Nadwrażliwość oczu na światło, czyli tzw. światłowstręt, jest często spotykanym objawem towarzyszącym z reguły niegroźnym dolegliwościom okulistycznym. Zdarza się jednak, że dyskomfort, a nawet ból oka, powodowany patrzeniem się na źródło światła może być objawem poważnych chorób, m.in. o podłożu neurologicznym.
Światłowstręt – przyczyny, objawy i leczenie
Światłowstręt a choroby oczu
Światłowstręt (fotofobia) to dyskomfort pojawiający się przy patrzeniu na źródło światła, nawet to o niewielkim nasileniu. Światłowstręt może towarzyszy wielu chorobom oczu. Typowo można tu wymienić takie stany jak zapalenie spojówek i/lub rogówki, zarówno o podłożu alergicznym, jak i bakteryjnym czy wirusowym. Zapalenie spojówek cechuje tzw. triada irytacyjna – łzawienie, światłowstręt oraz mrużenie oczu. Światłowstręt staje się szczególnie dotkliwy w przypadku uszkodzenia powierzchni rogówki i wtedy towarzyszy mu silny ból, intensywne łzawienie oraz mrużenie oczu. Uszkodzenie rogówki jest częstym problemem osób używających soczewek kontaktowych zwłaszcza tych wielokrotnego użytku i wynika z nieprzestrzegania zasad higieny, w tym zbyt długiego noszenia i niewystarczającego oczyszczania soczewek. Niewielki światłowstręt typowo towarzyszy również zespołowi suchego oka oraz przemęczeniu oczu, np. wielogodzinna praca przed monitorem, w ciemnym pomieszczeniu. W tych sytuacjach pomocne mogą okazać się preparaty sztucznych łez.
Zobacz też: Soczewki kontaktowe – jakie wybrać?
Kolejną sytuacją, której towarzyszy wzmożona wrażliwość na światło są stany zapalne toczące się już nie na powierzchni gałki ocznej, ale wewnątrz niej. Zaliczyć tu można zapalenia wnętrza gałki ocznej oraz zapalenie tęczówki i ciała szklistego. Zapalenie wnętrza gałki ocznej (endophthalmitis), będące zwykle powikłaniem urazu bądź zabiegu operacyjnego na oku, jest obciążone dużym ryzykiem utraty wzroku. Oprócz światłowstrętu można wymienić tu takie objawy jak istotne pogorszenie widzenia, ból, krew i ropa w wewnętrznych strukturach oka. Natomiast zapalnie tęczówki i ciała rzęskowego poza światłowstrętem objawia się silnym, kłującym bólem oka oraz wysiękami zapalnymi, widocznymi przede wszystkim na rogówce, jest obarczone ryzykiem powstania tzw. zrostów przednich, mogących być w przyszłości podłożem m.in. jaskry wtórnej.
Przeczytaj też: Daltonizm – jak objawia się ślepota barw?
Światłowstręt towarzyszy również wszystkim stanom, w których dochodzi do rozszerzenia źrenicy, zarówno wrodzonym jak i nabytym. Im szersza źrenica, tym więcej światła wpada do wnętrza oka działając drażniąco. Ze zmian wrodzonych wymienić można wrodzone ubytki tęczówki (coloboma), wrodzony brak tęczówki, albinizm (obniżenie pigmentacji tęczówki, a przez to większą jej przepuszczalność dla światła). Do sytuacji nabytych zaliczamy głównie te wynikające z użycia leków, np. tropikamidu lub atropiny. Atropina używana jest podczas doboru okularów u dzieci,celem wyeliminowania mechanizmu akomodacji. Wszystkie leki o działaniu cholinolitycznym (rozszerzające źrenice) mogą być obciążone zwiększoną wrażliwością oczu na światło.
Zobacz też: Siatkówczak – przyczyny, objawy i leczenie
Światłowstręt a jaskra
Jaskra to grupa chorób, których podstawową cechą jest stopniowa, postępująca i nieodwracalna utrata wzroku. W przypadku jaskry niezdiagnozowanej lub niewystarczająco kontrolowanej, może dochodzić to tzw. ataków jaskry. Atak jaskry jest ostrym stanem wymagającym natychmiastowej pomocy specjalisty. Atak charakteryzują takie objawy jak bardzo silny ból oka, światłowstręt, obniżenie ostrości widzenia, obecność kolorowych kręgów widzianych przez chorego wokół źródeł światła. Lekarz stwierdza podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowego, przymgloną rogówkę oraz sztywną, niereagującą na światło źrenicę. Postępowanie lekarskie ma na celu jak najszybsze obniżenie ciśnienia wewnątrz gałki ocznej oraz złagodzenie dolegliwości bólowych.
To też może Cię zainteresować: Plamka żółta i choroby z nią związane
Nadwrażliwość na światło a choroby ogólnoustrojowe
Światłowstręt nie jest objawem przypisanym jedynie do chorób oczu. Nadwrażliwość oczu na światło może towarzyszyć również chorobom zajmującym różne narządy. Stosunkowo często nadwrażliwość na światło spotyka się w nadczynności tarczycy (choroba Graves-Basedowa). Inne sytuacje dotyczą chorób z autoagresji, np. zespół Reitera, zespół Sjogrena, niedoborów witaminowych, np. witaminy B6.
Czytaj również: Zaćma wrodzona – przyczyny, objawy, leczenie
Światłowstręt a choroby zakaźne
Światłowstręt typowo kojarzy się z wścieklizną. W przypadku podejrzenia wścieklizny, największe znaczenie ma wywiad dotyczący kontaktu z dzikim bądź nieznanym zwierzęciem. Poza światłowstrętem wściekliźnie towarzyszy wzmożone pragnienie, agresywne zachowanie, gorączka i poty. Innymi chorobami zakaźnymi, którym może, choć nie w tak spektakularny sposób, towarzyszyć światłowstręt, są grypa oraz odra. Leczenie w tych przypadkach jest objawowe i polega na obniżaniu temperatury ciała oraz zapewnieniu odpowiedniego nawodnienia.
To też może Cię zainteresować: Jak objawia się astygmatyzm?
Światłowstręt a choroby neurologiczne
Reakcja bólowa na światło towarzyszy wielu neurologicznym stanom patologicznym, toczącym się przede wszystkim w centralnym układnie nerwowym (mózg, rdzeń kręgowy). Światłowstręt typowo towarzyszy migrenie, opisywanej najczęściej jako jednostronny, pulsujący ból głowy, któremu mogą towarzyszyć nudności, wymioty oraz nadwrażliwość na bodźce, nie tylko wzrokowe.
Przeczytaj też: Wścieklizna – przyczyny, objawy, leczenie, profilaktyka
Fotofobia jako objaw towarzyszący chorobom neurologicznym, bezpośrednio zagrażającym życiu. Towarzyszy ona m.in. zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, krwotokowi podpajęczynówkowemu czy udarowi mózgu. Pomocny w rozpoznaniu jest wywiad (np. długoletnie nadciśnienie tętnicze i choroby serca w przypadku udaru), pozostałe objawy (tj. podwyższona temperatura, splątanie czy objawy oponowe w przypadku zapalenia opon), badania laboratoryjne oraz techniki obrazowania (głównie tomografia komputerowa).
Ewa Kurzak
Lekarz
Absolwent Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Lekarz rezydent w trakcie specjalizacji z okulistyki.
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 25.05.2020