Czym jest tyrozyna?
Tyrozyna (Tyr) należy do grupy aminokwasów endogennych, co oznacza, iż organizm ludzki w odpowiednich warunkach jest w stanie samodzielnie je syntezować. Co ważne, do wytworzenia tyrozyny niezbędna jest obecność innego aminokwasu – fenyloalaniny (Phe).
Tyrozyna została odkryta w XIX wieku przez niemieckiego naukowca Justusa von Liebiga. Aminokwas ten został przez niego wyizolowany z kazeiny pochodzącej z sera. Stąd też pochodzi nazwa tyrozyny, ponieważ tyros z greki oznacza właśnie ser.
Na co pomaga tyrozyna?
Tyrozyna jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przede wszystkim wpływa na produkcję hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny – oraz jest prekursorem neuroprzekaźników takich jak adrenalina, dopamina i noradrenalina. Ponadto bierze udział w syntezie melaniny, która odpowiada za pigmentację skóry.
Tyrozyna – pozostałe właściwości:
- wspiera funkcje poznawcze;
- poprawia koncentrację;
- poprawia czujność w sytuacjach stresowych;
- wpływa na produkcję kolagenu;
- uczestniczy w syntezie koenzymu Q10;
- ma potencjalny wpływ na redukcję masy ciała;
- może stanowić wsparcie leczenia zaburzeń depresyjnych.
Gdzie jest najwięcej tyrozyny?
Tyrozyna jest obecna w produktach żywnościowych zawierających białko, takich jak:
- mięso wołowe i wieprzowe;
- drób;
- ryby;
- nabiał;
- jajka;
- tofu i jego przetwory;
- nasiona roślin strączkowych;
- orzeszki ziemne, migdały;
- sezam;
- pestki dyni;
- banany;
- awokado.
Jak się objawia niedobór tyrozyny?
Osoby dbające o obecność produktów zawierających białko w swoim jadłospisie nie powinny obawiać się deficytu tyrozyny. Jednakże w przypadku wystąpienia pewnych zaburzeń metabolicznych lub stosowania nieodpowiedniej diety może dojść do wystąpienia jej niedoboru, czego objawem są:
- zaburzenia koncentracji i zapamiętywania;
- zmęczenie;
- osłabienie organizmu;
- stany depresyjne;
- wzmożona senność;
- problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała.
Kiedy i jak przyjmować tyrozynę?
Tyrozynę zaleca się pozyskiwać głównie z pożywienia, jednakże jeżeli istnieją ku temu wskazania, można ją przyjmować pod postacią suplementu. Co ważne, suplementacja tyrozyną powinna być przeprowadzana pod okiem specjalisty.
Tego typu suplementy diety najczęściej zawierają związek – l-tyrozynę. L-tyrozyna to określenie izomeru lewoskrętnego tyrozyny. Związek ten jest łatwo przyswajalny przez organizm. Suplement ten jest najczęściej dostępny pod postacią kapsułek lub proszku.
Zalecana dawka l-tyrozyny to 100 mg/kilogram masy ciała. Dawkę tę można rozłożyć na 3 porcje, które najlepiej spożyć wraz z posiłkiem.
Czy stosowanie tyrozyny jest bezpieczne?
Tyrozyna obecna w produktach spożywczych jest bezpieczna dla zdrowia, jednakże stosowanie jej pod postacią suplementów diety nie jest wskazane w kilku przypadkach. Przede wszystkim nie jest ona zalecana kobietom w ciąży oraz karmiącym.
Przeciwwskazaniem do stosowania l-tyrozyny jest nadczynność tarczycy, choroba Gravesa-Basedowa, nawracające migreny oraz czerniak.
Potencjalne skutki uboczne mogą wystąpić podczas nadmiernego przyjmowania suplementów diety z tyrozyną, które objawiają się nudnościami, bólami brzucha i bólami głowy. Ponadto jej suplementacja może nasilać niepokój oraz wywołać problemy ze snem ze względu na wzrost poziomu noradrenaliny.
Z czym nie łączyć tyrozyny?
Ze względu na możliwe interakcje szczególną ostrożność podczas przyjmowania l-tyrozyny powinny zachować osoby stosujące preparaty na chorobę Parkinsona. Co ważne l-tyrozyna nie może być stosowana podczas przyjmowania niektórych antydepresantów, szczególnie inhibitorów monoaminooksydazy . Ponieważ tyrozyna jest prekursorem hormonów tarczycowych, spożywanie jej podczas kuracji hormonalnej powinno być uzgodnione z lekarzem prowadzącym.
Tyrozyna dla sportowców – kiedy warto ją suplementować?
Tyrozyna pod postacią suplementu diety jest też często stosowana przez osoby aktywnie fizycznie. Aminokwas ten obecny jest również w odżywkach białkowych.
W przypadku sportowców tyrozyna pomaga utrzymać skupienie podczas treningu oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. W związku z tym warto spożyć ją na ok. 1 godzinę przed treningiem. Sięgają po nią również osoby trenujące i będące na diecie redukcyjnej.
Suplementacja tyrozyny – dla kogo?
Przyjmowanie l-tyrozyny może być przydatne w kilku przypadkach. Kto zatem powinien rozważyć jej suplementację? To m.in.:
- chorzy na fenyloketonurię, czyli chorobę, w której dochodzi do upośledzenia metabolizmu fenyloalaniny, czego skutkiem może być niedobór tyrozyny;
- osoby, które nie spożywają wystarczającej ilości białka;
- sportowcy;
- osoby narażone na przewlekły stres;
- uczniowie, studenci i osoby pracujące umysłowo;
- pomocniczo dla osób chorujących na niedoczynność tarczycy;
- cierpiący na zaburzenia nastroju.
Podsumowanie
Wiadomo już, iż tyrozyna jest aminokwasem, który powszechnie występuje w produktach spożywczych, a jej niedobory zdarzają się rzadko. Składnik ten bierze udział w wielu procesach metabolicznych naszego organizmu, dlatego tak ważne jest, aby dbać o stosowanie urozmaiconej diety, która będzie pokrywać zapotrzebowanie na niezbędne składniki odżywcze.
W niektórych przypadkach można zastosować suplementację tego aminokwasu, jednakże osoby, które cierpią na choroby przewlekłe lub przyjmują różnego rodzaju leki, przed wdrożeniem l-tyrozyny powinny skonsultować się ze specjalistą.