Krew w stolcu – jakie są przyczyny krwi w kale?

Jak rozpoznać krew w stolcu?

Obecność krwi w kale może wynikać z krwawienia w dowolnym odcinku przewodu pokarmowego – od jamy ustnej (przy masywnym krwotoku i połykaniu krwi) po odbyt. Jednak w zależności od lokalizacji patologii, wygląd stolca w może być bardzo zróżnicowany, co ułatwia postawienie diagnozy.

Ogólną zasadą jest, że im wyżej zlokalizowane jest źródło krwawienia, tym krew jest ciemniejsza. Droga, jaką musi pokonać wewnątrz przewodu pokarmowego warunkuje stopień jej strawienia, a tym samym wpływa na barwę. Dlatego stolec w przypadku krwotoku z przełyku, żołądka lub jelita cienkiego zazwyczaj ma barwę ciemną, do czarnej włącznie (tzw. smolisty stolec), gdyż jest zmieszany z silnie strawioną krwią. W przypadku krwawień z odbytu lub jelita grubego mamy zaś do czynienia ze skrzepami krwi lub nawet jasnoczerwoną krwią pokrywającą kał (typowo w przypadku żylaków odbytu).

Należy jednak pamiętać, że szybkość, z jaką krew przemieszcza się wzdłuż przewodu pokarmowego nie jest stała – jeżeli krwawieniu towarzyszy np. biegunka (krwista biegunka), to możliwe jest pojawienie się jasnej krwi w stolcu, nawet jeśli pochodzi ona z wyższego odcinka jelita.

Zobacz też: Guzek w odbycie – co może oznaczać?

Krew utajona w kale i śluz w stolcu

Poza barwą (np. smolisty stolec), przy ocenie stolca liczy się także określenie czy krew jest z nim zmieszana, czy tylko go pokrywa. Jeśli krew lub skrzepy są wymieszane z uformowanym kałem – znaczy to, że krwawienie nastąpiło wyżej (gdyż krew była obecna w jelicie w momencie formowania się porcji stolca). Świeża krew w stolcu, pokrywająca jego powierzchnię, najprawdopodobniej pojawiła się w jelicie dość nisko, gdy kał był już ukształtowany.

Krew utajona w kale nie jest widoczna gołym okiem – wykrywa się ją przy pomocy odpowiednich testów (dostępnych nawet w aptece). Można ją napotkać w przypadku mało obfitych krwawień, z reguły przewlekłych – np. w chorobach zapalnych jelit, obecności polipów czy też uchyłków jelita grubego. Może ona również wskazywać na toczący się w jelicie proces nowotworowy – dlatego w przypadku uzasadnionych podejrzeń i niepokojących objawów konieczne może być wykonanie dodatkowych badań, np. kolonoskopii. Można wykonać także test na krew utajoną w kale.

Poza krwią często także pojawia się śluz w stolcu, co może świadczyć o chorobach czynnościowych odbytnicy, takich jak: wrzód samotny, żylaki odbytu, lub innych procesach patologicznych.

Czytaj również: Luźne stolce – jakie są przyczyny częstych, luźnych stolców?

Obecności krwi w kale – jakie są przyczyny?

Do najczęściej spotykanych przyczyn krwi w stolcu zaliczają się:

• żylaki odbytu (np. hemoroidy po porodzie czy żylaki odbytu w ciąży);
• zmiany zapalne jelita;
• polipy w świetle jelita;
• rak jelita grubego;
• krwawienie z przewodu pokarmowego (np. z uchyłków, z wrzodów trawiennych, z żylaków przełyku itp.);
• szczelina odbytu;
• zmiany naczyniowe śluzówki;
• urazy (np. po zabiegach medycznych).

Powyższe przyczyny odnoszą się do osób dorosłych – krew w kale u dziecka jest również dość często spotykanym objawem, ale jego diagnostyka jest bardziej skomplikowana, a kierunek wykonywanych badań zależy od wieku pacjenta. Przyczyny krwawień u dzieci mogą być bardzo zróżnicowane – od niedoborów witamin, poprzez zmiany zapalne, alergiczne, ostre niedrożności jelit (np. wgłobienie, skręt jelita), aż do zaburzeń krzepnięcia krwi. Dlatego w przypadku krwi w stolcu, konieczna jest pilna konsultacja z lekarzem pediatrą.

Krew w stolcu – objaw hemoroidów

Żylaki odbytu (inaczej: guzki krwawnicze) są jedną z najczęstszych przyczyn pojawienia się stolca z krwią. Są to patologicznie powiększone sploty naczyniowe, zlokalizowane w okolicy odbytu, które mogą narastać do znacznych rozmiarów – a także ulegać uszkodzeniom, powodującym krwawienie.

Ciemna krew w stolcu praktycznie nie występuje w przebiegu żylaków odbytu – w ich przypadku charakterystyczna jest jasna krew, pokrywająca powierzchnię stolca. Typowa jest także krew na papierze toaletowym. Czasami występuje także uczucie świądu odbytu – ból jednak pojawia się zazwyczaj dopiero w przypadku utworzenia się zakrzepu w już istniejącym żylaku.

Typowe leczenie guzków krwawniczych polega na stosowaniu miejscowych maści, czopków, tabletek, a nawet żeli na hemoroidy. Dobre efekty może przynieść stosowanie nasiadówek z leków znieczulających, przeciwzapalnych lub przeciwbakteryjnych – jeśli ta metoda postępowania nie przynosi rezultatów, możliwe jest leczenie zabiegowe, ambulatoryjne lub szpitalne w zależności od wielkości żylaków i ich charakteru.

Krew w kale – co jeszcze powinno nas zaniepokoić?

Choć pojawienie się krwi w stolcu zawsze powinno skłonić do wizyty u lekarza, jest to szczególnie istotne przy współwystępowaniu dodatkowych, alarmujących objawów.

Jeżeli pojawienie się krwi w kale wiąże się z bólem brzucha – zwłaszcza silnym i nagłym początku – można podejrzewać m.in. ostre krwawienie w przewodu pokarmowego (np. z wrzodu trawiennego), które może zagrażać życiu. Podobnie niepokojące jest współwystępowanie wymiotów z domieszką krwi jasnej lub ciemnej (przypominającej fusy kawy).

Z kolei długo utrzymujące się bóle brzucha, utrata masy ciała, zmiana rytmu wypróżnień (biegunki lub zaparcia) współistniejące z widoczną lub utajoną domieszką krwi w stolcu – mogą wskazywać na rozwijającego się raka jelita grubego. Podobnie niepokojąca może być zmiana kształtu stolca na wydłużony i cienki (tzw. ołówkowaty stolec, przez pacjentów określany jako cienki stolec) – co wynika czasami ze zwężenia światła jelita grubego przez guz.