Co to jest histamina?
Histamina jest związkiem niezbędnym do jego prawidłowego funkcjonowania organizmu, wytwarzanym w organizmie człowieka z aminokwasu histydyny. Wielu osobom kojarzy się ona z alergią. Prawidłowo, ponieważ uczestniczy w reakcjach odpornościowych organizmu, ale także pośredniczy w wielu procesach fizjologicznych. Działanie histaminy w ustroju jest szerokie. Histamina odpowiada m.in. za:
- regulację napięcia mięśni gładkich, pracy serca i ciśnienia tętniczego,
- regulację rytmu snu i czuwania,
- wydzielanie gruczołowe, proces krwiotwórczy,
- przekazywanie impulsów nerwowych, wzmaganie koncentracji,
- rozwój płodu, gojenie ran.
Histamina jest magazynowana w każdej tkance organizmu w nieczynnej postaci. Zostaje uwolniona do krwiobiegu, gdy organizm jest atakowany przez czynniki chorobotwórcze lub alergeny, dochodzi do nagłego silnego stresu fizycznego lub psychicznego, a także w wyniku wysiłku fizycznego. Po spełnieniu swojej funkcji, np. zwiększeniu ciśnienia krwi czy wzięciu udziału w reakcji odpornościowej, histamina jest metabolizowana i unieczynniana.
Przeczytaj: Mąka owsiana, właściwości i zastosowanie
Nietolerancja histaminy – przyczyny i objawy
Do nietolerancji histaminy dochodzi wtedy, gdy w organizmie znajduje się za dużo tego związku w formie aktywnej, czyli po spełnieniu swojej funkcji nie jest on metabolizowany w odpowiednim stopniu. Nadwrażliwość na histaminę ujawnia się zwykle w średnim wieku i częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Za rozkładanie histaminy w jelicie cienkim odpowiada enzym diaminooksydaza (DAO). Niedobór tego enzymu powoduje, że organizm jest poddawany działaniu histaminy, mimo że czynniki wywołujące jej aktywność już ustąpiły i związek nie jest potrzebny. Przyczyny niedoboru DAO mogą być bardzo różne i są związane z zaburzonym funkcjonowaniem jelit. Przyczyną nietolerancji histaminy bywa wieloletnie spożywanie produktów z histaminą, ale jest to dużo rzadsze. Objawy nietolerancji histaminy zwykle nie pojawiają się nagle po spożyciu danej żywności. Ich występowanie jest rozłożone w czasie.
Do objawów nietolerancji histaminy należą:
- bóle głowy, migrena, katar, alergiczny nieżyt nosa,
- pokrzywka, swędzenie skóry i oczu,
- opuchlizna,
- astmatyczne zapalenie oskrzeli,
- nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca,
- biegunki, zapalenie błony śluzowej żołądka, niestrawność, refluks.
Zdiagnozowanie nietolerancji histaminy jest trudne, ponieważ daje ona niespecyficzne objawy. Nietolerancja nie jest uczuleniem na histaminę, więc w organizmie nie występują przeciwciała przeciwko histaminie. Skuteczną metodą diagnozy jest badanie aktywności DAO.
Zobacz też: Migdały – właściwości, zastosowanie
Dieta antyhistaminowa – produkty przeciwwskazane – czego nie jeść?
Histamina w żywności występuje dość powszechnie. Ponadto niektóre produkty spożywcze powodują zwiększone wydzielanie histaminy zawartej w komórkach ciała, co prowadzi do wyzwalania reakcji uczuleniowej. Z diety antyhistaminowej należy wykluczyć: produkty z pszenicy i innych zbóż glutenowych, sery dojrzewające żółte i pleśniowe, kefir. Przy nietolerancji histaminy nie zaleca się jedzenia mięsa (przeciwwskazana jest wołowina, wieprzowina, mięso surowe, wędzone, solone, wędliny i kiełbasy dojrzewające) oraz ryby o ciemnym mięsie (tuńczyk, makrela, sardynka), ryby surowe, wędzone i marynowane. W jadłospisie nie powinny występować owoce morza rośliny strączkowe, soja i jej przetwory czy warzywa takie jak pomidory, szpinak bakłażan, kiszona kapusta i ogórki kiszone.
Z przepisów diety antyhistaminowej należy wyeliminować awokado, gruszki, owoce cytrusowe, kiwi, ananasy, winogrona, banany, maliny, truskawki, czerwone śliwki. Niewskazane są grzyby, keczup, koncentrat pomidorowy, przecier pomidorowy, orzechy, kakao i czekolada. Nie zaleca się mocnej herbaty, kawy, a także alkoholu i napojów gazowanych. W diecie na nietolerancję histaminy nie powinny pojawiać się kostki rosołowe, sosy w saszetkach, ocet i przyprawy z dodatkiem octu, jak również przyprawy, takie jak: cynamon, goździki, gałka muszkatołowa, anyż, curry, chili. Nie należy ponadto sięgać po żywność wysokoprzetworzoną z dużą ilością dodatków oraz po dania gotowe.
Dieta niskohistaminowa – produkty zalecane
Zawartość histaminy jest najniższa w produktach świeżych (np. mięsie i rybach) i rośnie wraz z procesami prowadzącymi do psucia się jedzenia. Dlatego dieta bez histaminy powinna się opierać na świeżej żywności obrabianej termicznie lub mrożonej bezpośrednio po zakupie. Osoby z nietolerancją histaminy nie powinny jeść posiłków długo przechowywanych i odgrzewanych kilkakrotnie. Dieta bez histaminy zaleca:
- ryż, ziemniaki, kaszę jaglaną, gryczaną, komosę ryżową, amarantus,
- płatki owsiane, jaglane, siemię lniane, chleb żytni na zakwasie,
- świeże jajka, nabiał: twaróg, serek wiejski,
- świeże lub mrożone ryby o jasnym mięsie, mięso: kurczak, indyk, kaczka, królik, dziczyzna,
- wszystkie warzywa oprócz pomidorów, bakłażana i szpinaku,
- owoce: jabłka, czarne jagody, borówki, wiśnie, porzeczki, brzoskwinie, morele, melony, mango.
Przy nietolerancji histaminy można jeść także migdały, mak, kokos, kasztany.
