Formetic – co to za lek i na co się go stosuje?
Formetic to doustny lek przeciwcukrzycowy obniżający stężenie glukozy we krwi. Substancją czynną tego leku jest metformina w postaci chlorowodorku metforminy. Lek ten już od ponad 30 lat jest z powodzeniem stosowany przede wszystkim w leczeniu cukrzycy typu 2 (nieinsulinozależnej). Metformina skutecznie obniża poziom glukozy we krwi poprzez: zmniejszenie produkcji glukozy w wątrobie, zmniejszenie jej wchłaniania jelitowego i zwiększenie wrażliwości tkanek całego ciała na insulinę, która umożliwia przetransportowanie glukozy z krwi do komórek. W rezultacie metformina skutecznie obniża poziom cukru we krwi zarówno na czczo, jak i zmniejsza jego nagły skok po posiłku. Ponadto metformina sama w sobie nie zwiększa stężenia insuliny, co zmniejsza insulinooporność, w wyniku czego obniża się poziom androgenów oraz hormonu luteinizującego (LH) i jest wykorzystywana u pacjentek zmagających się z zespołem policystycznych jajników (PCOS).
Metformina pozwala utrzymać stabilną masę ciała lub ją nieco zmniejszyć. Pozytywnie wpływa na profil lipidowy – obniża cholesterol, ponieważ nasila pozyskiwanie energii dla organizmu poprzez drogę utleniania wolnych kwasów tłuszczowych. Hamuje przez to rozrost blaszek miażdżycowych w naczyniach tętniczych. Ma pozytywny wpływ ochronny na serce, gdyż rozszerza naczynia krwionośne, pozwalając tym samym na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zmniejszając wysiłek, który serce musi włożyć w przepompowanie krwi z komór. Metformina przyjęta doustnie zwykle zaczyna działać po ok. 3 godzinach od podania, a wydalana z organizmu jest głównie drogą nerkową. Monitorowanie czynności nerek ma kluczowe znaczenie podczas stosowania metforminy w celu zapewnienia bezpiecznego i skutecznego leczenia.
Przeczytaj również:
Ozempic – skutki uboczne, co uszkadza
Formetic – wskazania
Głównymi wskazaniami do stosowania leku Formetic są:
Cukrzyca typu 2 – zwłaszcza u chorych z nadwagą, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne są niewystarczające do uzyskania prawidłowej kontroli glikemii. U osób pełnoletnich lek może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi albo z insuliną. U dzieci powyżej 10. r.ż. preparat może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z insuliną.
W stanie przedcukrzycowym – tzn. wtedy, gdy pacjent ma nieprawidłowe wyniki glukozy na czczo lub po posiłku, ale są one zbyt niskie do stwierdzenia cukrzycy.
W leczeniu zespołu policystycznych jajników.
Przeciwwskazania do stosowania leku Formetic
Wśród przeciwwskazań do stosowania leku Formetic wymienia się:
Uczulenie (nadwrażliwość) na jakikolwiek składnik preparatu.
Obniżone pH krwi o charakterze kwasicy metabolicznej.
Stan przedśpiączkowy w przebiegu cukrzycy.
Ciężką niewydolność nerek ze wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej (GFR) poniżej 30 ml/min.
Stan sprzyjający uszkodzeniu nerek lub jeśli u pacjenta występuje pogorszenie czynności nerek w wyniku: ciężkiego odwodnienia, zakażenia lub wstrząsu.
Towarzyszącą chorobę mogącą powodować niedotlenienie tkanek, taką jak ciężka niewydolność serca lub niewydolność oddechowa.
Jeśli u pacjenta występuje niewydolność wątroby lub ryzyko zaburzeń czynności wątroby, zatrucie alkoholem, alkoholizm.
Przeczytaj również:
Danuglipron – ile można schudnąć? Badania, dostępność
Skutki uboczne stosowania Formeticu
Cała lista możliwych działań niepożądanych stosowania leku Formetic nie jest długa.
Bardzo częste: zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, takie jak zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha lub utrata apetytu). Zazwyczaj na te objawy pacjenci uskarżają się zwykle na początku leczenia i w większości przypadków ustępują one samoistnie. By zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia, metforminę powinno się podawać 2 lub 3 razy na dobę – w czasie posiłków lub bezpośrednio po nich – a zwiększając dawkę preparatu, należy to robić stopniowo.
Często po stosowaniu leku chorzy zgłaszali zaburzenia smaku.
