Borelioza – przyczyny, objawy, leczenie
Borelioza znana również pod nazwą choroba z Lyme to przewlekłe schorzenie wywoływane przez spiralną, gram-ujemną krętkę Borrelia burgdorferi. Bakteria ta przenoszona jest przez kleszcze. Do zakażenia dochodzi w momencie bezpośredniego kontaktu tego stawonoga z ludzką skórą. Zakażony krętką kleszcz przenosi bakterie przez swoją ślinę lub/i wymiociny do organizmu człowieka. Ogromne znaczenie ma tutaj czas kontaktu ze skórą. Jeśli wynosi on ponad 72 h zakażenie boreliozą jest prawie stuprocentowe. Choroba ta daje bardzo różnorodny obraz kliniczny. Może przebiegać całkowicie bezobjawowo, prezentując jedynie wędrujący rumień czy objawiać się w postaci rozsianej, gdy dotyka już wielu narządów i tkanek. Zwykle pierwsze jej symptomy pojawiają się po 2-4 tygodniu od zakażenia. Umownie dzieli się przebieg boreliozy na trzy fazy.
- Wczesną zlokalizowaną – charakteryzuje ją pojawienie się rumienia wędrującego, czyli plamki lub grudki w miejscu ukąszenia, która z czasem powiększa swe rozmiary. Jest koloru czerwonego z przejaśnieniem w środku. Zazwyczaj jej średnica przekracza 5 cm. Może jej towarzyszyć swędzenie, ból, pieczenie oraz objawy grypopochodne. W tym czasie może rozwinąć się także chłoniak limfocytarny skóry.
- Wczesną rozsianą – rozwijającą się po kilku tygodniach lub miesiącach od zakażenia, związaną z rozsianiem krętek przez krew i limfę do różnych narządów i tkanek. Objawami wtórnymi boreliozy są zapalenia stawów, zaburzenia kardiologiczne i neurologiczne.
- Późną, przewlekłą – występującą w wyniku przetrwałego zakażenia, rozwijającą się od roku do kilku lat po kontakcie z krętkiem boreliozy, charakteryzuje się występowaniem objawów przewlekłego zanikowego zapalenia skóry części dystalnych kończyn, przewlekłym zapaleniem mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, zaawansowanymi zmianami zapalnymi stawów.
Choroba ta jest trudna zarówno w diagnostyce, jak i w leczeniu. Może przyjmować różne postacie w zależności od umiejscowienia bakterii. Do najczęściej spotykanych zaliczamy postać stawową, kardiologiczna i neurologiczną. Leczenie boreliozy opiera się na długotrwałej antybiotykoterapii, w której stosuje się substancje, takie jak tetracykliny, minocyklinę, cefalosporyny, penicyliny czy metronidazol.
To też może Cię zainteresować: Czosnek niedźwiedzi – właściwości
Dieta przy boreliozie – zasady
Borelioza a dieta to złożone, trudne zagadnienie. Nie podlega dyskusji, że prawidłowe żywienie odgrywa ważną rolę w procesie terapii tego schorzenia. Osoby chore poddawane często intensywnej i długotrwałej antybiotykoterapii narażone są szczególnie na rozwój grzybicy, która może stanowić poważne zagrożenie dla ich zdrowia, a w skrajnych przypadkach nawet życia. Dlatego też zaleca się stosowanie zasad żywienia, które będą przeciwdziałać rozwojowi patogennych lub potencjalnie patogennych grzybów w organizmie człowieka. Jest to szczególnie istotne w pierwszych okresie terapii. Warto jednak podkreślić, że dieta przy leczeniu boreliozy powinna być dostosowania do stanu pacjenta, aktualnej fazy choroby i sposobu leczenia oraz innych współwystępujących problemów zdrowotnych.
