Haloperidol – co to za lek, działanie, zastosowanie, skutki uboczne, opinie

Leki przeciwpsychotyczne

Leki przeciwpsychotyczne – tzw. neuroleptyki – do których należy Haloperidol, są ważną grupą leków klinicznie stosowanych w terapii: schizofrenii, zaburzeń psychicznych i w przebiegu zaburzeń psychotycznych. Obecnie wykorzystywane są neuroleptyki 1. generacji (typowe) oraz neuroleptyki 2. generacji (atypowe).

Haloperydol – co to za substancja i w jaki sposób działa

Haloperydol to jeden z najstarszych i najczęściej stosowanych leków neuroleptycznych (inaczej: przeciwpsychotycznych) 1. generacji. Do lecznictwa został wprowadzony po raz pierwszy ponad 50 lat temu. Jest pochodną butyrofenonu szeroko stosowaną w różnego rodzaju chorobach psychotycznych.

Lek działa na ośrodkowy układ nerwowy. Jest silnym antagonistą receptora dopaminowego typu 2. Przy stosowaniu zalecanych dawek wykazuje niskie powinowactwo do receptorów adrenergicznych alfa 1 oraz nie wykazuje aktywności przeciwhistaminowej ani przeciwcholinergicznej, co minimalizuje występowanie działań niepożądanych.

Haloperidol – wskazania do stosowania

Lek ma długą listę wskazań do stosowania. U dorosłych oraz młodzieży powyżej 18. roku życia substancję zaleca się w następujących przypadkach:

• leczenie schizofrenii i zaburzeń schizoafektywnych;
• doraźne leczenie majaczenia, po tym gdy leczenie niefarmakologiczne nie przynosiło pozytywnych skutków;
• farmakoterapia od umiarkowanych do ciężkich epizodów manii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej;
• leczenie ostrego pobudzenia psychoruchowego podczas zaburzeń psychotycznych lub w epizodach manii choroby afektywnej dwubiegunowej;
• farmakoterapia utrzymującej się agresji i objawów psychotycznych u pacjentów od umiarkowanej do ciężkiej demencji w chorobie Alzheimera i demencją pochodzenia naczyniowego – przy wcześniejszym niepowodzeniu leczenia niefarmakologicznego, a gdy pacjent stanowi zagrożenie dla siebie lub otoczenia;
• leczenie tików (również zespół Gillesa de la Tourette'a) u pacjentów ze znacznymi zaburzeniami funkcjonowania, po niepowodzeniu terapii edukacyjnej i psychoterapii oraz innego leczenia;
• farmakoterapia pląsawicy o nasileniu łagodnym i umiarkowanym w chorobie Huntingtona, gdy inne produkty lecznicze są nieskuteczne lub nie są tolerowane.

W przypadku leczenia dzieci oraz młodzieży poniżej 18. roku życia Haloperidol jest stosowany przy:

• schizofrenii u młodzieży w wieku od 13 do 17 lat, gdy inna farmakoterapia okazała się nieskuteczna lub nie jest tolerowana;
• trwających dłuższy czas ciężkich zachowaniach agresywnych u dzieci i młodzieży w wieku 6–17 lat z autyzmem lub całościowymi zaburzeniami rozwoju, gdy inna farmakoterapia nie jest skuteczna lub nie jest tolerowana;
• tikach, w tym zespołu Gillesa de la Tourette'a, u dzieci i młodzieży w wieku od 10 do 17 lat, ze znacznymi zaburzeniami funkcjonowania, po niepowodzeniu terapii edukacyjnej, psychoterapii i innego leczenia.

Haloperidol – przeciwwskazania do stosowania leku

Ze względu na to, że lek działa na ośrodkowy układ nerwowy, lista przeciwwskazań do jego stosowania jest dość obszerna. Nie należy stosować preparatów z haloperydolem w następujących przypadkach:

• nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję dodatkową;
• śpiączka;
• depresja ośrodkowego układu nerwowego (OUN);
• choroba Parkinsona;
• otępienie z ciałami Lewy'ego;
• postępujące porażenie nadjądrowe;
• niewydolność serca;
• zaburzenia rytmu komorowego lub torsade de pointes;
• wydłużenie odstępu QTc lub wrodzony zespół wydłużonego QT;
• niedawno przebyty ostry zawał mięśnia sercowego;
• hipokaliemia;
• stosowanie produktów leczniczych, które mogą wydłużać odstęp QT.

Jakie skutki uboczne mogą wystąpić podczas farmakoterapii lekiem Haloperidol?

Do bardzo często oraz często występujących objawów niepożądanych po stosowaniu Haloperidolu należą między innymi:

• bezsenność i pobudzenie;
• objawy zespołu pozapiramidowego, bóle głowy, hiperkinezja;
• zwiększenie lub zmniejszenie masy ciała;
• nieprawidłowe wyniki testów czynnościowych wątroby (zapalenie wątroby);
• wysypka;
• nadmierne pocenie;
• wymioty, zaparcia, nudności, suchość w jamie ustnej lub nadmierne wydzielanie śliny;
• niedociśnienie tętnicze;
• zaburzenia psychotyczne i depresja;
• zaburzenia miesiączkowania;
• drżenie mięśni, dyskinezy, akatyzja, wzmożone napięcie mięśniowe.

Haloperidol a alkohol

Haloperydol może nasilać depresję ośrodkowego układu nerwowego, którą wywołuje alkohol. Mogą wystąpić senność i problemy z koncentracją. Z tego względu nie należy spożywać alkoholu podczas terapii tym lekiem.

Haloperidol a ciąża

Jako środek ostrożności, zalecane jest unikanie stosowania produktu leczniczego Haloperidol w okresie ciąży.

Haloperidol ma zdolność przenikania do mleka ludzkiego. Lekarz powinien podjąć decyzję, czy przerwać karmienie piersią, czy przerwać stosowanie produktu Haloperidol, biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka i korzyści z leczenia dla matki.

Haloperidol wpływa na hormony płciowe, co może spowodować zahamowanie aktywności reprodukcyjnej.

Czy Haloperidol jest skuteczny?

W badaniach klinicznych Haloperidol wykazał skuteczność w redukcji objawów psychotycznych, takich jak omamy i urojenia. Metaanalizy wskazują, że Haloperidol jest skuteczny w zmniejszaniu krótkoterminowych objawów psychozy w porównaniu do placebo.

W badaniach porównawczych z innymi lekami przeciwpsychotycznymi Haloperidol często utrzymywał porównywalny poziom skuteczności jak inne leki stosowane w analogicznych przypadkach. Chociaż nowsze leki atypowe (jak olanzapina czy risperidon) wykazywały korzystniejszy profil działań niepożądanych.

Haloperidol jest stosowany również w leczeniu nudności i wymiotów (np. w kontekście chemioterapii) oraz w leczeniu tzw. delirium. Badania wykazują, że jest skuteczny w redukcji takich objawów.