Opuchnięte palce u rąk – jakie są przyczyny puchnięcia dłoni i palców?

Puchnięcie dłoni i palców w upalne dni

Obrzęk to gromadzenie się płynu poza naczyniami krwionośnymi w jamach ciała i przestrzeni pozakomórkowej. Jedną z przyczyn ułatwionej ucieczki płynu poza naczynia krwionośne jest ich rozszerzenie.

Mamy z nim do czynienia np. w przypadku przebywania w miejscach, gdzie temperatura otoczenia jest wysoka. W upalne dni nasze naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu, co sprzyja ucieczce płynów do tkanek, czego wyrazem są niewielkie obrzęki.

Jednym z dowodów na to, że organizm właśnie w ten sposób reaguje na działanie wysokich temperatur jest puchnięcie palców i dłoni. U kobiet objawia się ono najczęściej trudnościami ze zdjęciem pierścionka czy obrączki.

Przeczytaj również:

Złamany palec – objawy, leczenie i rehablitacja po złamaniu palca

Obrzęki dłoni i placów a błędy w diecie

Inną przyczyną ułatwionego przemieszczania się płynu z naczyń do tkanek i tworzenia obrzęków jest zatrzymywanie wody w organizmie. Do takiej sytuacji dochodzi np. w przypadku spożywania dużej ilości soli (chlorku sodu). Znaczna podaż sodu w diecie i jego retencja w organizmie sprzyja wzrostowi objętości osocza oraz może stanowić przyczynę obrzęków.

Nie wystarczy zrezygnować z soli dodawanej do potraw. Sól występuje w dużych ilościach w: przekąskach, daniach fast food, gotowych mieszankach przypraw. Zamiast soli warto dodawać do dań wyłącznie zioła – oregano, koper, zioła prowansalskie.

Nadmiar wody w organizmie a hormony

Warto pamiętać, iż zmiany stężeń hormonów, do których dochodzi w czasie trwania cyklu miesiączkowego, przekładają się na zauważalne zmiany w organizmie kobiety. Wówczas wiele kobiet obserwuje u siebie pojawienie się obrzęków przed miesiączką. Stan ten często określają jako nadmiar wody w organizmie.

Pod koniec cyklu menstruacyjnego, a więc na kilka dni przed wystąpieniem miesiączki, stężenie progesteronu we krwi jest wysokie. Progesteron to hormon, który powoduje zatrzymywanie wody w organizmie oraz rozszerza naczynia żylne. Oba te mechanizmy mogą przyczyniać się do powstawania obrzęków (wówczas pojawia się opuchlizna dłoni oraz palców czy drobne obrzęki twarzy), które jednak zmniejszają się wraz ze spadkiem stężenia progesteronu we krwi na koniec cyklu i nadejściem miesiączki.

Przeczytaj również:

Spuchnięte usta – przyczyny obrzęku warg

Obrzęki palców i dłoni – czy to objaw choroby?

Gdy opuchlizna palców i dłoni utrzymuje się przez dłuższy czas, nawraca i powoduje dokuczliwy dyskomfort, pacjent powinien skonsultować się z lekarzem celem ustalenia przyczyny tego stanu. Należy pamiętać, że także w chorobach ogólnoustrojowych i autoimmunologicznych obrzęki mogą być jednym, ale nie jedynym, objawem. Po dokładnym zebraniu wywiadu w różnicowaniu należy brać pod uwagę schorzenia, takie jak:

• niedoczynność tarczycy;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• toczeń;
• choroba zwyrodnieniowa stawów;
• młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów;
• ciężkie choroby wątroby przebiegające z upośledzeniem jej funkcji i hipoalbuminemią;
• choroby nerek przebiegające z zespołem nerczycowym.

Uwzględniając całokształt obrazu klinicznego, w tym obecność innych objawów współistniejących, lekarz rozpoczyna stosowną diagnostykę w kierunku ustalenia przyczyny dolegliwości.

