Winogrono – kalorie, wartości odżywcze, właściwości i przeciwwskazania

Winogrona – kalorie i wartości odżywcze

Winogrona to owoce popularne i powszechnie spożywane w wielu krajach. Czy to pod postacią surową czy też, jako składnik dań typu ciasto z winogronem, sok z winogron oraz sałatki. Znajdują liczne zastosowania w kuchni oraz przetwórstwie. Dużą część konsumpcji tych owoców stanowią napoje alkoholowe typu wino z winogron czy nalewka z winogron.

Winorośl właściwa to znana i często uprawiana roślina wywodząca się z rodziny winoroślowatych. Posiada charakterystyczne długie pnącza i żółtozielone kwiaty zebrane w grona. Liście winogron ułożone są skrętolegle, a owocem tej rośliny są jadalne różnokolorowe jagody. Ich głównym składnikiem jest woda, węglowodany proste oraz błonnik. Winogrona kalorie dostarczają więc głównie pod postacią cukrów. 100 g tych owoców to ok. 69 kcal. Dodatkowo należy pamiętać, że mają wysoki indeks glikemiczny. O ich wysokiej wartości odżywczej decydują zawarte w nich substancje bioaktywne, witaminy i składniki mineralne. Na liście związków obecnych w owocach winorośli znajdziemy:

• witaminy z grupy B, prowitaminę A, witaminę E i C;
• sole mineralne min. potasu, magnezu, wapnia, żelaza, cynku, fosforu;
• garbniki;
• związki polifenolowe, takie jak np. resweratrol, katechiny, proantocyjanidyny;
• błonnik rozpuszczalny w wodzie.

Warto wiedzieć, że także pestki winogron są bogate w liczne związki o działaniu prozdrowotnym. Można wśród nich wymienić katechiny, epikatechiny, kwasy fenolowe, resweratrol, proantocyjanidyny oraz związki mineralne. O tym jak zasobne w związki antyoksydacyjne są winogrona może świadczyć fakt, że aż 75 proc. substancji o tym działaniu znajduje się właśnie w owocach i nasionach winorośli właściwej.

Zobacz też: Właściwości lecznicze aronii

Właściwości winogron

Winogrona właściwości swe zawdzięczają głównie licznym związkom bioaktywnym w nich zawartym. O potwierdzonym ich korzystnym wpływie na zdrowie donoszą liczne prace badawcze. Podkreśla się głównie przeciwutleniająca aktywność związków obecnych w tych owocach należących do grupy polifenoli. Oczywiście ich zawartość w winogronach będzie różna i zależy od gatunku rośliny. Można jednak przyjąć, że im ciemniejsze owoce tym większa nich zawartość bioflawonoidów. Związki takie, jak resweratrol, katechiny, epikatechiny, kwercetyna czy kaempferol wykazują silne właściwości przeciwzapalne. Neutralizują również nadmiar wolnych rodników, chroniąc tym samym organizm przed potencjalnymi szkodami, które mogą one wyrządzić. Jest to ważne działanie w kontekście profilaktyki większości chorób cywilizacyjnych oraz w spowalnianiu procesu starzenia.

Na szczególną uwagę w gronie flawonoidów zasługuje resweratrol. Jest to polifenol o budowie stilbenów zaliczany do fitoestrogenów, czyli związków roślinnych podobnych do żeńskich hormonów płciowych estrogenów. Znany jest on przede wszystkim, jako związek odgrywający ważną rolę w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego. Jego obecność w diecie obniża ryzyko wystąpienia miażdżycy, choroby wieńcowej i zawału m. in. dzięki działaniu blokującemu peroksydację lipidów oraz hamowaniu wnikania utlenionych cząsteczek LDL. Wpływa również na aktywność nukleotydów adenozynowych w śródbłonku naczyń krwionośnych. Powoduje to zwiększenie aktywności antyoksydacyjnej i podnosi odporność na stres oksydacyjny. Działanie kardioprotekcyjne resweratrolu wiąże się również z jego wpływem na proces agregacji płytek krwi i metabolizm trombiny. Badania na modelu zwierzęcym wykazały, że podaż tego polifenolu może powodować obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Działanie ochronne na ściany naczyń krwionośnych sprawia, że może być on również uznawany za substancję działającą protekcyjnie w zakresie rozwoju zwyrodnienia plamki ocznej związanej z wiekiem.

