czymś zupełnie normalnym, jeśli oczywiście nie towarzyszą temu inne objawy, np. pojawienie się wysypki na skórze. Objawy skórne w połączeniu ze zmianą charakteru stolca mogą świadczyć o wystąpieniu alergii pokarmowej.
Maluchy, które otrzymują preparaty na bazie soi bądź hydrolizaty białkowe (np. Bebilon Pepti) oddają zielone stolce. W tym przypadku jest to zjawisko całkowicie normalne i nie wymaga zmiany mleka.
Bardzo ważny jest fakt, że zmiana charakteru kupki dziecka (kolor, zapach, konsystencja) nie jest podstawą do zdiagnozowania alergii pokarmowej i odstawienia nowo wprowadzonych pokarmów.
Kiedy należy udać się do lekarza?
Zielona kupka u niemowlaka bardzo często niepokoi rodziców, ale nie trzeba z tym od razu udawać się do pediatry. Należy reagować wtedy, kiedy zielonym stolcom towarzyszą inne objawy, takie jak:
- zahamowanie wzrostu i brak przyrostu masy ciała,
- przewlekła biegunka (3 lub więcej stolców na dobę przez okres 2 tygodni),
- wymioty,
- stan podgorączkowy lub gorączka.
Wymienione objawy mogą świadczyć o kłopotach z układem pokarmowym i wymagają niezwłocznej konsultacji z lekarzem
Wizyta u pediatry będzie również konieczna w przypadku, kiedy w stolcu pojawią się duże ilości śluzu bądź świeża krew. Wtedy najlepiej zapakować zabrudzoną pieluszkę do woreczka, aby lekarz sam mógł dokonać oceny stolca dziecka.
Przeczytaj również:
Laktator – jaki wybrać? Rodzaje laktatorów
Wskazówki dla rodziców
Aby obserwacja była skuteczna, najlepiej:
-
zwracać uwagę na zmiany – kolor, zapach i konsystencja stolca są ważniejsze niż jego pojedynczy wygląd;
-
notować zauważalne różnice – np. po wprowadzeniu nowego pokarmu, zmianie mleka modyfikowanego lub antybiotykoterapii;
-
unikać zbyt częstego zmieniania mleka – częste eksperymentowanie z preparatami może zaburzyć florę jelitową dziecka;
-
zapewnić odpowiednie nawodnienie – zarówno u dzieci karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym, odwodnienie może powodować zmiany koloru stolca;
-
nie panikować przy jednorazowych zmianach – pojedyncza zielona kupka to zwykle reakcja na dietę lub chwilową zmianę rytmu karmienia.
Zielona kupka o niemowląt – najczęściej zadawane pytania
1. Czy zielona kupka u niemowlaka to powód do niepokoju?
Nie zawsze. W większości przypadków zielony kolor stolca wynika z naturalnych procesów trawienia lub diety dziecka. U niemowląt karmionych piersią może to być efekt zbyt szybkiego przechodzenia pokarmu przez jelita albo różnic w zawartości tłuszczu między mlekiem początkowym a końcowym. Jeśli dziecko dobrze przybiera na wadze i nie ma innych objawów, zielony stolec zwykle nie jest powodem do obaw.
2. Czy zielona kupka może oznaczać alergię lub nietolerancję pokarmową?
Może, ale rzadko. Zielony stolec występuje u niemowląt z nietolerancją białka mleka krowiego lub przy alergii pokarmowej, jednak wtedy towarzyszą mu inne symptomy: śluz w stolcu, krew, wysypka, kolki, wzdęcia czy brak apetytu. Jeśli zauważysz takie objawy, warto skonsultować się z pediatrą lub gastrologiem dziecięcym.
3. Jak długo może utrzymywać się zielony stolec?
Zielony kolor kupki może pojawić się jednorazowo lub utrzymywać przez kilka dni – na przykład po zmianie mleka modyfikowanego albo po spożyciu pokarmów bogatych w żelazo. Jeśli trwa to ponad tydzień, warto skonsultować się z lekarzem, by wykluczyć infekcję lub zaburzenia wchłaniania.
4. Czy kolor stolca może zależeć od mleka modyfikowanego?
Tak. Niektóre mleka modyfikowane zawierają dodatki żelaza, które mogą powodować zielenienie stolca. Jest to normalne i nie wymaga zmiany mleka, jeśli dziecko dobrze je toleruje. Warto jednak zawsze obserwować, czy nie pojawiają się inne objawy (np. biegunka, zaparcia, wysypka).
Przeczytaj również:
Sapka niemowlęca – przyczyny, objawy, kiedy mija, jak leczyć?
5. Kiedy zgłosić się do lekarza?
Skontaktuj się z pediatrą, jeśli:
-
zielona kupka utrzymuje się dłużej niż 5–7 dni,
-
pojawia się śluz, krew lub stolec ma bardzo ciemny, niemal czarny odcień,
-
dziecko ma gorączkę, ból brzucha, nie przybiera na wadze lub odmawia jedzenia,
-
stolec jest bardzo jasny, szarawy – może to wskazywać na problem z drogami żółciowymi.
6. Czy kolor stolca zmienia się po wprowadzeniu pokarmów stałych?
Tak, to normalne. Po włączeniu warzyw i owoców (np. brokułów, szpinaku, groszku) stolec często przybiera zielony kolor. Jest to efekt naturalnych barwników roślinnych (chlorofil) i nie świadczy o chorobie.
7. Czy warto fotografować kupkę dziecka do pokazania lekarzowi?
Tak – jeśli zauważysz niepokojący kolor, konsystencję lub obecność śluzu czy krwi, zrób zdjęcie przed zmianą pieluszki. Pomoże to lekarzowi w ocenie sytuacji, szczególnie gdy podczas wizyty objawy już ustąpiły.
współpraca: redakcja Wylecz.to
