Leki anorektyczne – czym są?
Leki anorektyczne są to farmaceutyki, które w zależności od tego, jaką substancję czynną zawierają, swoim działaniem mogą: zmniejszyć apetyt, spowolnić pasaż treści pokarmowej przez układ pokarmowy lub ograniczyć wchłanianie tłuszczów. W efekcie ich stosowania proces odchudzania zachodzi łatwiej i skuteczniej.
Część tych leków ma również udowodniony korzystny wpływ zmniejszający ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych, co także jest istotnym efektem leczenia, tak jak redukcja masy ciała.
Leki anorektyczne są zalecane u osób, u których metody niefarmakologiczne – czyli leczenie dietetyczne i zwiększona aktywność fizyczna – nie przyniosły oczekiwanych rezultatów – tzn. po 6 miesiącach ich stosowania nie udało się zmniejszyć ciężaru ciała o co najmniej 5% względem wartości początkowej.
Farmakoterapia wskazana jest u dorosłych chorych zmagających się z otyłością, u których wskaźnik masy ciała jest większy, bądź równy 30 (kg/ m2) lub u osób z nadwagą (BMI ≥27 kg/ m2), mających co najmniej jedną chorobę towarzyszącą związaną z nieprawidłową masą ciała. Do takich chorób zalicza się: nadciśnienie tętnicze, stan przedcukrzycowy lub cukrzycę, dyslipidemię, choroby sercowo-naczyniowe lub obturacyjny bezdech senny. Dwa z niżej wymienionych leków – semaglutyd i liraglutyd – mogą być włączone do leczenia także u dzieci powyżej 12. roku życia z masą ciała powyżej 60 kg, spełniających międzynarodowe kryteria rozpoznania otyłości.
Przeczytaj również:
Tirzepatyd – jak działa? Preparaty, skutki uboczne, recepta, refundacja
Rodzaje leków anorektycznych
W Polsce dopuszczonych do sprzedaży jest kilka leków, które zarejestrowane są w celu leczenia otyłości i nadwagi.
W postaci tabletek dostępne są takie leki, jak:
Bupropion z naltreksonem w preparacie o nazwie handlowej Mysimba.
Fenteramina z topiramatem jako Qsiva.
Orlistat jako Xenical.
Bupropion to lek stosowany w leczeniu depresji, natomiast naltrekson wspomaga leczenie osób uzależnionych od alkoholu i opioidów. Często pacjenci stosujący któryś z tych leków zgłaszają utratę apetytu. To działanie – choć może być niepożądane w terapii ww. schorzeń – u osób chcących zmniejszyć masę ciała jest kluczowe i zostało wykorzystane przez producenta tego leku.
Fenteramina i topiramat to połączenie substancji psychostymulującej z lekiem wykorzystywanym przede wszystkim w leczeniu przeciwpadaczkowym. Efektem ubocznym topiramatu (podobnie jak bupropionu czy naltreksonu) jest zmniejszenie apetytu. Sztucznie wywołany jadłowstręt w połączeniu z fenteraminą o działaniu pobudzającym pozwala zmniejszyć ilość przyjmowanego pokarmu i zwiększyć wydatek energetyczny ponoszony przez organizm. Co ma korzystny wpływ na efekt odchudzający tego dwuskładnikowego leku.
Mechanizm działania orlistatu jest odmienny od poprzednio wymienionych leków. Nie zmniejsza on apetytu, natomiast swoim działaniem utrudnia wchłanianie kwasów tłuszczowych ze spożytego pokarmu, zmniejszając tym samym liczbę dostarczanych kalorii do organizmu. Uciążliwe skutki uboczne jego działania to biegunki tłuszczowe, które nie tylko wymuszają na pacjencie częstsze chodzenie do toalety, ale także mogą zaburzać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz niektórych leków.
W formie zastrzyków podskórnych wyróżnia się leki takie, jak:
Liraglutyd w preparacie o nazwie handlowej Saxenda.
Semaglutyd jako lek Wegovy.
Tirzepatyd znany jako Mounjaro.
Wszystkie substancje: liraglutyd, semaglutyd i tirzepatyd (analogiczne do ludzkich hormonów inkretynowych, czyli hormonów zwiększających wydzielanie insuliny po posiłkach) oprócz działania anorektycznego, obniżają stężenie glukozy we krwi i są wykorzystywane w leczeniu cukrzycy typu 2. Należy wiedzieć o tym, że choć na rynku istnieją także inne (niewymienione) preparaty zawierające lira- i semaglutyd, to mogą one nie być oficjalnie zarejestrowane w Polsce do leczenia otyłości i nadwagi.
Ile można schudnąć na lekach anorektycznych?