Warto wiedzieć, że uczestniczy też w regulacji bilansu energetycznego ustroju człowieka. Aktywuje on białko SIRT1, które stanowi enzym regulujący apetyt. Dodatkowo bada się zastosowanie resweratrolu w leczeniu cukrzycy i hiperlipidemii ze względu na właściwości aktywujące działanie wątrobowej kinazy białkowej AMPK. Badania wskazują również na jego wyraźny potencjał chemoprewencyjny, dlatego można uznać go za ważny składnik zarówno w profilaktyce, jak i samym leczeniu nowotworów. Ma on zdolność blokowania każdego etapu w procesie nowotworzenia, czyli inicjacji, promocji i progresji.

Prowadzi się również szeroko zakrojone badania nad zastosowaniem resweratrolu w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych. Dodatkowo ma on właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe i zwalnia procesy starzenia się komórek. Działanie przecwiutleniające, przeciwzapalne, przeciwmiażdżycowe i przeciwzakrzepowe mają także zawarte w winogronach katechiny i proantycyjanidyny. Warto również pamiętać o obecnych w winogronach kwasach fenolowych, takich jak kwas protokatechowy czy galusowy. Mają one właściwości antyseptyczne, ściągające, przeciwbakteryjne, przeciwutleniające.

Przetwory z winogron

Winogrona to owoce o bardzo szerokim zastosowaniu w kuchni. Można z nich przygotowywać liczne przetwory, które będą charakteryzowały się wysoka koncentracją prozdrowotnych substancji bioaktywnych. Do najpopularniejszych zaliczamy:

• sok z winogron,
• nalewkę z winogron,
• wino z winogron,
• dżem,
• konfitury.

Należy wiedzieć, że nie do wszystkich przetworów z winogron konieczny jest dodatek cukru. Warto cieszyć się wartościami odżywczymi tych owoców również pod postacią napojów czy konfitur.

Winogrona w ciąży i w czasie karmienia piersią

Na temat spożycia winogron w ciąży krąży wiele sprzecznych informacji. W pierwszej kolejności odraza się je kobietom oczekującym dziecka, u których rozwinęła się cukrzyca. Wiąże się to głównie z wysoką zawartością cukrów prostych w tych owocach. Warto jednak podkreślić, że nadmiernej ilości ciemnych winogron oraz soku z tych owoców powinny również unikać kobiety w III trymestrze ciąży. Obecne w tych pokarmach i płynach polifenole hamują syntezę prostaglandyn, co może powodować zwężenie przewodu tętniczego doprowadzającego krew do płodu. Powstające w ten sposób zaburzenia dynamiki przepływu krwi mogą mieć poważne konsekwencje dla dziecka. W tym okresie ciąży zalecenie zachowania ostrożności w ilości konsumowanych pokarmów powinno dotyczyć również pozostałych produktów o wysokiej zawartości polifenoli takich jak: zielona herbata, kakao, ciemna czekolada, soki z grejpfrutów czy pomarańczy. Nie istnieją natomiast przeciwwskazania dotyczące konsumpcji winogron przez kobiety podczas laktacji.

Winogrona – przeciwwskazania

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do spożywania winogron i przetworów, które z nich powstają jest występowanie alergii na te owoce. W przypadku kobiet ciężarnych zaleca się zachowanie ostrożności w konsumpcji szczególnie soków z ciemnych winogron lub też nadmiernej ilości samych owoców w III trymestrze ciąży.

Ze względu na wysoką zawartość cukrów prostych nie będą one zalecane osobom z zaburzeniami glikemii m.in. insulinoopornością czy cukrzycą. Można w tych przypadkach umieszczać je w diecie, ale raczej, jako składnik dań, które komponuje się z innych produktów o niskich IG np., jako element sałatki warzywnej ze szpinakiem, serem, orzechami, oliwą, papryką. Ważne jest także spożywanie ich w rozsądnych, niewielkich ilościach.

Winogrono a odchudzanie

Winogrona, mimo wysokiej zawartości cukrów prostych wcale nie muszą być eliminowane z jadłospisu osoby pozostającej na redukcji. Co więcej mogą być zdrowym, słodkim dodatkiem do diety. Warto jednak pamiętać, by nie spożywać ich w nadmiernych ilościach. Doskonale sprawdzą się, jako składnik sałatek, deserów z jogurtem czy dekoracja owsianki. Należy pamiętać, że 100 g winogron to około 63 kcal.

Warto również pamiętać, że szczególnie ciemne odmiany winogron bogate są wiele bioaktywnych działających prozdrowotnie związków. Osoby pozostające diecie redukcyjnej powinny zwrócić jednak szczególną uwagę na ilość konsumowanego wina. Zbyt duże jego spożycie będzie poza negatywnymi skutkami zdrowotnymi powodować również nadmierną podaż energii.