Warfaryna to pochodna kumaryny od kilkudziesięciu lat wykorzystywana w medycynie. Choć z powodzeniem była stosowana m.in. w kardiologii, to niewielu wie, że używano jej także jako trutki na szczury. Mimo, że lek ten jest już bardzo stary, a terapia nim przysparza wielu kłopotów, wciąż jest jednak lekiem pierwszego wyboru w wielu schorzeniach wpływających na krzepliwość krwi.
Warfaryna – interakcje, preparaty, dawkowanie, skutki uboczne
Spis treści
Warfaryna – co to za lek?
Warfaryna to doustny antykoagulant, stosowany w leczeniu zaburzeń krzepnięcia krwi. Tylko lekarz może wystawić receptę na warfarynę – stosowana bez jego kontroli może być naprawdę groźna. Jej używanie nastręcza jednak wiele trudności i już na samym początku bardzo ciężko jest ustalić prawidłową dawkę terapeutyczną. Dlatego lekarzom przychodzi na pomoc tak zwany współczynnik INR (International Normalized Ratio – Międzynarodowy Współczynnik Znormalizowany), który wylicza się dla pacjentów objętych leczeniem warfaryną.
Warfaryna i acenokumarol (jej pochodna) to aktualnie jedyne doustne antykoagulanty dla których wylicza się ten współczynnik. Przy stosowaniu acenokumarolu lub warfaryny INR powinien wynosić między 2,0 a 3,5. Kontrola INR jest niezwykle istotna – zbyt niskie wartości skutkują brakiem właściwej ochrony przeciwzakrzepowej i możliwym nawrotem choroby, natomiast zbyt wysokie wartości niosą za sobą ryzyko niepożądanych i potencjalnie groźnych dla zdrowia i życia krwawień.
Przeczytaj też: Neoparin – co to za lek i jak działa?
Warfaryna – działanie i zastosowanie
Warfaryna posiada budowę podobną do budowy witaminy K (ważnego czynnika potrzebnego do prawidłowego działania kaskady krzepnięcia krwi), przez co zastępuje ją, lecz nie powoduje to żadnego efektu terapeutycznego. Z całej mechanizmu krzepnięcia krwi warfaryna hamuje czynniki II, VII, IX, X.
Z racji tego, że INR może się bardzo wahać (jest mocno zależny m.in. od diety, stosowania innych leków, stanu zdrowia pacjenta i towarzyszących mu chorób) dawkowanie warfaryny jest trudne i zindywidualizowane. Z tego powodu na początku leczenia trzeba laboratoryjnie oznaczać INR raz na 2-3 dni, by później robić to coraz rzadziej. Gdy już krzepliwość krwi będzie ustabilizowana, oznaczanie INR można ograniczyć nawet do jednego badania w miesiącu.
Wskazania warfaryny do wdrożenia jej do terapii są od lat niezmienne i obejmują:
- profilaktykę i leczenie zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej,
- wtórne zapobieganie zawałowi serca,
- zapobieganie powikłaniom zakrzepowo-zatorowym po zawale serca oraz w migotaniu przedsionków, patologii zastawek serca i protezowaniu zastawek serca.
Niewątpliwą zaletą jest cena warfaryny. Za 100 tabletek preparatu zapłacimy od 12 do 28 zł w zależności od dawki i od tego, czy lek będzie przepisany z refundacją czy bez niej. Dodatkową zaletą w leczeniu tą substancją, w przeciwieństwie do stosowania nowych doustnych antykoagulantów jest to, że istnieje „odtrutka na warfarynę” – jest nią po prostu witamina K, którą podaje się dożylnie lub doustnie.
Warfaryna – przeciwwskazania i skutki uboczne
Niestety sposób działania warfaryny powoduje, że posiada ona cały szereg skutków ubocznych. Do najważniejszych z nich należą wszelkiego rodzaju krwawienia. Jeśli dawka leku nie będzie odpowiednio dobrana to może dochodzić do mikrowylewów, krwawień z dziąseł, długiego czasu krwawienia po skaleczeniu, a w skrajnych przypadkach nawet do krwawień z odbytu czy wylewu krwi do mózgu. Do mniej poważnych skutków ubocznych warfaryny zaliczają się również dolegliwości jelitowe – bóle brzucha, wymioty, biegunki, a także wysypki, uczulenia i bardzo rzadko zwapnienia tchawicze czy zapalenia naczyń.
