Jakie leki należą do grupy GLP-1?
Analogi GLP-1 to grupa kilku substancji, które mają to samo lub bardzo podobne działanie, ale różnią się budową chemiczną. W ich skład wchodzą:
Semaglutyd – jeden z najczęściej stosowanych stymulatorów GLP-1. Jest dostępny w Polsce w trzech różnych lekach: Ozempic, Rybelsus i Wegovy FlexTouch. Wśród głównych wskazań do stosowania leków Ozempic i Rybelsus wymienia się leczenie cukrzycy typu 2 przy niedostatecznej kontroli glikemii, a wskazaniem do terapii lekiem Wegovy FlexTouch jest kontrola masy ciała. Ozempic i Wegovy FlexTouch są dostępne w formie roztworu do wstrzyknięć podskórnych, natomiast Rybelsus w formie tabletek doustnych podawanych codziennie. Zdecydowaną wygodą w stosowaniu semaglutydu jest fakt, że jeżeli zdecydujemy się na formę podania w postaci wstrzyknięć podskórnych, będziemy musieli je wykonywać tylko 1 raz na tydzień.
Liraglutyd – jest kolejnym istotnym lekiem z grupy stymulatorów GLP-1. W Polsce występuje w postaci dwóch różnych preparatów leczniczych: Saxenda i Victoza. Wskazaniem do terapii Saxendą jest leczenie otyłości, natomiast do stosowania leku Victoza – leczenie cukrzycy typu 2. Oba preparaty są dostępne w formie wstrzyknięć podskórnych, a wymagana częstość zastrzyków to 1 raz na dobę o stałej porze dnia.
Dulaglutyd – jest dostępny w leku Trulicity. Podawany jest w formie wstrzyknięć podskórnych i podobnie jak preparaty z semaglutydem, należy go stosować 1 raz na tydzień. Wskazaniem do terapii nim jest cukrzyca typu 2.
Liksysenatyd – ten analog GLP-1 jest dostępny na rynku w leku Lyxumia, a wśród wskazań go jego zastosowania wymienia się leczenie cukrzycy typu 2. Jest dostępny w formie wstrzyknięć podskórnych, które należy podawać codziennie.
Tirzepatyd – jest to substancja lecznicza o podwójnym działaniu, ponieważ jest jednocześnie agonistą receptora GIP i GLP-2. Dostępny jest w preparatach Mounjaro i Mounjaro KwikPen. Podaje się go w postaci wstrzyknięć podskórnych 1 raz co tydzień. Wskazaniem do jego stosowania jest leczenie cukrzycy typu 2 oraz kontrola masy ciała.
Eksenatyd – obecny jest w dwóch preparatach Byetta i Bydureon, jednak na ten moment oba nie są dostępne na polskim rynku farmaceutycznym.
Przeczytaj również:
Leki anorektyczne – jak działają? Rodzaje, dostępność
Jakie są wskazania do stosowania stymulatorów GLP-1?
Wskazania do stosowania stymulatorów GLP-1 to głównie leczenie cukrzycy typu 2 przy:
niedostatecznej kontroli glikemii podczas leczenia metforminą lub innymi lekami doustnymi,
przeciwwskazaniach do stosowania lub nietolerancji metforminy,
stężeniu hemoglobiny A1c (HbA1c) 1,5% powyżej wymaganego celu – wskaźnik ten informuje o średnim stężeniu glukozy we krwi w ciągu ostatnich 2–3 miesięcy.
Dodatkowo są one zatwierdzone do farmakologicznej kontroli masy ciała, czyli leczenia nadwagi z chorobami współistniejącymi lub otyłości. Szczególnie w sytuacji, kiedy standardowe metody zmniejszania masy ciała nie przyniosły oczekiwanych efektów lub nie były one długotrwałe.
Najczęściej w tym wskazaniu wykorzystywane są semaglutyd i liraglutyd w dużych dawkach. Jednak konkretne wskazania zależą od leku zawierającego analog GLP-1, który zostanie wybrany do terapii.
GLP-1 a odchudzanie
Stymulatory GLP-1 w bardzo efektywny sposób pomagają pacjentom w procesie zrzucania nadprogramowych kilogramów. W badaniach naukowych średnia utrata wagi podczas stosowania leków z tej grupy, w porównaniu do osób, które ich nie stosowały, była wyższa o ok. 2,9 kg.
Analogi GLP-1 pomagają w odchudzaniu poprzez hamowanie uczucia głodu i jednoczasowe zwiększanie uczucia sytości. Dzieje się tak, ponieważ bezpośrednio oddziałują na ośrodki głodu i sytości w mózgu. Dzięki temu spożywamy mniej kalorii, a efekt spadku masy ciała jest szybszy.
Obecnie wskazanie do leczenia otyłości w Polsce mają trzy substancje lecznicze:
semaglutyd (Wegovy FlexTouch),
liraglutyd (Saxenda),
tirzepatyd (Mounjaro i Mounjaro KwikPen).
Należy pamiętać, że rozpoczęcie terapii stymulatorem GLP-1 w celu redukcji masy ciała to tylko wierzchołek góry lodowej.
Bez zbilansowanej, niskokalorycznej diety, codziennej aktywności fizycznej oraz modyfikacji zachowań i nawyków ostateczny efekt może być niezadowalający lub – co gorsza – nietrwały.
Tylko połączenie powyższych zmian z odpowiednią farmakoterapią kontrolowaną przez lekarza jest gwarantem skutecznej walki z nadwagą bądź otyłością.
