Gorczyca – wartości odżywcze
Gorczyca (ang. charlock) należy do rodziny kapustowatych. Jest rośliną występującą na terenie wielu krajów. Rośnie zarówno w Europie Południowej, głównie na terenie Grecji, Włoch, Portugalii oraz Hiszpanii, a także w Zachodniej Azji oraz Afryce Północnej. Uprawiana jest również w Polsce. Kwitnie od maja do czerwca. Znalazła zastosowanie w lecznictwie. Używana jest również w kuchni. Jakie są właściwości lecznicze i zastosowanie gorczycy?
Gorczyca jest rośliną jednoroczną. Do najbardziej popularnych gatunków należą
- gorczyca biała (Sinapis alba L.), popularna przyprawa,
- Gorczyca polna (Sinapis arvensis L.),
- gorczyca czarna (obecnie Brassica nigra L.); obecnie odmiana czarna nosi nazwę naukową kapusta czarna – Brassica nigra L. i w starszych systematykach figuruje jako Sinapis nigra L.
Surowcem są nasiona gorczycy, które zawierają: glukozynolany, związki białkowe, śluz, flawonoidy, sterole.
Sinalbina jest głównym glukozynolanem nasion gorczycy białej. W mniejszych ilościach występują w niej glukozynolany indolowe i alkenowe. To one są odpowiedzialne za smak nasion gorczycy. Znalazła szerokie zastosowanie w kuchni. Jest składnikiem wielu przypraw i marynat. Idealnie komponuje się z kolendrą, estragonem oraz pieprzem.
Ziarna gorczycy sarepskiej, czarnej lub białej są głównym składnikiem musztardy, która powstaje w wyniku połączenia zmielonych ziaren gorczycy z octem. Zawiera również dodatek cukru oraz soli. Łyżeczka musztardy (10 g) dostarcza:
- 17 kcal,
- 0,6 g białka,
- 0,6 g tłuszczu,
- 2,2 g węglowodanów,
- 76 g sodu,
- 12 g magnezu,
- 17 g fosforu.
Czytaj również: Kolendra, właściwości i zastosowanie, kolendra w kuchni
Olej z gorczycy – zastosowanie
Gorczyca to nie tylko przyprawa. Przeprowadzono liczne badania fitochemiczne nasion gorczycy, jednak istnieje niewiele badań klinicznych, które uzasadniają zastosowanie surowców z gorczycy w leczeniu niektórych chorób. Badania przeprowadzone na zwierzętach oraz liniach komórkowych wykazały, iż gorczyca może wykazywać działanie przeciwnowotworowe. Prawdopodobne jest, że działanie to zawdzięcza zawartości glukozynolanów. Wykazano, że związki te mogą wykazywać szczególną rolę w żywieniu, a w szczególności prewencji chorób nowotworowych. Najwięcej badań przeprowadzono jednak wykorzystując inne produkty bogate w glukozynolany, takie jak kapusta, kalafior, brokuł, brukselka oraz rzepak.
Dodatkowo wstępne badania z udziałem ludzi wykazały, iż olej z gorczycy może zmniejszać ryzyko incydentów sercowych u osób ze zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia.
Doszukuje się również działania hipoglikemicznego gorczycy (zmniejszającego stężenie glukozy we krwi), które zostały wykonane na modelach zwierzęcych. Niestety na chwilę obecną nie ma badań klinicznych z udziałem ludzi, które potwierdzałyby tę zależność. Ponadto potrzeba również więcej dowodów potwierdzających skuteczność preparatów z gorczycy w leczeniu przeziębień, wymiotów, utracie apetytu czy choroby wrzodowej żołądka.
To też może Cię zainteresować: Czosnek niedźwiedzi – właściwości
Nasiona gorczycy – na co uważać?
Przeciwwskazaniem do stosowania gorczycy w postaci naparów z nasion, suchych nasion oraz leków i suplementów z jej dodatkiem jest ciąża oraz karmienie piersią. Dodatkowo osoby z cukrzycą przyjmujące suplementy lub napary z gorczycy powinny zachować szczególną ostrożność i monitorować stężenie glukozy we krwi ze względu na ryzyko wystąpienia hipoglikemii (obniżenia poziomu cukru we krwi poniżej normy).
Odpowiednio dobrane zioła na cukrzycę mogą pomóc obniżyć poziom cukru we krwi. Jakie rośliny lecznicze warto uwzględnić w jadłospisie diabetyka?
Ponadto, na chwilę obecną, nie ma badań wskazujących na interakcje nasion gorczycy z innymi lekami, dlatego przed jej zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem.
Gorczyca na stawy
W medycynie ludowej nasiona gorczycy są stosowane w zapalenia stawów, bólach pleców oraz stóp. Zapalenie stawów jest terminem, który obejmuje ponad 100 chorób, a czynnikami ryzyka wystąpienia zapalenia jest wiek, nadwaga i otyłość oraz płeć. Osoby stosujące alternatywne metody leczenia wymienionej dolegliwości zalecają okłady z nasion gorczycy na bolące miejsca – dwa razy dziennie początkowo po 10 minut i w ciągu około 10 dni zwiększając czas stosowania okładów do 30 minut. Na chwilę obecną badania naukowe nie potwierdzają skuteczności tej metody. Dodatkowo należy mieć na uwadze fakt, iż zbyt długi kontakt nasion gorczycy ze skórą może powodować podrażnienie i pieczenie skóry.
Gorczyca na zatoki
Na forach internetowych gorczyca polecana jest również jako środek na zapalenie zatok. Poleca się wówczas okłady z gorczycy, które wcześniej należy pogrzać na patelni, a następnie przesypać je do woreczków. Według zwolenników metody takie okłady przyspieszają udrożnienie dróg oddechowych. Niestety ilość dowodów naukowych potwierdzających skuteczność okładów z gorczycy w tej dolegliwości jest niewystarczająca.
Gorczyca na włosy
Obiegowo w celu poprawy kondycji włosów oraz przyspieszenia ich porostu stosuje się domowe maseczki do w skład których wchodzi sproszkowana gorczyca, żółtko jaj, oliwa oraz woda. Dodatkowo medycyna ludowa poleca również stosowanie oleju z gorczycy w celu zmniejszenia wypadania włosów oraz pozbycia się łupieżu.
