Lekarz od tarczycy – jak się nazywa, co leczy i kiedy udać się na wizytę?

Endokrynolog a tyreolog

Wielu pacjentów nie wiedząc, jak nazywa się lekarz od tarczycy, przy objawach problemów z tym gruczołem lub nieprawidłowych wynikach badań, pierwsze kroki kieruje do lekarza endokrynologa jako tzw. lekarza od hormonów. Nie jest to błąd, jednak węższą dziedziną medycyny zajmującą się leczeniem tarczycy, jest tyreologia. Zatem fachowa nazwa specjalisty od tarczycy to tyreolog.

Układ endokrynny człowieka to szereg gruczołów produkujących hormony, które przedostając się do krwioobiegu, sterują większością procesów zachodzących w organizmie. Wśród tych gruczołów znajduje się tarczyca wraz z przytarczycami, ale również podwzgórze mózgowe, grasica, nadnercza czy jądra i jajniki.

Lekarz endokrynolog zajmuje się leczeniem chorób wywołanych przez nieprawidłowe działanie tych gruczołów, w tym również tarczycy. Jego specjalizacja jest zatem bardziej ogólna – obejmuje pracę kilku narządów, podczas gdy zakres kompetencji tyreologa obejmuje wyłącznie zaburzenia pracy tarczycy.

Jeżeli zastanawiamy się, do jakiego lekarza iść z Hashimoto czy guzkami na tarczycy, najlepszym wyborem będzie tyreolog.

Czytaj również: Hipercholesterolemia rodzinna – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Co leczy endokrynolog tyreolog – czym się zajmuje?

W toku rozwoju endokrynologii i rosnącej od lat zachorowalności na choroby tarczycy (choruje obecnie około 20 proc. populacji, przy czym kobiety niemal 9 razy częściej niż mężczyźni), wyodrębniono tyreologię, zajmującą się wyłącznie schorzeniami obejmującymi hormony tarczycy. Mimo dostępności tyreologów (dziecięcych i tych dla dorosłych), popularnie zwanych lekarzami od tarczycy, duża część pacjentów jest niezdiagnozowana lub zdiagnozowana niewłaściwie.

Do najczęściej występujących zaburzeń należą:

• guzki na tarczycy,
• wole tarczycowe,
• nowotwory tarczycy,
• choroba Hashimoto,
• choroba Gravesa-Basedowa.

Choroby tarczycy ogólnie można podzielić czynnościowo, ponieważ przebiegają one jednocześnie z niedoczynnością bądź nadczynnością tarczycy.

Kiedy iść do lekarza od tarczycy?

Gdy potrzebny jest endokrynolog, tarczyca manifestuje nieprawidłowości w sposób mało charakterystyczny. Dlatego też zaburzenia tarczycowe często są diagnozowane przez lekarza tyreologa dopiero w dość zaawansowanych stadiach. Pierwsze objawy problemów z tarczycą często przypisywane są innym chorobom – zarówno przez pacjentów, jak i lekarzy pierwszego kontaktu. W przypadku wątpliwości zalecane jest wydanie skierowania do endokrynologa.

Tymczasem do szukania pomocy u lekarza specjalisty od chorób tarczycy powinny skłonić symptomy, które mogą sugerować niedoczynność tarczycy:

• spowolnienie metabolizmu;
• wzrost masy ciała przy obniżonym łaknieniu;
• wypadanie włosów;
• suchość skóry (wyraźnie zauważalna na łokciach i kolanach);
• senność, apatia;
• obniżenie nastroju, stany depresyjne;
• zaburzenia miesiączkowania;
• obrzęk twarzy (związany z nadmiernym zatrzymaniem wody w organizmie);
• problemy kardiologiczne (arytmia, spowolnienie akcji serca);
• hipercholesterolemia.

