Czarna sól, znana także jako kala namak, wydobywana jest m.in. w Pakistanie, Indiach i Bangladeszu. Można ją często spotkać w kuchni wegan ze względu na jej smak przypominający jajko. Jakie właściwości ma czarna sól? Czy jest zdrowa? Gdzie można ją kupić?
Czarna sól (kala namak) – co to jest, właściwości, przepisy i cena

Czarna sól – co to jest?
Sól jest związkiem złożonym z jednej cząsteczki sodu i jednej cząsteczki chloru. Kala namak, zwana również solą indyjską, jest solą kamienną używaną w Azji Południowej. Składa się głównie z chlorku sodu oraz niewielkich ilości:
- siarczanu sodu,
- siarczku żelaza,
- siarkowodoru.
Kala namak cechuje charakterystyczny kolor i zapach. Surowce do produkcji czarnej soli pozyskuje się z kopalń w Bangladeszu, Indiach, Nepalu i Pakistanie. Cechuje się ona charakterystycznym zapachem przypominającym zapach jaj. Z tego względu chętnie wykorzystywana jest w potrawach wegetariańskich.
Czarna sól – właściwości i rodzaje
Na światowym rynku można zakupić kilka rodzajów czarnej soli. Jest to między innymi
- czarna sól himalajska,
- czarna sól hawajska,
- czarna sól cypryjska,
- czarna sól islandzka.
Niestety, wbrew powszechnej opinii, czarnej soli nie można przypisać właściwości detoksykujących czy leczniczych. Wszystkie rodzaje soli to tak naprawdę ten sam związek chemiczny – NaCl. Różnica pomiędzy poszczególnymi rodzajami polega na domieszkach, które nadają im charakterystyczny smak czy zapach. Daleko więc szukać badań potwierdzających prozdrowotne właściwości czarnej soli kala namak. Nie ma również rzetelnych danych dotyczących wartości odżywczej tego produktu.
Zarówno sód, jak i chlorek sodu zawarty w soli, są niezbędne do życia. Dla osoby dorosłej dobowe zapotrzebowanie na sód wynosi 1, 5 g, a na chlor 2,3 g. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz inne instytucje zalecają spożycie soli na poziomie 5 g na dobę. Ilość ta odpowiada 1 łyżeczce. Należy jednak pamiętać, iż 5 g soli, to nie tylko sól „z solniczki” dodana do potraw, ale przede wszystkim ta dodana do gotowej żywości. Sól odnajdziemy w produktach, takich jak:
- sery żółte,
- pieczywo,
- płatki śniadaniowe,
- wędliny,
- fast foody,
- kiszonki,
- sosy i wiele innych.
Nadmierne spożycie soli przyczynia się do wystąpienia nadciśnienia tętniczego krwi. Istnieją na to bardzo silne dowody naukowe. Ponadto Polacy spożywają ponad dwukrotnie więcej soli niż wynoszą rekomendacje. Nadmierne spożycie soli może przyczynić się do
- wystąpienia nadciśnienia tętniczego krwi, a co za tym idzie zwiększenia ryzyka zawału serca i udaru,
- zwiększenia wystąpienia chorób autoimmunizacyjnych – niektórzy badacze doszukują się prozapalnego działania soli,
- zwiększenia wydzielania wapnia wraz z moczem.
Warto również pamiętać o tym, iż sód tracony jest wraz z potem. Dlatego niektórzy sportowcy wyczynowi mogą mieć nieco większe zapotrzebowanie na sód. Podobna sytuacja dotyczyć może osób, które pracują fizycznie w upale.
Jedną z najpopularniejszych soli jest różowa sól himalajska – czy rzeczywiście jest najzdrowsza?
Czarna sól – zastosowanie
Czarna sól znalazła zastosowanie w wielu przepisach, zwłaszcza kuchni wegańskiej ze względu na swój jajeczny zapach. Jest idealnym dodatkiem do wielu dań bezmięsnych, na przykład:
- toffucznicy,
- wegańskich jajek z ciecierzycy,
- wegańskiego majonezu.
Dostępna jest w postaci mielonej, kryształów oraz w płatkach. Wykorzystywana jest także w kosmetyce m.in. jako dodatek do peelingów do ciała. Można wykonać w domowych warunkach mydło z czarną solą himalajską lub dosypać ją do kąpieli.
Czarna sól – przepisy
Na wielu stronach internetowych można odnaleźć przepisy zawierające kala namak. Sprawdzi się przede wszystkim w potrawach, w których potrzebny jest posmak jajek. Idealnie wkomponuje się w:
- wegańską wersję jajecznicy z tofu,
- wegańską sałatkę jarzynową,
- majonez z mleka sojowego,
- dania orientalne.
Aby przygotować wegański majonez należy zaopatrzyć się w mleko sojowe – najlepiej fortyfikowane, sok z cytryny, musztardę, olej rzepakowy lub oliwę z oliwek i czarną sól himalajską. Napój sojowy należy wówczas miksować z sokiem z cytryny do momentu spienia. Kolejno należy dodać czarną sól oraz musztardę i dalej miksować około 2-3 minuty. Na samym końcu stopniowo dodawać olej i miksować do uzyskania odpowiedniej konsystencji. Tak przygotowany majonez można przechowywać w lodówce przez kilka dni.
Czarna sól – cena i gdzie kupić?
Czarna sól zaczyna zyskiwać na popularności. Można ją kupić w sklepach ze zdrową żywnością oraz sklepach zielarskich. Z łatwością można ją również nabyć na platformach transakcyjnych online, sklepach internetowych oraz super i hipermarketach. Cena czarnej soli waha się w granicach od 6 do 10 zł za 500 g. Dostępna jest w mniejszych opakowaniach 200 g. Wówczas jej cena wynosi od 2 do 5 zł.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Feng J He. et all : Salt reduction in England from 2003 to 2011: its relationship to blood pressure, stroke and ischaemic heart disease mortality; BMJ Open 2014;4:e004549. doi:10.1136/bmjopen-2013-004549.
- Jarosz M. Normy Żywienia Dla Populacji Polski. Warszawa: Instytut Żywności i Żywienia; 2017.
- Stamler J, Rose G, Stamler R, Elliott P, Dyer A, Marmot M. INTERSALT study findings. Public health and medical care implications. Hypertension. 1998;14(5):570-577.

Anita Ciemiecka
Dietetyczka
Dyplomowany dietetyk. Uczestniczka wielu konferencji naukowych i szkoleń z zakresu dietetyki i psychodietetyki. Uczestniczyła w realizacji projektu naukowego Wojewódzki program zapobiegania niedożywieniu, nadwadze i otyłości poprzez poprawę żywienia u dzieci z klas 1–3 szkół podstawowych. Na co dzień pomaga zmieniać nawyki żywieniowe u osób borykających się z nadwagą, otyłością, chorobami dietozależnymi, które poprzez właściwe żywienie pragną podnieść jakość swojego życia. Współpracuje również z osobami aktywnymi fizycznie. Jej głównym założeniem w pracy z pacjentem jest trwałe ukształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Indywidualne konsultacje dietetyczne prowadzi na terenie Płocka, Sierpca oraz online. Prywatnie miłośniczka kawy i warzyw. W wolnych chwilach poszukiwaczka kulinarnych rewolucji.
Komentarze i opinie (5)
opublikowany 22.04.2020
opublikowany 05.05.2020
opublikowany 26.02.2023
opublikowany 09.01.2024
opublikowany 11.02.2024