Co to są zmęczone oczy?
Zmęczone oczy to dolegliwość określana fachowo jako astenopia. Jest związana z uczuciem osłabienia wzroku i utratą ostrości widzenia, co wynika z przemęczenia mięśni oczu oraz zwiększonego obciążenia nerwów wzrokowych.
Zmęczone i bolące oczy zasadniczo nie są uznawane za jednostkę chorobową. Mogą jednak wywołać dokuczliwe objawy, które spowodują ogólny dyskomfort i doprowadzą do pogorszenia samopoczucia psychofizycznego.
Od czego mogą boleć oczy? Czynniki wywołujące uczucie zmęczonych oczu
Przyczyny zmęczonych oczu mogą mieć różne podłoże i nie wiązać się wyłącznie z osłabieniem mięśni gałek ocznych w następstwie długotrwałego kontaktu z ekranami urządzeń elektronicznych. Objawy będące następstwem zmęczenia oczu mogą bowiem dotyczyć również wad wzroku czy nawet wpływać na powstawanie stanów lękowych.
Cyfrowe zmęczenie wzroku
Inaczej syndrom widzenia komputerowego. To coraz częstsza przypadłość, w której zmęczenie oczu wywołuje zbyt długi kontakt ze światłem niebieskim emitowanym przez ekrany sprzętów elektronicznych:
-
komputerów czy laptopów;
-
smartfonów;
-
tabletów;
-
telewizorów.
Taki kontakt powoduje nadmierną pracę komórek receptorowych siatkówki i obciążenie nerwu wzrokowego w celu prawidłowego zogniskowania wyświetlanego obrazu, co prowadzi do ich zmęczenia. Dodatkowo podczas długotrwałego wpatrywania się w ekrany może pojawić się przesuszenie oczu, które jest spowodowane rzadszym mruganiem.
Astenopia akomodacyjna
Jeśli chodzi o tego typu zmęczenie oczu, objawy są spowodowane napięciem mięśnia rzęskowego oraz wadami refrakcji i koniecznością stałego dostosowywania się oczu do różnych odległości patrzenia. Mogą one występować u osób z nad- lub krótkowzrocznością czy astygmatyzmem, a także w przebiegu starczowzroczności, która jest efektem starzenia się narządu wzroku.
Astenopia fotogenna
Jest skutkiem nieprawidłowego oświetlenia w otoczeniu. Zbyt długa ekspozycja na niedostateczne albo za jasne światło może doprowadzić do nadmiernego wysiłku ze strony oczu i pojawienia się objawów astenopii.
Zmęczone oczy o podłożu nerwowym
Ta dolegliwość jest wywoływana zaburzeniami nerwowymi o charakterze czynnościowym bądź organicznym, które wynikają z zakłóceń w przekazywaniu sygnałów nerwowych między oczami a mózgiem. Nierzadko wiążą się z występowaniem stanów lękowych.
Astenopia mięśniowa
Wynika z braku równowagi mięśni wewnątrzgałkowych, które wpływają na ruchy gałek ocznych. Skutkiem jest przeciążenie różnych grup mięśniowych i zmęczenie oczu. Ten typ astenopii może pojawić się na przykład przy zezie.
Kto jest szczególnie narażony na zmęczone i przeciążone oczy?
Dotyczy to osób, które w trakcie pracy czy wolnego czasu skupiają się na patrzeniu w jeden punkt bądź na realizowaniu identycznej czynności. Chodzi między innymi o:
-
pracowników biurowych;
-
kierowców zawodowych;
-
uczniów i studentów;
-
grafików czy tłumaczy;
-
graczy wideo.
Zmęczone oczy mogą pojawić się również u osób z różnymi wadami wzroku i u seniorów.
Zmęczone oczy – objawy, które mogą wskazywać na taką dolegliwość
Do takich objawów zalicza się przede wszystkim ból oczu. Może on mieć zróżnicowany charakter i być ostry bądź pulsujący. Czasem pojawia się też doznanie ciężkości czy pieczenie lub swędzenie w okolicach narządu wzroku.
Inne objawy, które mogą wskazywać na zmęczone oczy, to:
-
suchość oczu i piasek pod powiekami;
-
niewyraźne widzenie, które może spowodować zamazywanie czy migotanie obrazu – spotykane jest również podwójne widzenie;
-
zawroty i bóle głowy, w tym o charakterze migrenowym;
-
łzawienie.
Uczucie zmęczonych oczu może wiązać się też z nadwrażliwością na światło, wrażeniem nacisku na czoło i skronie czy kłopotami z koncentracją.
Po zauważeniu wymienionych powyżej, niepokojących objawów należy koniecznie udać się do okulisty celem diagnozy. Jest to ważne, aby wykluczyć inne, groźne schorzenia, jak zapalenie błony naczyniowej czy jaskra.
