Większość z nas przynajmniej raz w życiu zaobserwowała w polu widzenia ruszające się ciemne bądź przezroczyste punkciki. To tak zwane mroczki, które popularnie nazywane są również „latającymi muszkami” lub „pajęczyną przed oczami”. Jest to powszechne zjawisko, spowodowane najczęściej odkładaniem się różnych substancji w ciele szklistym oka, co w medycynie nazwane zostało mętami ciała szklistego. Przyczyny pojawiania się mroczków przed oczami są jednak różnorodne.
Mroczki przed oczami – kiedy występują, jak się ich pozbyć?
Spis treści
Czym są mroczki przed oczami?
Określenie „mroczki przed oczami” oznacza zarówno pojawiające się czarne punkciki, np. tuż przed omdleniem, ale również przymglenie części pola widzenia. Najczęściej mroczki są widoczne podczas patrzenia na jasne tło. Jak już wspomnieliśmy, zjawisko to nie należy do rzadkich, jednak skarżą się na nie zwłaszcza osoby w podeszłym wieku i osoby z krótkowzrocznością.
Jak powstają mroczki przed oczami?
Męty ciała szklistego są zjawiskiem fizjologicznym. W tym przypadku mroczki przed oczami są związane z odkładaniem się różnych substancji w ciele szklistym oka. Gromadzące się złogi zatrzymują światło padające na siatkówkę, dlatego też zamiast pełnego, czystego obrazu, widzimy dodatkowo migające punkciki – zmętnienie ciała szklistego. W prawidłowych warunkach nagromadzone w ciele szklistym substancje są usuwane. Jeśli jest ich więcej, organizm może nie nadążać z oczyszczaniem. Wówczas pogarsza się komfort życia pacjentów. Dlatego też w tym przypadku konieczna może być interwencja lekarska. Nadmiar nagromadzonych złogów może być usunięty podczas witrektomii lub laseroterapii.
Mroczki przed oczami mogą tworzyć się w wyniku zaburzenia ukrwienia narządu wzroku. W tych miejscach siatkówki, do których krew nie dopływa w odpowiedniej ilości, np. w wyniku zwężenia tętnicy lub gdy dopływ krwi jest opóźniony, nie powstaje obraz i dlatego widzimy czarny punkt. Takie zaburzenia ukrwienia mogą być przejściowe lub długotrwałe.
W przypadku omdlenia następuje zmniejszenie przepływu krwi przez tkankę mózgową, stąd też u wielu osób przed utratą przytomności mogą pojawić się mroczki. Pacjenci określają to jako wrażenie „ciemności przed oczami”. Przyczyny omdleń mogą być rozmaite, począwszy od silnej reakcji organizmu na stres, a skończywszy na problemach kardiologicznych, np. groźnych zaburzeniach rytmu serca. Pacjenci, u których omdlenia są częste, powinni zgłosić się do specjalisty, aby pogłębić diagnostykę. Zaburzenia w dopływie krwi do siatkówki mogą mieć też podłoże miażdżycowe albo zapalne. Nieprawidłowości naczyń siatkówki mogą występować w przebiegu, m.in. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy też w dyslipidemiach.
Objawy mroczków przed oczami
Mroczki przed oczami to pojawiające się przezroczyste, ciemne bądź czerwone, przesuwające się przy patrzeniu obiekty. Niekiedy pacjenci zamiast plamek widzą pajęczynę lub obrączkowate zmętnienie obrazu. W zależności od tego, jaka jest przyczyna ich występowania, mogą towarzyszyć im dodatkowe objawy, które pozwolą nakierować lekarza na rozpoznanie. Do nich zaliczamy:
- ból głowy i zawroty głowy,
- uczucie kołatania serca,
- szumy uszne,
- nudności i wymioty,
- omdlenia,
- błyski przed oczami,
- pieczenie i szczypanie oczu,
- zaczerwienienie spojówek,
- nadwrażliwość na światło,
- spadek ostrości widzenia.