Według przeprowadzonych badań naukowych porównujących działanie odchudzające leków stosowanych w pełnych dawkach zarówno tych doustnych, jak i podskórnych najsilniejszym anorektykiem jest tirzepatyd.
Po 72 tygodniach stosowania tirzepatydu pacjenci chudną średnio o 17,8%. Po 68 tygodniach leczenia semaglutydem – o 10,3% a po 56 tygodniach iniekcji liraglutydem – jedynie o 5,4% względem wyjściowej masy ciała.
Wśród leków doustnych największą skutecznością cechuje się lek łączący topiramat z fenteraminą. Po 28 tygodniach stosowania pacjenci średnio schudli o 7,5%. Najsłabsze efekty odczuli badani zażywający bupropion z naltreksonem oraz orlistat. Zmniejszyli oni swój ciężar ciała względem początku badań odpowiednio o 4,8% i 4,1%.
Należy nadmienić, że są to procentowe wartości skorygowane już o wyniki grup pacjentów, którzy otrzymywali placebo. Oni to – pomimo że nie dostawali prawdziwych leków – również chudli, dlatego ich wyniki należało odjąć od wyników pacjentów, którym podawana była badana substancja czynna.
Przeczytaj również:
Zastrzyki na odchudzanie – rodzaje, skuteczność, bezpieczeństwo
Czy istnieją refundowane leki anorektyczne bez recepty?
Anorektyki, które są lekami prawnie zarejestrowanymi do leczenia otyłości i nadwagi, nie są objęte refundacją, więc wszyscy pacjenci muszą za nie zapłacić 100% ceny. Wszystkie te leki są dostępne do kupienia wyłącznie na ważną receptę od lekarza.
W aptekach i Internecie bez recepty można kupić jedynie suplementy diety, które często reklamowane są jako preparaty przyspieszające metabolizm lub zmniejszające wchłanianie niektórych składników pokarmowych. Suplementy diety w odróżnieniu od leków nie przechodzą przez rygorystyczne procesy i badania dopuszczające je do sprzedaży, więc należy być ostrożnym, kupując produkty będące suplementami, gdyż ich skuteczność w leczeniu odchudzającym bywa niepewna.
Jakie leki na otyłość brzuszną?
Otyłość brzuszna to pojęcie opisujące nadmierne nagromadzeniem tkanki tłuszczowej wokół narządów zlokalizowanych wewnątrz jamy brzusznej.
Tego typu otyłość jest charakterystyczna dla płci męskiej, natomiast kobiety także mogą ją mieć, najczęściej w okresie pomenopauzalnym.
Wśród dorosłych mężczyzn i kobiet diagnozowana jest ona, gdy w obwodzie talii mają oni odpowiednio ≥94 i ≥80 cm.
Innym wskaźnikiem służącym ocenie dystrybucji tkanki tłuszczowej w ciele człowieka jest wskaźnik talia –biodro (WHR). Jest to iloraz obwodu talii i bioder. Otyłość brzuszną stwierdza się u mężczyzn przy WHR > 0,9 a u kobiet – gdy wskaźnik ten jest większy niż 0,85.
Odchudzanie się nie jest procesem miejscowym i nie da się wybrać – czy to dietą, czy konkretnymi ćwiczeniami, na lekach kończąc – z którego miejsca na ciele osoba z otyłością w danej chwili będzie tracić tkankę tłuszczową. Chudnięcie to proces zachodzący w całym organizmie i skąd najłatwiej, a skąd najciężej będzie on redukowany, jest uwarunkowane przede wszystkim genetycznie i hormonalnie (na przykład przy niedoczynności lub nadczynności gruczołu tarczowego).
Czy istnieją leki psychotropowe hamujące łaknienie?
Poza bupropionem i naltreksonem do leków psychotropowych wpływających na ośrodkowy układ nerwowy, które zmniejszają apetyt poprzez wywoływane dolegliwość żołądkowo-jelitowe lub zmianę odczuwanego smaku potraw, należą między innymi takie leki, jak:
Lewodopa i biperiden stosowane w chorobie Parkinsona; powodujące nudności i wymioty oraz suchość w ustach.
Rywastygmina stosowana w chorobie Alzheimera; będąca przyczyną: nudności, wymiotów i biegunki.
Przeciwpadaczkowe zmieniające odczuwany smak jedzenia – karbamazepina i fenytoina.
Metylfenidat zaburzający odczuwanie smaku i stosowany w leczeniu ADHD.
Przeciwlękowe, nasenne i uspakajające wyciszające aktywność mózgowia i zaburzające odczuwanie smaku – zolpidem, zopiklon i alprazolam.
