Tirzepatyd – co to za lek?
Tirzepatyd to nowy preparat stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz w celu obniżenia masy ciała u osób otyłych lub z nadwagą. Jego unikatowość w gronie preparatów przeciwcukrzycowych wynika z podwójnego mechanizmu działania. Działa agonistycznie (czyli jest substancją pobudzającą) wobec receptorów dla glukozozależnego peptydu insulinotropowego (GIP) oraz peptydu podobnego do glukagonu (GLP-1). Receptory te występują w wielu komórkach naszego organizmu, m.in. w: trzustce, mózgu, sercu oraz tkance tłuszczowej. Cząsteczki tirzepatydu przyłączają się do nich, pobudzając je. Wywołuje to kilka korzystnych efektów terapeutycznych w kontekście leczenia otyłości i cukrzycy.
Po pierwsze, powoduje zwiększenie wydzielania insuliny po posiłkach. W przebiegu cukrzycy obserwujemy zwykle niedobór lub niewystarczające działanie insuliny, która jest najważniejszym hormonem zmniejszającym stężenie glukozy (cukru) we krwi, dlatego opisane działanie jest tak istotne.
Po drugie, poprawia wrażliwość komórek ciała na insulinę, dzięki czemu glukoza może być do nich łatwiej transportowana z krwi.
Poza tym, tirzepatyd opóźnia przedostawanie się pokarmu z żołądka do jelit, co sprzyja uczuciu sytości i jedzeniu mniejszych porcji pokarmu. Zmniejsza także tempo wchłaniania glukozy, co zmniejsza wahania jej stężenia we krwi.
Tirzepatyd – wskazania do stosowania
Tirzepatyd stosuje się przede wszystkim w leczeniu niedostatecznie kontrolowanej cukrzycy typu 2 jako uzupełnienie zdrowej diety i aktywności fizycznej, a także gdy inne leki przeciwcukrzycowe są przeciwwskazane lub źle tolerowane przez pacjenta.
Kolejne wskazanie stanowi kontrola i utrata masy ciała u osób otyłych, czyli ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) >30 kg/m2. U osób z BMI w zakresie 27–30 kg/m2 również można go zastosować, jeżeli stwierdzono u nich inne choroby towarzyszące, takie jak: nadciśnienie tętnicze, dyslipidemię (problemy z cholesterolem), obturacyjny bezdech senny, chorobę układu sercowo-naczyniowego (np. miażdżyca lub przebyty zawał serca), stan przedcukrzycowy.
Przeczytaj również
Ozempic – zamienniki leku
Tirzepatyd – przeciwwskazania do stosowania
Istnieje kilka sytuacji i stanów chorobowych, w których zastosowanie tirzepatydu jest niewskazane. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość pacjenta na tę substancję lub jakąkolwiek inną zawartą w preparacie. Nie powinno się go także używać u osób po przebytym epizodzie ostrego zapalenia trzustki, ponieważ zaobserwowano, że lek ten może przyczyniać się do jego ponownego wystąpienia.
Do kolejnych przeciwwskazań zaliczamy równoczesne stosowanie leków przeciwcukrzycowych, których mechanizmem działania jest zwiększanie uwalniania insuliny. Należą do nich m.in. pochodne sulfonylomocznika oraz sama insulina. Taka terapia może doprowadzić do groźnej dla zdrowia i życia hipoglikemii, czyli zmniejszonego stężenia glukozy (pot. cukru) we krwi. W zaawansowanych przypadkach może się objawiać utratą przytomności, splątaniem czy znacznym osłabieniem.
Tirzepatyd może prowadzić do odwodnienia organizm, w związku z czym należy zachować szczególną ostrożność przy stosowaniu go u osób starszych lub z uszkodzeniem nerek, gdyż może je nasilać.
Do innych chorób i grup osób, u których zastosowanie leku nie jest wskazane, należą:
ciężka choroba układu pokarmowego,
retinopatia cukrzycowa (uszkodzenie siatkówki oka z powodu cukrzycy),
osoby powyżej 85 r.ż, dzieci i młodzież - nie ma jeszcze danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania w tych grupach,
kobiety w ciąży – nie ma na razie dostępnych badań potwierdzających bezpieczeństwo terapii w trakcie ciąży. Kobiety w okresie rozrodczym w trakcie leczenia powinny stosować skuteczną antykoncepcję, najlepiej opartą na dwóch metodach.
Tirzepatyd – preparaty
Na dzień dzisiejszy na polskim rynku są dostępne tylko dwa preparaty tirzepatydu. Należy do nich Mounjaro w postaci roztworu do wstrzykiwań oraz Mounjaro KwikPen będący roztworem we wstrzykiwaczu (tzw. penie) do samodzielnego podawania. Oba preparaty dostępne są w szerokim zakresie dawek od 2,5 mg do 15 mg na jednorazowe podanie.
Przeczytaj również
Wegovy – jak działa nowy lek na odchudzanie? Cena, gdzie kupić, czy potrzebna recepta?
