Zapalenie błony naczyniowej oka – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Błona naczyniowa oka – jak jest zbudowana i jakie są jej funkcje?

Błona naczyniowa oka znajduje się pomiędzy siatkówką a twardówką. Składa się z trzech części: tęczówki, ciała rzęskowego i naczyniówki. Tęczówka i ciało rzęskowe stanowią przedni odcinek błony naczyniowej, a naczyniówka – tylny.

Błona naczyniowa ma wiele funkcji. Najważniejsze z nich to:

• odżywianie zewnętrznych warstw siatkówki;
• kontrola ilości światła wpadającego do oka poprzez zmiany szerokości źrenicy;
• produkcja cieczy wodnistej, która zapewnia odpowiednie napięcie gałki ocznej.

Dodatkowo, mięśnie rzęskowe biorą udział w zmianie kształtu soczewki podczas akomodacji oka.

Zapalenie błony naczyniowej oka – co to za choroba?

Zapalenie błony naczyniowej oka jest to choroba oczu, w której w obrębie błony naczyniowej oka, bądź jednej z jej części, rozwija się proces zapalny. Zapalenie błony naczyniowej możemy podzielić pod względem anatomicznym oraz ze względu na czas trwania objawów.

Podział anatomiczny obejmuje:

• zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej – czyli zapalenie tęczówki i części sfałdowanej ciała rzęskowego;
• zapalenie części pośredniej błony naczyniowej – obejmujące część płaską ciała rzęskowego;
• zapalenie odcinka tylnego błony naczyniowej – zapalenie naczyniówki, któremu w większości przypadków towarzyszy zapalenie siatkówki;
• zapalenie wszystkich trzech części błony naczyniowej.

Natomiast ze względu na czas trwania i nasilenie objawów, zapalenie błony naczyniowej możemy podzielić na:

• zapalenie ostre – ma gwałtowny początek i krótki czas trwania – do 3 miesięcy;
• zapalenie podostre – jest formą zapalenia przewlekłego, które ma charakter nawrotowy, z okresowym zaostrzeniem objawów;
• zapalenie przewlekłe – ma powolny początek i narasta stopniowo, przez okres dłuższy niż 3 miesiące, czasami nawet przez wiele lat.

Jakie są przyczyny zapalenia błony naczyniowej?

Zapalenie błony naczyniowej oka to choroba oczu o wielorakich przyczynach. Może rozwinąć się z powodu zakażenia. Czynnikiem etiologicznym mogą być bakterie, wirusy, pierwotniaki, a nawet grzyby. Mogą się one dostać do oka w wyniku jego urazu lub jako powikłanie zabiegów okulistycznych, bądź drogą krwiopochodną w przebiegu chorób zakaźnych, np. kandydozy, półpaśca czy toksoplazmozy.

Przyczyną zapalenia błony naczyniowej mogą być również choroby ogólnoustrojowe. Należą do nich: młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie okrężnicy, gruźlica, łuszczyca, bolerioza. Zapalenie błony naczyniowej oka może wystąpić również w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów.

Jakie są objawy zapalenia błony naczyniowej?

Zapalenie błony naczyniowej oka może mieć różne objawy, w zależności od tego, który odcinek oka jest objęty przez stan zapalny.

Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej charakteryzuje triada objawów: zaczerwienienie, ból oka i światłowstręt. Chory również dość szybko zauważa pogorszenie ostrości wzroku. Źrenica oka jest wąska i słabo reaguje na światło. Mogą wystąpić zaburzenia wzrokowe, takie jak męty i mroczki (centralne i obwodowe).

Zapalenie błony naczyniowej oka – jakie badania należy wykonać?

Zdiagnozowanie zapalenia błony naczyniowej oka wymaga przeprowadzenia dokładnego wywiadu lekarskiego. Często konieczne jest również wykonanie badań dodatkowych. Należą do nich, między innymi: badanie okulistyczne, badanie ostrości wzroku i badanie w lampie szczelinowej.

W niektórych przypadkach wskazane jest również wykonanie badań dodatkowych – badań obrazowych (np. RTG klatki piersiowej, optyczna koherentna tomografia, USG gałki ocznej), testów serologicznych, oznaczenia antygenów zgodności tkankowej (HLA) i innych badań.

Zapalenie błony naczyniowej oka – jakie może mieć powikłania?

Zapalenie błony naczyniowej oka, szczególnie gdy nie jest leczone, może nieść za sobą powikłania, takie jak:

• keratopatia taśmowata – czyli odkładanie się soli wapnia w powierzchownych warstwach rogówki,
• wytworzenie się zrostów tylnych pomiędzy tęczówką a soczewką,
• zaćma – w wyniku długotrwałego procesu zapalnego lub długotrwałego stosowania sterydów (np. w postaci kropli do oczu),
• podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe,
• jaskra,
• torbielowaty obrzęk plamki żółtej.

Na czym polega leczenie zapalenia błony naczyniowej?

Leczenie zapalenia błony naczyniowej oka opiera się na zastosowaniu leków z trzech grup. Są to:

• leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień akomodacyjny – zapobiegają one tworzeniu się zrostów, a także zmniejszają światłowstręt i ból oka;
• leki hamujące stan zapalny – głównie glikokortykosteroidy i inne leki immunosupresyjne – muszą być stosowane ostrożnie ze względu na szereg działań niepożądanych, które mogą wystąpić przy ich stosowaniu;
• leki działające na czynnik zakaźny – dopasowane do czynnika etiologicznego: antybiotyki, leki przeciwwirusowe, antymetabolity wirusowe i inne.

Jeśli zapalenie błony naczyniowej oka spowodowała choroba ogólnoustrojowa (np. reumatoidalne zapalenie stawów), to ważne jest, aby prawidłowo leczyć tę chorobę i stosować się do zaleceń lekarza.

Wypowiedź okulisty na temat zapalenia błony naczyniowej oka