Glucophage – jak działa?
Glucophage to lek należący do grupy biguanidów. Jego substancją czynną jest metformina, której skuteczność w terapii cukrzycy odkryto jeszcze w latach 50. ubiegłego wieku. Co ciekawe, dosyć szybko zaniechano jej stosowania ze względu na zgłaszanie przypadków silnej kwasicy mleczanowej. W Stanach Zjednoczonych powrócono do stosowania metforminy dopiero po 1995 r., kiedy pozytywną opinię o niej wydało FDA (amerykańska Agencja Żywności i Leków). Dwudziestoletnie badania prowadzone nad osobami chorymi na cukrzycę w ramach projektu United Kingdom Prospective Diabetes Study wykazały spektakularne rezultaty podawania diabetykom metforminy. I tak wróciła ona do łask.
Podstawowy mechanizm działania metforminy polega na obniżaniu poziomu glukozy do wartości zbliżonych do prawidłowych. Następuje to z jednej strony poprzez zmniejszenie wątrobowego stężenia glukozy, z driej – poprzez nasilenie glikolizy beztlenowej, czyli zużycia glukozy obwodowej.
Utrzymanie prawidłowego stężenie glukozy we krwi ma kluczowe znaczenie dla osób chorych na cukrzycę, ponieważ hiperglikemia jest bezpośrednią przyczyną powikłań cukrzycowych, jak retinopatia, neuropatia czy nefropatia.
Jednocześnie metformina wykazuje działanie:
antyagregacyjne,
hipolipidemiczne (obniża stężenie cholesterolu całkowitego i LDL),
redukcyjne względem masy ciała,
hamujące apetyt.
Sama metformina nie pobudza wydzielania insuliny, więc nie powoduje ryzyka wystąpienia hipoglikemii. Może ono się jednak pojawić w przypadku łączenia metforminy z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, jak pochodne sulfonylomocznika czy insulina. Niektóre badania sugerują działanie antynowotworowe metforminy (zmniejszona zapadalność na nowotwory jajników, trzustki i płuc).
Lek Glucophage XR jest dostępny pod postacią tabletek o przedłużonym uwalnianiu, z których każda zawiera 750 mg substancji czynnej (dostępne są też warianty 500 mg i 1000 mg).
Przeczytaj również:
Qsiva – ile można schudnąć, czy ten lek jest dostępny w Polsce?
Glucophage – wskazania do stosowania
Lek Glucophage jest stosowany rutynowo w leczeniu cukrzycy typu 2, ale nie tylko. Stosuje się go także u pacjentów z nadwagą, kiedy proces wydzielania insuliny i reakcji na nią nie przebiega w sposób prawidłowy, w stanie przedcukrzycowym oraz w przypadku kobiet, u których występuje zespół policystycznych jajników (PCOS).
Trzeba pamiętać, że długotrwałe stosowanie leku Glucophage może być skuteczną bronią w walce z cukrzycą, ale nie eliminuje konieczności wdrożenia innych zmian w życiu. Pacjenci leczeni metforminą nadal powinni dbać o zdrowe i zbilansowane odżywianie oraz ruch. Dlatego z diety trzeba eliminować produkty o wysokim indeksie glikemicznym, jak słodycze czy klarowane soki owocowe. Glucophage skutecznie obniża poziom cukru we krwi już od pierwszych dni stosowania. Na zobaczenie pełnych efektów trzeba zwykle poczekać 2-3 miesiące.
Glucophage do stosowania z lekiem Qsiva
Glucophage XR może być stosowany zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. Jednym z preparatów wybieranych przez lekarzy jest Qsiva. Zawiera ona dwie substancje, których zadaniem jest hamowanie apetytu, pobudzenie i redukcja masy ciała. Substancje te to fentermina (pochodna amfetaminy zwiększająca stężenie katecholamin zarówno obwodowo, jak i w mózgu) oraz topiramat (lek stosowany w terapiach uzależnień i otyłości).