Skutki uboczne stosowania tirzepatydu
Tirzepatyd, jak każdy lek, może wywoływać działania niepożądane. Na szczęście w większości przypadków mają one niewielkie lub umiarkowane nasilenie oraz nie powodują groźnych następstw dla zdrowia i życia. Przy zachowaniu ostrożności w trakcie stosowania można zminimalizować prawdopodobieństwo ich wystąpienia.
Do działań niepożądanych zaliczamy:
Hipoglikemię (obniżenie stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl) – występuje dość często i objawia się niepokojem, napadami głodu, drżeniem rąk, kołataniem serca, zaburzeniami widzenia, zawrotami głowy lub utratą przytomności. Jest to potencjalnie niebezpieczny stan, którego ryzyko możemy zmniejszyć, unikając jednoczesnego stosowania tirzepatydu z pochodnymi sulfonylomocznika, insuliną lub innymi lekami przeciwcukrzycowymi.
Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, biegunka) – również należą do często występujących skutków ubocznych. Tak jak zostało to już omówione, mogą doprowadzić do odwodnienia, które jest szczególnie niebezpieczne u osób starszych i chorych. W trakcie leczenia tirzepatydem należy bezwzględnie pamiętać o odpowiednim nawodnieniu.
Kolejne możliwe skutki uboczne to: reakcje nadwrażliwości, osłabienie apetytu, spadek ciśnienie tętniczego, zawroty głowy, niestrawność, rozdęcie brzucha, odbijanie, wzdęcia, ból brzucha, zaparcia, wypadanie włosów, uczucie zmęczenia, reakcje w miejscu wstrzyknięcia (np. ból lub obrzęk), spadek masy ciała, wzrost częstości akcji serca, choroba refluksowa przełyku, ostre zapalenie trzustki, zapalenie pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa, obrzęk naczynioruchowy lub reakcja anafilaktyczna – rzadkie powikłanie.
Tirzepatyd – ile można schudnąć w miesiąc?
Jaka jest skuteczność leku, jeśli chodzi o zmniejszenie masy ciała? Ilość zrzuconych kilogramów zależy od determinacji pacjenta oraz trzymania się zaleceń dietetycznych i ruchowych. Badania kliniczne wykazały, że stosowanie tirzepatydu wraz z prawidłowo dobraną dietą o obniżonej kaloryczności oraz zwiększoną aktywnością fizyczną przyczyniło się do obniżenia masy ciała już po miesiącu terapii, jednak były to wartości maksymalnie 2–3% wyjściowej masy ciała. Tym samym, dla osoby ważącej przed leczeniem ok. 85 kg, utrata wynosiła około 2–2,5 kg.
Po upływie 72 tygodni, czyli pod koniec badań, zaobserwowano obniżenie masy ciała na poziomie:
16% przy stosowaniu leku w dawce 5 mg dziennie,
21,4% przy stosowaniu leku w dawce 10 mg dziennie,
22,5% przy stosowaniu leku w dawce 15 mg dziennie.
Efekty działania preparatu są więc obiecujące. Należy mieć na uwadze, że podstawowym elementem leczenia otyłości i nadwagi są zwiększona aktywność fizyczna oraz odpowiednio dobrana dieta o obniżonej kaloryczności, która będzie skuteczna w utrzymaniu masy ciała. Prowadzą one do tzw. deficytu kalorycznego, czyli sytuacji, w której nasze ciało zużywa więcej energii, niż dostarczamy mu z pożywieniem. Bez tych dwóch elementów odchudzanie nie będzie możliwe lub będzie mało efektywne. Leki takie jak tirzepatyd są w tym przypadku tylko dodatkiem poprawiającym skuteczność leczenia.
Przeczytaj również
Victoza – co to jest, dawkowanie, dostępność, zamienniki
Tirzepatyd – koszt miesięcznej terapii
Leczenie tirzepatydem wiąże się niestety z niemałymi kosztami. Jest to nowy preparat, który nie ma jeszcze żadnych zamienników, a więc aktualnie możemy wykupić tylko Mounjaro. Lek stosuje się w postaci wstrzyknięć raz na tydzień, zaczynając od dawki 2,5 mg. Średni koszt jednej dawki waha się w zależności od lokalizacji od 270 do 410 zł. Zatem miesiąc terapii wiąże się z kosztami na poziomie 1080–1640 zł. W kolejnych miesiącach leczenia stosuje się coraz większe dawki leku, a ich cena wzrasta. Warto wziąć to pod uwagę przy planowaniu leczenia. Pozostaje mieć nadzieję, że wraz z pojawianiem się na rynku zamienników preparatu Mounjaro, ich cena zmaleje.
Tirzepatyd – recepta i refundacja
Tirzepatyd na dzień dzisiejszy jest dostępny wyłącznie na receptę wystawioną przez lekarza. Może to być lekarz dowolnej specjalizacji. Nie istnieje żaden program refundacyjny, który obejmowałby tirzepatyd. A zatem osobie, która chce podjąć się leczenia, nie przysługują żadne zniżki i musi pokryć całość kosztów wykupienia leku.