Bardzo rzadko występują reakcje skórne pod postacią: rumienia, świądu lub pokrzywki. Zmniejszenie wchłaniania witaminy B12 i zmniejszenie jej stężenia w surowicy u pacjentów długo leczonych metforminą mogą prowadzić do niedokrwistości megaloblastycznej. Może też wystąpić (przemijające po odstawieniu leku) zapalenie wątroby czy kwasica metaboliczna (obniżenie temperatury ciała, osłabienie, duszności, śpiączka).
Należy pamiętać, że nierozsądne łączenie metforminy z innym doustnym lekiem przeciwcukrzycowym lub insuliną może prowadzić do hipoglikemii.
Przyjmowanie leku Formetic a chudnięcie
Pomimo że metformina ma udowodnione działanie poprawiające profil lipidowy – czyli zmniejsza stężenie cholesterolu całkowitego wraz ze szkodliwym cholesterolem frakcji LDL oraz obniża stężenie trójglicerydów – to nie wykazano, aby znacząco przyczyniała się ona do utraty wagi. Wyniki badań pokazują, że masa ciała i obwód talii u pacjentów stosujący metformine nie zmieniły się znacząco – pacjenci utrzymywali stabilny ciężar ciała i obwody lub różnice te wynosiły od 3 do 5 zgubionych kg masy ciała lub od 2 do 3 cm mniej w talii. W celu zmaksymalizowania odchudzającego działania metforminy należy pamiętać, że powinna ona być połączona z leczeniem dietą i zwiększoną aktywnością fizyczną.
Przeczytaj również:
Orforglipron – jak działa? Kiedy będzie dostępny w Polsce?
Co jest lepsze – Siofor czy Formetic?
Obydwa leki Siofor i Formetic działają w podobny sposób, mają tę samą substancję czynną, czyli metforminę i są dostępne w aptekach w podobnych dawkach. Przewagą Sioforu jest fakt, że jego wariant XR, czyli o przedłużonym uwalnianiu, który może być korzystniejszy u niektórych grup pacjentów, jest powszechnie dostępny w aptekach. Taki sam wariant Formeticu jest obecnie (07.04.2025) niedostępny w polskich aptekach. Nie można jednoznacznie powiedzieć, który preparat jest lepszy. Różnica między tymi lekami przede wszystkim polega głównie na nazwie handlowej i producencie. Wybór między lekami powinien zależeć od: preferencji pacjenta, dostępności tych leków w aptekach i zaleceń lekarza prowadzącego.
Formetic a alkohol
Producent nie zaleca jednoczesnego stosowania tego leku z alkoholem oraz z lekami zawierającymi alkohol. Jednoczesne spożycie alkoholu w trakcie leczenia metforminą zwiększa ryzyko kwasicy mleczanowej. Szczególnie wśród osób niedożywionych lub cierpiących na choroby zaburzające pracę wątroby.
Przeczytaj również:
Semaglutyd – co to jest, jak działa, w jakich preparatach występuje, cena, czy potrzebna recepta?
Formetic i naltrekson
Metformina i naltrekson to substancje stosowane w leczeniu całkowicie różnych od siebie schorzeń. Naltrekson używany jest do leczenia alkoholizmu i zatrucia opioidami, a w połączeniu z bupropionem – także w leczeniu nadwagi bądź otyłości. Formetic i naltrekson mają różne mechanizmy działania i nie wydaje się, by miały istotny wpływ na siebie wzajemnie w kontekście standardowego stosowania. Jednakże jeśli pacjent z jakiegoś powodu stosuje oba leki równocześnie, zawsze warto mieć na uwadze, że niektóre z ich działań niepożądanych – np. dolegliwości ze strony układu żołądkowo-jelitowego (nudności, wymioty, ból brzucha, utrata apetytu) się pokrywają i mogą być nasilone.
Cena, refundacja i recepta oraz zamienniki leku Formetic
Formetic jest dostępny wyłącznie na receptę i jest refundowany. Jego cena za opakowanie różni się w zależności od dawki oraz liczby tabletek w nim zawartych. Cena bez refundacji zaczyna się od 5,23 zł za najmniejsze opakowanie zawierające 30 tabletek w dawce 500 mg, a kończy się na 30,65 zł, które trzeba wydać za największe opakowanie ze 120 tabletkami w dawce 1000 mg.
Na polskim rynku jest dużo leków zawierających metforminę w postaci tabletek powlekanych mogących być zamiennikami Formeticu. Należą do nich, np.: Siofor, Avamina, Etform, Glucophage, Metformax i Zenofor.
