Neuroborelioza – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest neuroborelioza?

Borelioza (krętkowica kleszczowa, choroba z Lyme) jest chorobą wielonarządową, przenoszoną zwykle przez kleszcze, ale nie tylko, gdyż mogą ją przenosić także pchły, komary, a nawet roztocza. Wywoływana jest przez krętki Borrelia burgdorferi. Bakterie te trafiają do organizmu człowieka po ugryzieniu przez zakażonego kleszcza.

Borelioza jest chorobą bardzo niebezpieczną, gdyż pierwsze objawy choroby są niezauważalne i nie ma jednoznacznych oznak jej występowania. Nieleczona borelioza może przejść w formę przewlekłą. Infekcja przewlekła bakterią Borrelii może pozostać w organizmie w stadium utajenia i nie dawać żadnych zauważalnych objawów do momentu aktywacji bakterii i niespodziewanego ataku choroby. Atakuje ona m.in. układ krwionośny człowieka, serce lub układ nerwowy. Może również pozostawiać po sobie trwałe ślady w postaci licznych powikłań.

Neuroborelioza (borelioza układu nerwowego) atakuje układ nerwowy, zajmując jednocześnie obwodowy i ośrodkowy układ nerwowy. Wywołuje proces zapalny tkanki nerwowej i uszkadza różne anatomiczne struktury mózgu, w efekcie czego pojawiają się objawy neurologiczne i zmiany w zachowaniu.

Sprawdź również: Mrowienie i drętwienie ust – przyczyny, objawy, leczenie

Objawy neuroboreliozy

Zauważalne są takie objawy neuroboreliozy jak:

• apatia,
• agresja oraz nieuzasadnione napady złości,
• zaburzenia koordynacji,
• zachowania agresywne,
• obniżona tolerancja na stres,
• obsesyjne myślenie,
• zaburzenia pamięci,
• rozdrażnienie,
• nadpobudliwość,
• zaburzenia snu,
• problemy z zasypianiem,
• senność w ciągu dnia.

Borelioza jest chorobą bardzo niebezpieczną, a jej początkowe objawy mogą zostać w ogóle niezauważone bądź przypominać zwykłe przeziębienie. Borelioza układu nerwowego zaliczana jest do chorób wielonarządowych, atakuje różne organy.

Na początku choroby na skórze pojawia się bardzo regularny, okrągły, „wędrujący rumień”, choć nie u wszystkich osób. Bardzo często pojawia się w miejscu, które nie było objęte ugryzieniem. Bakteria, która nie straci na swej zjadliwości, może przedostać się drogą krwi lub chłonki do praktycznie każdego narządu (serce, układ krwionośny, układ nerwowy). Jeśli choroba zostanie wykryta za późno, może być już w zaawansowanym stadium rozwoju. Wówczas następstwa choroby mogą być nieodwracalne. Przewlekłe zakażenie Borrelia burgdorferi wywołuje szereg immunologicznych oraz neurohormonalnych procesów w mózgu.

Czytaj również: Otępienie naczyniopochodne – etapy, objawy, czynniki ryzyka i rokowania

Jak rozwija się neuroborelioza?

Neuroborelioza charakteryzuje się występowaniem różnych objawów. Zależą one od stadium rozwoju choroby. W późnych stadiach objawy nigdy nie ustępują samoistnie, co może mieć jeszcze miejsce w stadiach wczesnych. Wyróżnia się trzy podstawowe stadia choroby.

Stadium I

Jest to okres około 2-3 tygodni po ugryzieniu kleszcza. Dominującymi objawami są tutaj:

• bóle mięśni,
• skurcze mięśni,
• problemy z układem ruchu,
• nadwrażliwość,
• bóle głowy,
• sztywność karku,
• bóle stawów czy stan podgorączkowy.

Stadium II

Jest to okres około 4-6 tygodni lub nawet kilka miesięcy po ugryzieniu. Stadium to dzieli się na trzy typy objawów:

• mrowienie, ściągnięcie, drętwienie skóry, silne bóle korzeniowe, porażenie mięśni,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – wśród objawów dominujących sztywność karku, gorączka, zawroty głowy, nudności, wymioty, światłowstręt, silne bóle głowy,
• zapalenie mózgu, przy którym bardzo często pojawia senność, śpiączka, zaburzenia psychiczne, drgawki i wiele innych.