Przyczyny mroczków przed oczami
Podsumowując, do głównych przyczyn mroczków przed oczami zaliczamy:
- stan przedomdleniowy i omdlenia – na tle nadreaktywności nerwu błędnego lub też wad serca, czy też arytmii;
- cukrzycę – retinopatia cukrzycowa rozwija się w przypadku długo trwającej cukrzycy, zarówno typu 1 i 2. W przypadku cukrzycy typu 1 retinopatia może nie występować w początkowej fazie, tj. około pierwszych 5 lat, natomiast w przypadku cukrzycy typu 2, ze względu na jej późne rozpoznanie, objawy retinopatii mogą być obecne w chwili postawienia diagnozy. W wyniku retinopatii dochodzi do poważnego upośledzenia lub utraty wzroku. Należy regularnie kontrolować chorych na cukrzycę, aby nie doprowadzić do tragicznych skutków retinopatii;
- nadciśnienie – większość pacjentów początkowo nie odczuwa żadnych objawów nadciśnienia tętniczego, dlatego rzadko jest ono diagnozowane w początkowym stadium. Do pierwszych objawów można zaliczyć ból i zawroty głowy, szumy w uszach, kołatanie serca oraz mroczki przed oczami;
- hipotonia ortostatyczna – plamy przed oczami mogą wystąpić rano, po przebudzeniu się i pionizacji. Jeśli towarzyszą im zasłabnięcia, omdlenia lub zawroty głowy, należy rozważyć, czy przyczyną takich objawów jest niedociśnienie. O hipotonii ortostatycznej mówi się, jeśli ciśnienie po 3 minutach od zmiany pozycji z leżącej na stojącą, obniża się o minimum 20 mmHg ciśnienia skurczowego lub o minimum 10 mmHg ciśnienia rozkurczowego. Lekarz powinien poszukać przyczyny tej dolegliwości oraz przeanalizować farmakoterapię pacjenta, która może wywołać takie spadki ciśnienia;
- anemię – plamki przed oczami, towarzyszące im zawroty głowy czy zaburzenia równowagi mogą być objawami niedokrwistości. Anemia bardzo często wymaga dokładniejszej diagnostyki i leczenia, dlatego nie należy bagatelizować jej objawów, tj.: bladości skóry, osłabienia, braku apetytu, senności czy zaburzeń widzenia;
- miażdżycę,
- odwarstwienie (odklejenie) siatkówki,
- zwyrodnienie plamki żółtej (AMD),
- padaczkę,
- zapalenie nerwu wzrokowego,
- zapalenia narządu wzroku, np. zapalenie błony naczyniowej oka, zapalenie siatkówki,
- zwyrodnienie barwnikowe siatkówki,
- obecność ciała obcego,
- migrenę,
- stwardnienie rozsiane.
Mroczki przed oczami na tle nerwowym
Jak już wspomnieliśmy, na mroczki przed oczami często skarżą się pacjenci zmagający się z omdleniami. Mogą one mieć rozmaite przyczyny, jednak najczęściej jest to wynik odruchowej reakcji wazowagalnej na stres emocjonalny. W wyniku silnych emocji u niektórych osób może dojść do pobudzenia nerwu błędnego, co prowadzi do spadku przepływu krwi oraz rozszerzenia naczyń. W wyniku tego zmniejsza się przepływ krwi do mózgu i dochodzi do niedokrwienia siatkówki.
Mroczki przed oczami w schorzeniach neurologicznych
Do najczęstszych chorób układu nerwowego, w których jednym z objawów mogą być mroczki przed oczami, zalicza się padaczkę (epilepsję) oraz migrenę.
Typem epilepsji, w którym mogą wystąpić mroczki przed oczami, jest padaczka z napadami zmysłowymi. Jej charakterystyczną cechą jest przebieg z zaburzeniami odbioru wrażeń zmysłowych. Mogą być to zaburzenia: czucia na skórze (ból, mrowienie), smaku (charakterystyczny posmak), słuchu (dzwonienie w uszach, piski), ale mogą one również dotyczyć wzroku (mroczki przed oczami, omamy wzrokowe, błyski).
Zaburzenia widzenia występują także u pacjentów z migreną. Skarżą się na nie osoby, które doświadczają tzw. aury, czyli objawów pojawiających się tuż przed napadem bólu głowy. Charakterystyczną cechą jest pojawienie się mroczków tylko w jednym oku. Ta postać migreny jest dość rzadka i określa się ją jako migrenę z aurą siatkówkową.