GLP-1 – dostępność w aptekach
Stymulatory GLP-1 są dostępne w aptekach, jednak ze względu na ciągły wzrost ich popularności na przestrzeni ostatnich lat i ograniczone możliwości produkcyjne, ich dostępność może być różna w różnych miejscach. Warto przed udaniem się z receptą do apteki skontaktować się z jej administracją telefonicznie i upewnić się, czy lek, którego potrzebujemy, jest na stanie magazynowym. Mimo tych względnych niedogodności nie zaleca się poszukiwania preparatów zawierających analogi GLP-1 poza oficjalnymi kanałami. Leki pozyskane w ten sposób mogą nie spełniać wymaganych norm, co może się wiązać z zagrożeniem naszego zdrowia, a nawet życia.
Przeczytaj również:
Zastrzyki na odchudzanie – rodzaje, skuteczność, bezpieczeństwo
Ile kosztują poszczególne leki z grupy GLP-1?
Koszt preparatów leczniczych z grupy stymulatorów GLP-1 jest różny w zależności od interesującego nas konkretnego leku. Cena leku zależy również od wielkości dawki, liczby dawek w opakowaniu oraz indywidualnej polityki cenowej danej apteki. W przypadku niektórych leków istnieje również możliwość refundacji po spełnieniu określonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wskazań. W takiej sytuacji cena leku może być o ok. 70% niższa, a w niektórych przypadkach lek można otrzymać z darmo.
Poniżej wymienione zostają leki z grupy GLP-1 z przybliżonymi cenami za pojedyncze opakowanie, na rok 2025, bez refundacji:
Ozempic 0,25 mg, 0,5 mg oraz 1 mg – 403,55 zł,
Rybelsus 3 mg, 7 mg oraz 14 mg po 10 tabletek – 129,34 zł,
Rybelsus 3 mg, 7 mg oraz 14 mg po 30 tabletek – 388,03 zł,
Wegovy FlexTouch 0,25 mg – 550 zł,
Wegovy FlexTouch 0,5 mg – 600 zł,
Wegovy FlexTouch 1 mg – 600 zł,
Wegovy FlexTouch 1,7 mg – 1040 zł,
Wegovy FlexTouch 2,4 mg – 1220 zł,
Saxenda 6 mg/ml – 474 zł,
Victoza 6 mg/ml – 316 zł,
Trulicity 0,75 mg/0,5 ml, 1,5 mg/0,5 ml, 3 mg/0,5 ml, 4,5 mg/0,5 ml – 197,14 zł,
Lyxumia 10 ug/0,2 ml (50 ug/ml) – 256,99 zł,
Lyxumia 20 ug/0,2 ml (100 ug/ml) – 513,99 zł.
Jakie skutki uboczne mają GLP-1?
Analogi GLP-1 podobnie jak każdy inny preparat leczniczy mogą powodować wystąpienie działań niepożądanych. Jeżeli w trakcie farmakoterapii wystąpią jakiekolwiek niepokojące nas objawy, zaleca się natychmiastowy kontakt z lekarzem. Na szczęście większość skutków ubocznych stymulatorów GLP-1 jest łagodna i często krótkotrwała.
Wśród bardzo często występujących potencjalnych skutków ubocznych wymienia się: nudności, biegunkę oraz hipoglikemię, czyli za niskie stężenie glukozy we krwi (szczególnie jeżeli równocześnie stosowana jest insulina lub inny doustny lek przeciwcukrzycowy).
Działania niepożądane opisywane jako częste to: zmniejszenie apetytu, zawroty głowy, powikłania okulistyczne wynikające z retinopatii cukrzycowej, wymioty, ból i wzdęcie brzucha, zaparcia, dyspepsja, zapalenie żołądka, choroba refluksowa przełyku, odbijanie się, nadmierne wytwarzanie gazów jelitowych, kamica żółciowa, zmęczenie, spadek masy ciała, wzrost aktywności lipazy i/lub amylazy w badaniach laboratoryjnych.
Niezbyt często pacjenci skarżą się na: reakcje alergiczne (wysypka, pokrzywka), zaburzenia smaku, przyspieszenie częstości akcji serca, ostre zapalenie trzustki, opóźnione opróżnianie żołądka oraz podrażnienie skóry w miejscu wstrzyknięcia preparatu.
Rzadko może dojść do reakcji anafilaktycznej i wstrząsu anafilaktycznego, a powikłaniami o nieznanej częstości są możliwość wystąpienia niedrożności jelit oraz obrzęku naczynioruchowego.
W badaniach klinicznych z zastosowaniem semaglutydu w wyniku wystąpienia działań niepożądanych jedynie ok. 7 pacjentów na 100 zrezygnowało z dalszej farmakoterapii preparatem. Najczęstszymi skutkami ubocznymi prowadzącymi do odstawienia leku były zaburzenia związane z przewodem pokarmowym.
Czy leki GLP-1 są na receptę?
Preparaty z grupy stymulatorów GLP-1 można otrzymać wyłącznie na receptę po wcześniejszej wizycie u lekarza zajmującego się w codziennej praktyce terapią tymi lekami. Jest to warunek konieczny do rozpoczęcia leczenia, ponieważ tylko lekarz jest w stanie określić, czy terapia jest dla nas bezpieczna oraz czy przyniesie oczekiwane skutki. Dodatkowo będzie on w stanie dobrać odpowiedni dla konkretnego przypadku lek z szerokiej grupy preparatów zawierających analogi GLP-1 i zaplanuje wspólnie z pacjentem cały proces leczenia.