Stadium III

Jest to już tzw. stadium przewlekłe. W tym okresie występuje zapalenie rdzenia kręgowego i samego mózgu, którym towarzyszą objawy, takie jak niedowład kurczowy, trudności w chodzeniu, silne problemy z koordynacją, zaburzenia pola widzenia, zaburzenia świadomości, a nawet psychozy.

Neuroborelioza a ośrodkowy układ nerwowy

Z najgroźniejszymi i najcięższymi powikłaniami mamy do czynienia wtedy, gdy choroba obejmie ośrodkowy układ nerwowy. Do znanych następstw choroby zaliczamy objawy, takie jak:

• zapalenie nerwu twarzowego (jednostronne lub dwustronne) – najczęściej dochodzi do porażenia nerwu, co powoduje niedowładem nerwów głównie tej strony twarzy, po której znajduje się chory nerw, lub porażenie obydwu stron, twarz osoby chorej ulega zmianie w wyglądzie, np. mamy opadanie kącika ust po stronie chorej czy zapadnięcie policzka,
• zapalenie mózgu, którego przyczyną będzie borelioza, może doprowadzić do silnych zmian w psychice człowieka, począwszy od zaburzeń uwagi i koncentracji po psychozy, otępienia czy depresję,
• spotykana jest także niedomykalność powiek, przez co gałka oczna wysycha, a ponadto jest bardziej narażona na zakażenie,
• zapalenie nerwów obwodowych, które może powodować drętwienia konkretnych okolic ciała (rąk, nóg, karku), a także dokuczliwych nerwobóli.

Choroba ta może także powodować szybszą męczliwość rąk i nóg, a także trwałe uszkodzenie nerwów czaszkowych. Bardzo często spotykane są porażenia wszystkich mięśni, nawet mięśni zwieraczy.

Czytaj również: Gwiaździak – objawy, rokowanie, przyczyny i leczenie

Rozpoznanie i leczenie neuroboreliozy

Bardzo ważną rolę odgrywa szybka i jednoznaczna diagnostyka neuroboreliozy. Wynika to z faktu, iż zróżnicowane objawy neuroboreliozy mogą wskazywać na różne inne choroby np. choroby układu nerwowego (m.in. stwardnienie rozsiane), miejscowe infekcje narządowe, choroby pasożytnicze.

Rozpoznanie opiera się na:

• wywiadzie,
• badaniu neurologicznym,
• widocznych objawach klinicznych,
• badaniach laboratoryjnych.

Konieczne jest wykonanie badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Jeśli w płynie stwierdzony zostanie wzrost cytozy i białka, mamy do czynienia z boreliozą. Bardzo często przeprowadza się badania na obecności przeciwciał klasy IgM lub IgG przeciw Borrelia burgdorferi we krwi.

Leczenie neuroboreliozy wymaga zastosowania antybiotyków. Stosuje się tetracyklinę, cefalosporyny, penicylinę, doksycyklinę. Leczenie trwa przeciętnie od 10 do 30 dni. W zaawansowanym stadium choroby wskazane jest leczenie szpitalne.

Jak zapobiegać neuroboreliozie?

Najskuteczniejszą metodą uniknięcia boreliozy i jej powikłania w postaci neuroboreliozy jest ochrona przed kleszczami, szczególnie w okresie od marca do listopada. Na spacery do lasu należy zakładać ubrania zasłaniające ciało. Należy unikać zarośli i wysokich traw i używać preparatów odstraszających kleszcze. Ważne jest, aby po powrocie ze spaceru po lesie lub parku sprawdzić dokładnie, czy gdzieś na skórze nie pojawił się kleszcz. Niestety nie ma szczepionki na boreliozę.

Czytaj również: Złośliwy zespół neuroleptyczny – objawy, leczenie, powikłania