Zespół podkradania
Ta rzadka choroba związana jest z upośledzeniem przepływu krwi w kończynie górnej i w mózgu, w związku ze zwężeniem jednej z tętnic podobojczykowych. Zaburzenia ukrwienia dają objawy, takie jak:
- nawracające upadki i omdlenia,
- bóle głowy,
- podwójne widzenie,
- mroczki przed oczami.
W badaniu chorej kończyny lekarz stwierdzi osłabione tętno oraz niższe ciśnienie tętnicze krwi w porównaniu z kończyną zdrową.
Mroczki przed oczami a odwarstwienie siatkówki
Odwarstwienie siatkówki jest poważnym schorzeniem, w którym dochodzi do oddzielenia się warstw siatkówki lub do jej całkowitego rozerwania. Do typowych objawów zgłaszanych przez pacjentów zalicza się „błyski” pojawiające się w polu widzenia, które są jednym z pierwszych symptomów i mogą być prowokowane ruchami oczu oraz mroczki, które pacjenci mogą widzieć albo jako pajęczynki przed oczami, albo jako drobne czerwone lub czarne kropki. Niekiedy może również dojść do obwodowego zmętnienia obrazu, zaburzenia ostrości wzroku i nagłej utraty widzenia.
Mroczki przed oczami a zwyrodnienie plamki żółtej
AMD, czyli zwyrodnienie plamki żółtej, często dotyka pacjentów po 60. roku życia. Najczęściej związane jest z procesami starzenia się siatkówki, a dokładnie plamki żółtej, czyli miejsca najostrzejszego widzenia. Jednym z pierwszych objawów, z którym pacjenci zgłaszają się do okulisty, są mroczki przed oczami, pojawiające się przede wszystkim podczas czytania – zniekształcają litery i uniemożliwiają odczytanie tekstu. Z czasem mroczki powiększają się i zaburzają ostre widzenie z bliska. W zaawansowanych stadiach choroba ta może prowadzić do całkowitego zaniku widzenia centralnego.
Leczenie mroczków przed oczami
Problem mroczków przed oczami może być uciążliwy i zaburzać codzienne funkcjonowanie. W takim przypadku pacjent powinien zgłosić się do lekarza, najlepiej okulisty, który przeprowadzi badanie wzroku i odpowiednio pokieruje dalszą diagnostyką oraz leczeniem. W przypadku gdy okaże się, że problem nie jest związany z chorobą oczu, lekarz pokieruje do odpowiedniego specjalisty. W tym przypadku może być niezbędna wizyta u kardiologa, neurologa lub też psychiatry.
Jeśli problem mroczków przed oczami jest związany z omdleniami na tle nerwowym, może być niezbędne przyjmowanie leków uspokajających, ale również udanie się na konsultację psychologiczną, w celu nauczenia się radzenia ze stresem.
W przypadku gdy podłoże jest okulistyczne, konieczny może być zabieg, np. witrektomia w odwarstwieniu siatkówki, albo przyjęcie serii wewnątrzgałkowych zastrzyków, gdy rozpoznane zostanie zwyrodnienie barwnikowe siatkówki. Należy również pamiętać, że mroczki przed oczami mogą występować w powszechnych chorobach – nadciśnieniu tętniczym, miażdżycy, cukrzycy – i świadczyć o ich postępie. Ważne jest powiadomienie o tym objawie swojego lekarza, aby mógł on dostosować leczenie i zatrzymać postęp choroby.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Sebag J. Vitreous and Vision Degrading Myodesopsia. Prog Retin Eye Res. 2020 Nov;79:100847. doi: 10.1016/j.preteyeres.2020.100847. Epub 2020 Mar 6. PMID: 32151758.
- Sojka M. i wsp. „Leczenie zespołu podkradania tętnicy podobojczykowej na drodze wewnątrznaczyniowej – doświadczenia własne”, dostęp online: http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2015/03/pnm_2015_129-134.pdf
- Niżankowska M., Okulistyka - podstawy kliniczne, PZWL, 2007.
- Wojciech K., Neurologia. Kompendium, PZWL, 2023.
Opublikowano: 25.10.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
0
Komentarze i opinie (0)