Co na zmęczone oczy? Skuteczne metody radzenia sobie z astenopią
W przypadku astenopii ważna jest nie tylko prawidłowa reakcja na niepokojące objawy jej towarzyszące. Ogromne znaczenie ma również profilaktyka. Warto o niej pomyśleć szczególnie, gdy każdego dnia spędzasz sporo czasu przed ekranem komputera czy smartfona.
1. Stwórz sobie ergonomiczne miejsce pracy
Zmęczone oczy często są spowodowane nie tylko zbyt długim patrzeniem w ekran komputera czy laptopa, ale też niewystarczającą ergonomią miejsca pracy. Aby to poprawić, konieczne jest właściwe oświetlenie.
-
Jeśli tylko możesz, korzystaj ze światła naturalnego, słonecznego.
-
W przypadku sztucznego najlepiej sprawdzi się światło punktowe neutralne o temperaturze barwowej w granicach 4000 K (Kelwinów).
-
Pamiętaj, aby komputer ustawić bokiem względem okna, najlepiej w odległości 1 metra od niego, a oświetlenie umieścić za ekranem.
Zwróć też uwagę na odległość oczu od ekranu komputera (powinna wynieść od 50 do 70 cm) oraz wysokość monitora (górna krawędź ekranu powinna znaleźć się na poziomie twoich oczu). Ważna jest ponadto prawidłowa jasność ekranu (dostosuj ją do natężenia oświetlenia w pomieszczeniu, gdyż zbyt jasny lub za ciemny ekran męczy wzrok), jak również stosowanie filtrów światła niebieskiego (w nowoczesnych komputerach czy smartfonach takie filtry są zwykle dostępne jako wbudowane funkcje).
2. Rozsądnie planuj czas spędzany przed ekranami
Zmęczone, przeciążone oczy mogą mniej ci dokuczać, jeśli zadbasz o regularne przerwy podczas patrzenia w ekrany. Aby zmniejszyć napięcie mięśni oka, warto wdrożyć zasadę 20-20-20.
-
Po 20 minutach pracy przy komputerze oderwij wzrok od ekranu.
-
Spójrz na obiekt oddalony o co najmniej 20 stóp, czyli 6 metrów od ciebie.
-
Patrz na niego minimum 20 sekund, intensywnie mrugając oczami.
Gdy to tylko możliwe, ogranicz czas spędzany przed komputerem czy smartfonem. Możesz go wykorzystać na przykład na aktywność fizyczną na zewnątrz, jak spacer na łonie przyrody.
3. Skoryguj wszelkie wady wzroku
Dzięki regularnym badaniom można wcześnie wykryć wady refrakcji i zastosować odpowiednie okulary czy soczewki kontaktowe, a także wdrożyć terapię problemów mięśniowych w ramach na przykład treningu ortoptycznego. Czasem może też pomóc leczenie objawów suchego oka poprzez między innymi właściwą higienę powiek za pomocą dobranych kropli do oczu czy nakładanie ciepłych kompresów.
4. Zadbaj o właściwą dietę i suplementację
Jeśli wystąpią zmęczone oczy, objawy mogą być mniej dokuczliwe (czasem także można im zapobiec) dzięki diecie opartej na:
-
witaminach A, C i E;
-
kwasach tłuszczowych omega-3;
-
antyoksydantach.
Warto spożywać warzywa liściaste, owoce, ryby oraz orzechy. Świetnym uzupełnieniem diety będą suplementy, na przykład Ocuvite® Complete. Regularne sięganie po ten preparat pozwoli dostarczyć organizmowi dobrze dobraną ilość kwasów omega-3, które wspomagają wzrok i pozwalają utrzymać prawidłowe widzenie. Jest to szczególnie ważne u osób po 45. roku życia. Suplement ma w składzie również luteinę i zeaksantynę, które pomagają filtrować światło niebieskie oraz tworzą ochronny barwnik plamki żółtej oczu, a także witaminy C i E, które zwiększają ochronę komórek oczu przed stresem oksydacyjnym.
5. Regularnie nawilżaj oczy
Stosowanie kropli nawilżających pozwoli zapobiec suchości oczu, która może towarzyszyć uczuciu zmęczenia narządu wzroku. Warto sięgać po preparaty zawierające polimery, które zatrzymują wodę na powierzchni oczu.
6. Nie zapomnij o spokojnym śnie
Nieprzerwany sen, od 7 do 9 godzin na dobę, to idealny sposób na to, aby oczy mogły odpowiednio się zregenerować. Dzięki temu można ograniczyć ryzyko pogorszenia jakości widzenia oraz tego, że pojawi się uczucie zmęczonych oczu.
artykuł zewnętrzny