Leki Glucophage i Qsiva uzupełniają się wzajemnie, ale nie stanowią dla siebie odpowiedników. Qsiva nie jest klasycznym lekiem pierwszego rzutu stosowanym w leczeniu cukrzycy, ale może pomóc, jeżeli u pacjenta występuje nadwaga lub otyłość i związane z nimi powikłania – w tym cukrzyca.
Przeczytaj również:
Semaglutyd – co to jest, jak działa, w jakich preparatach występuje, cena, czy potrzebna recepta?
Glucophage – skutki uboczne i działania niepożądane
Substancja czynna leku Glucophage może powodować działania niepożądane. Szczególnie groźna dla zdrowia jest kwasica mleczanowa, która polega na nadmiernym gromadzeniu się kwasu mlekowego w organizmie. Ryzyko kwasicy mleczanowej wzrasta zwłaszcza u osób z nieuregulowaną cukrzycą, zaburzeniami czynności nerek, długotrwałe głodzących się lub odwodnionych. Objawy kwasicy mleczanowej obejmują przede wszystkim: wymioty, bóle brzucha, skurcze mięśni, trudności z oddychaniem, silne zmęczenie, obniżenie temperatury ciała i spowolnienie akcji serca.
Wśród innych działań niepożądanych należy wymienić:
zaburzenia dotyczące przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha,
zaburzenia smaku,
wahania poziomu witaminy B12,
zaburzenia czynności wątroby,
reakcje skórne (związane z obniżeniem poziomu witaminy B12),
wypadanie włosów (związane z obniżeniem poziomu witaminy B12).
Objawy związane z przyjmowaniem Glucophage w większości przypadków ustępują samoistnie po odstawieniu metforminy. Jeśli tak się jednak nie stanie lub u pacjenta wystąpią objawy kwasicy mleczanowej, należy niezwłocznie zaprzestać stosowania leku i skontaktować się z lekarzem.
Osoby dorosłe zaczynają kurację Glucophage zwykle od 750 mg raz na dobę. Niezbędne może być stopniowe zwiększanie dawki według zaleceń lekarza w celu poprawy tolerancji leku w przewodzie pokarmowym. Lek powinien być przyjmowany w godzinach wieczornych. W ten sposób osoby chore zapobiegają niekontrolowanym wahaniom glukozy w godzinach nocnych.
Metformina może wchodzić w interakcję z innymi lekami, jak:
niesteroidowe leki przeciwzapalne,
inhibitory ACE i antagoniści receptora angiotensyny II stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi,
leki przeciwastmatyczne,
leki mogące zmieniać stężenie metforminy, jak werafamil (lek antyarytmiczny) czy ryfampicyna (lek bakterobójczy).
Glucophage – ile można schudnąć w miesiąc?
Efekty przyjmowania leku Glucophage XR potrafią być imponujące. W badaniach przeprowadzonych w 2013 roku średni ubytek masy ciała u pacjentów przyjmujących metforminę wyniósł 5,8-7,0 kg. Dla porównania, u osób nieleczonych metforminą było to od 0,8 do 3,5 kg. Badanie prowadzono przez 6 miesięcy, zatem przeciętny ubytek wagi w ciągu 4 tygodni na metforminie wyniósł 1-1,2 kg.
Glucophage – koszt miesięcznej kuracji
Obecnie Glucophage nie jest już lekiem drogim. Przeciętna cena za opakowanie 30 tabletek to 20 zł. Na rynku dostępne są też zamienniki preparatu, jak: Formetic, Etform, Diabufor czy Avamina. Dla dzieci oraz seniorów lek jest bezpłatny, jeśli istnieją wskazania do jego stosowania.
Recepta i refundacja leku Glucophage XR
Glucophage XR jest lekiem dostępnym wyłącznie na receptę. Wybrane grupy pacjentów mogą jednak liczyć na jego pełną refundację.
Przyjmując leki z metforminą trzeba pamiętać, że zwiększają one ryzyko kwasicy mleczanowej. Zwłaszcza u osób starszych niezbędna jest regularna kontrola czynności nerek pacjenta, a także zachowanie ostrożności. W razie wystąpienia objawów niepożądanych to lekarz podejmuje decyzję, czy leczenie należy kontynuować.