W pierwszej fazie dieta przy długotrwałej antybiotykoterapii to dieta przeciwgrzybicza. Zakłada ona eliminację cukru i pokarmów, które go zawierają oraz znaczące ograniczenie lub całkowite wykluczenie warzyw i owoców bogato węglowodanowych. Z diety usuwa się wszelkie produkty zbożowe z mąki oczyszczonej, takie jak jasne pieczywo oraz biały, ryż, drobne kasze. Eliminuje się również pokarmy, które powstały w udziałem drożdży. Zaleca się, aby pacjent nie spożywał używek typa kawa, herbata, a także nie palił tytoniu. Bardzo ważnym elementem żywienia jest przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów. Zaleca się pacjentowi wypijanie ok. 7-8 szklanek wody na dobę. Mocny akcent stawia się również na właściwości przeciwzapalne pokarmów, ziół i przypraw. Dlatego też mile widziane w jadłospisie są składniki diety bogate w polifenole, takie jak:
W jadłospisie należy uwzględnić także źródła kwasów omega 3, takie jak orzechy włoskie, olej rzepakowy, lniany, siemię lniane nieodłuszczone, tłuste ryby. Na ogół korzystnie działają również pokarmy bogate w dobroczynne bakterie kwasy mlekowego, np. kefir, jogurt, kiszonki.
Należy wyraźnie podkreślić, że dieta dla chorych na boreliozę powinna być zindywidualizowana. Także po to by unikać występowania interakcji pomiędzy lekami a żywnością. Na chwile obecną uważa się, że nie zawsze istnieje w niej konieczność całkowitej eliminacji glutenu oraz wszystkich zbóż. Zależne jest to od etapu choroby oraz indywidualnych cech chorego.
Borelioza – dieta – produkty wskazane i przeciwwskazane
Pacjent z boreliozą jadłospis powinien opierać na produktach nieprzetworzonych bogatych w substancje o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Do pokarmów dozwolonych zaliczamy:
- dobrej jakości mięso;
- jaja;
- tłuste ryby;
- orzechy i pestki;
- awokado;
- oleje roślinne – szczególnie lniany, rzepakowy, z orzechów włoskich spożywane na surowo,
- warzywa o niskiej zawartości węglowodanów np. zielona warzywa liściaste, kapustne;
- owoce o niskiej zawartości cukrów np. jagody, borówki, maliny, truskawki, cytrusy;
- kiszonki;
- fermentowane napoje mleczne – jeśli są dobrze tolerowane;
- pełnoziarniste produkty zbożowe, niskoprzetworzone, np. grube kasze, brązowy ryż, pełnoziarniste pieczywo na zakwasie;
- przyprawy i zioła, takie jak cynamon, goździki, imbir, kurkuma, tymianek, bazylia, czosnek niedźwiedzi i wiele innych.
Lista produktów przeciwwskazanych przy boreliozie jest stosunkowo długa. Z jadłospisu należy wyeliminować:
- cukier;
- słodycze;
- słodkie napoje gazowane;
- drożdże i sery pleśniowe;
- alkohol;
- kawę i herbatę;
- warzywa bogate w skrobie, np. ziemniaki, bataty;
- owoce zasobne w węglowodany, takie jak banan, winogrona;
- zboża oczyszczone i produkty z nich powstałe typu jasny chleb, makarony, drobne kasze, biały ryż;
- żywność wysokoprzetworzona typu fast food;
- przetwory mięsne, takie jak parówki, pasztety, wędliny niskiej jakości;
- mleko i niefermentowane napoje mleczne – niekiedy konieczna jest całkowita eliminacja nabiału;
- produkty wysokoszczawianowe, jak szczaw, rabarbar, szpinak i inne.
Należy podkreślić, że zalecenia żywieniowe powinny mieć charakter zindywidualizowany i powyższa lista powinna być dostosowana do etapu leczenia, stanu zdrowia pacjenta ewentualnych nietolerancji i chorób towarzyszących.
Borelioza – jadłospis
Dieta przy boreliozie przepisy powinna opierać na żywności wysokiej gatunkowo i jak najmniej przetworzonej. Przykładem jednodniowego jadłospisu może być następująca propozycja:
Śniadanie:
- jajecznica na oleju rzepakowym z cukinią i rzodkiewką, herbata zielona bez cukru.
II śniadanie:
- koktajl z kefiru i borówek, orzechy włoskie.
Obiad:
- Zupa brokułowa z dodatkiem oliwy;
- filet z indyka pieczony bez tłuszczu, kasza gryczana, szparagi gotowane polane olejem lnianym, woda mineralna niegazowana.
Kolacja:
- Makrela wędzona, ogórek kiszony, kapusta kiszona, chleb żytni pełnoziarnisty, woda mineralna niegazowana.
W przypadku leczenia boreliozy należy rozważyć zastosowanie probiotykoterapii. Decyzję w tym zakresie powinien podejmować jednak każdorazowo lekarz prowadzący.