Bardzo ważną rzeczą o jakiej trzeba pamiętać jest poinformowanie lekarza o leczeniu warfaryną przed zabiegami operacyjnymi. Zwykle niezbędne jest odstawienie warfaryny na kilka dni przed zabiegiem i włączenie leczenia heparyną drobnocząsteczkową – lekiem przeciwzakrzepowym o krótszym i bardziej przewidywalnym czasie działania. Konieczne jest również odstawienie leku przy ekstrakcji zęba – warfaryna może wywołać silny krwotok, trudny do zahamowania w warunkach gabinetu stomatologicznego.
Przeciwwskazaniem dla warfaryny będą wszelkie choroby przebiegające z zaburzeniem krzepliwość krwi – hemofilia, małopłytkowość, choroba von Willebranda, a także uczulenia na składniki preparatu. Nie zaleca się stosowania warfaryny w ciąży, gdyż przenika ona przez łożysko i może powodować wystąpienie wad rozwojowych.
Warfaryna – interakcje z lekami i żywnością
Uciążliwe przy stosowaniu leczenia przeciwzakrzepowego są liczne interakcje warfaryny z innymi lekami oraz z żywnością. W terapii warfaryną dieta ma ogromne znaczenie. Trzeba pamiętać o produktach z dużą zawartością witaminy K (sałata, brokuły, kalafior, pomidory, szpinak) – nie powinno się ich spożywać w nadmiernych ilościach, gdyż współczynnik INR będzie się bardzo wahał. Dobrze jest tak ułożyć dietę, by podaż witaminy K była w miarę stała. Zioła również wpływają na działanie leku, na przykład dziurawiec, miłorząb czy żurawina z warfaryną powodują silniejsze działanie tego antykoagulantu.
Trzeba też zwracać uwagę na liczne interakcje warfaryny z lekami, a szczególnie na:
- amiodaron,
- amoksycylinę,
- azytromycynę,
- cefuroksym,
- digoksynę,
- kodeinę,
- kwas walproinowy,
- ketokonazol,
- NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne),
- omeprazol,
- simwastatynę,
- tramadol,
- witaminę A i E,
- spironolakton.
Są to tylko wybrane, najpopularniejsze leki, z którymi dochodzi do interakcji. Warto przeczytać wcześniej ulotkę by poznać wszystkie substancje, z którymi koliduje warfaryna. Stosowanie warfaryny i leków przeciwbólowych również wiąże się niestety ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia krwawień. Podobna sytuacja ma miejsce przy łączeniu warfaryny i aspiryny, która sama w sobie ma dodatkowe działanie przeciwpłytkowe (co także powoduje hamowanie procesów krzepnięcia).
Warfaryna – preparaty
Preparat warfaryny w Polsce jest tylko jeden – Warfin. Dostępny jest w dawkach 3 mg oraz 5 mg. Na tę chwilę, nie ma innych zamienników warfaryny. Nie jest dostępna również warfaryna bez recepty, jednak leczenie nią nie jest drogie i nawet bez refundacji miesięczny koszt terapii nie powinien przekroczyć 30 – 40 zł.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- W. Janiec, Farmakodynamika, 2008, str. 110.
- P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2018, wydanie 9.
- D.A. Garcia, M.J. Schwartz, P. Jędrusik, Leczenie warfaryną: wskazówki i narzędzia ułatwiające kontrolę, Medycyna po Dyplomie, Vol. 20/Nr 7/ Lipiec 2011.
- D. Kołodziej, Analiza interakcji warfaryny i wynikających z nich trudności terapeutycznych w terapii przeciwzakrzepowej pacjentów Pleszewskiego Centrum Medycznego, Farmacja Współczesna, 2013, 6: 1-9.
Opublikowano: 13.05.2019;
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Wojciech Ziółkowski
Farmaceuta
Magister farmacji, absolwent kierunku farmacja Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 6 lat pracuje w aptece ogólnodostępnej, służąc wiedzą i pomocą z zakresu farmakoterapii oraz najczęstszych interakcji lekowych. Delegat Okręgowej Rady Aptekarskiej, kierownik Działu Farmacji Centrum Okulistycznego. W wolnych chwilach miłośnik piłki nożnej, dobrego kina i gotowania. W 2017 roku został tatą Krzysia, co poszerzyło jego horyzonty zawodowe i rodzinne.
106
Komentarze i opinie (0)