Objawy wskazujące na ewentualną nadczynność tarczycy to:

• spadek masy ciała przy zwiększonym łaknieniu;
• potliwość;
• częste uczucie zimna;
• zaburzenia miesiączkowania;
• zaburzenia kardiologiczne;
• swędzenie skóry;
• drażliwość;
• agresja.

Zazwyczaj występuje tylko jeden lub najwyżej kilka spośród powyższych objawów, co dodatkowo utrudnia i opóźnia właściwe rozpoznanie. Jeśli istnieje ryzyko, że za dolegliwości odpowiada chora tarczyca, lekarz, oprócz wywiadu przeprowadzonego u pacjenta, na ogół zleca wykonanie odpowiednich badań potwierdzających albo wykluczających diagnozę.

Czytaj również: Scyntygrafia nerek – wskazania, przebieg badania, wyniki, cena

Specjalista od tarczycy – badania i zabiegi

Badania u dobrego tyreologa obejmują zarówno wywiad u pacjenta, jak i badanie przedmiotowe. Podstawowym badaniem tarczycy jest określenie w surowicy krwi poziomu wolnych hormonów tarczycy: T4 (tyroksyny), T3 (trójjodotyroniny) oraz TSH.

Lekarz od chorej tarczycy może również zlecić oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO (przeciwko peroksydazie) lub anty-TG (przeciwko tyreoglobulinie), diagnozujących schorzenia autoimmunologiczne tarczycy.

USG tarczycy z kolei pozwala uzyskać ogólny obraz zmian w obrębie tarczycy oraz wykryć nawet niewielkie (2–3 mm) guzki. Zazwyczaj są one zmianami łagodnymi, ale w przypadku niejednoznacznych wyników badaniem rozstrzygającym jest biopsja cienkoigłowa.

Scyntygrafia tarczycy jest badaniem izotopowym pozwalającym na uzyskanie pełnego obrazu tarczycy, jej wielkości i stanu. Lekarz tyreolog zazwyczaj kieruje na scyntygrafię pacjentów z podejrzeniem wola zamostkowego, guzkowego czy rozwojowego. Scyntygrafia jest również wykonywana jako rutynowe badanie po zabiegu usunięcia tarczycy.

Tyreoidektomia – zabieg usunięcia tarczycy (najpoważniejsza konsekwencja chorób tarczycy) – stosowana jest w przypadku nowotworów złośliwych, ale również w sytuacji wyjątkowego defektu kosmetycznego (obecność dużego wola) lub w przypadku podejrzanych zmian w obrębie tarczycy.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?

Lekarz od tarczycy – ile się czeka, gdzie się udać?

Specjalistyczne poradnie schorzeń tarczycy (poradnie tyreologiczne) funkcjonują w większych miastach. Lekarza tyreologa w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, Łodzi, Krakowie czy Katowicach znajdzie się bez większych trudności. Natomiast wszyscy, którzy nie mają dostępu do specjalistycznych ośrodków, mogą skorzystać z porady specjalisty endokrynologa, który często również jest specjalistą chorób tarczycy.

Wizyty u lekarza od Hashimoto i innych problemów z tarczycą można umówić bezpłatnie na NFZ lub prywatnie. Ile się czeka? Niestety, w każdym z tych przypadków należy się liczyć z czasem oczekiwania – nieco krótszym przy wyborze prywatnych wizyt.

Lekarze tyreolodzy i endokrynolodzy są jednymi z najbardziej obleganych, dlatego w niektórych ośrodkach czas oczekiwania na wizytę może wynosić nawet rok, ale są też miejsca, gdzie czeka się jedynie kilkanaście dni. Z tego powodu warto korzystać z na bieżąco aktualizowanych informacji o terminach dostępnych wizyt u endokrynologa czy tyreologa.

Ceny wizyt u lekarza od tarczycy (prywatnie) wahają się dość znacznie, w zależności od miejsca. Jeżeli pacjent decyduje się na wizytę refundowaną, potrzebne jest tylko skierowanie do tyreologa, które można uzyskać od lekarza pierwszego kontaktu.