Badania diagnostyczne przy przewlekłym obrzęku palców

Jeżeli obrzęk palców utrzymuje się przez ponad 2–3 tygodnie, jest nawracający lub towarzyszy mu ból, zaczerwienienie, ograniczenie ruchomości – warto wykonać podstawowe badania. Zalecane badania obejmują: morfologię krwi, oznaczenie kreatyniny i mocznika, glukozę na czczo, TSH (hormony tarczycy), próby wątrobowe (AST/ALT, bilirubina), stężenie sodu, potasu, albuminę, badanie ogólne moczu.

W zależności od wyniku badań i obrazu klinicznego lekarz może zlecić dalsze badania: USG kończyny górnej z oceną żył, badanie dopplerowskie, badania immunologiczne (np. przy podejrzeniu chorób reumatoidalnych) lub konsultację reumatologiczną. Takie podejście pomaga wykluczyć schorzenia wymagające leczenia – jak np. toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby nerek lub wątroby

Przeczytaj również:

Drętwienie lewej ręki i drętwienie palców lewej ręki – przyczyny, czy jest groźne?

Utrudnienie odpływu krwi i limfy a obrzęki

Utrudnienie odpływu krwi z kończyny i jej zastój w łożysku żylnym sprzyja przesiąkaniu płynu poza naczynia i tworzeniu się obrzęków. Z zakrzepicą w obrębie żył kończyny górnej mamy do czynienia zdecydowanie rzadziej niż w przypadku zakrzepicy żył kończyn dolnych. Jeśli zakrzepica dotyczy żyły podobojczykowej, to jej przyczyną może być powtarzalny ucisk na naczynie spowodowany odmiennymi warunkami anatomicznymi klatki piersiowej (powodującymi tzw. zespół otworu górnego klatki piersiowej). Obrzęk dotyczy wówczas całej kończyny (nie tylko palców dłoni) i towarzyszy mu ból oraz zaczerwienienie.

Obrzęk limfatyczny wywołany jest spowodowany chłonki. Może mieć on charakter pozapalny, jednak dotyczy także kobiet, u których z powodu nowotworu piersi usunięte zostały węzły chłonne pachowe. Zabieg ten ma na celu zminimalizowanie ryzyka rozwoju lub nawrotu choroby nowotworowej, lecz zaburza anatomiczną drogę odpływu chłonki z kończyny górnej, a jej zastój jest przyczyną obrzęku dłoni lub większej części kończyny.

Przeczytaj również:

Drętwienie palców u nóg – co jej powoduje?

Urazowe obrzęki palców

Nie należy zapominać o urazach jako istotnej przyczynie obrzęków. W różnicowaniu kluczowy jest wywiad. W przypadku m.in.: stłuczenia dłoni lub palców, a także złamania, uderzenia lub upadku na dłoń może dojść do mechanicznego uszkodzenia: kości, struktur stawowych lub tkanek miękkich, co będzie przyczyną: opuchlizny palców i dłoni, zaczerwienienia, zasinienia, a niejednokrotnie także – utrudnienia w poruszaniu palcami lub całą dłonią. Konieczna jest wówczas konsultacja lekarska i wykonanie zdjęcia rentgenowskiego w celu ustalenia, czy nie doszło do złamania lub zwichnięcia wymagającego unieruchomienia.

Domowe sposoby i profilaktyka obrzęków palców

Regularne stosowanie tych prostych zmian w stylu życia może zmniejszyć częstotliwość i nasilenie obrzęków palców, a także poprawić komfort codzienny:

– Zmniejsz spożycie soli: wysokie spożycie chlorku sodu sprzyja zatrzymywaniu płynów i zwiększeniu objętości osocza.
– Unieś ręce: podczas odpoczynku warto utrzymywać kończyny górne nieco uniesione – ułatwia to odpływ limfy i krwi żylnej.
– Zadbaj o ruch: prostowanie i zginanie palców, krążenie ramion pomaga w aktywacji pompy mięśniowej, co przeciwdziała zastojowi płynów.
– Noś luźną biżuterii i ogranicz ciasne rękawy – ucisk może utrudniać odpływ.
– Unikaj długiego stania/trzymania rąk w jednej pozycji, szczególnie w upale – wysokie temperatury powodują rozszerzenie naczyń i ułatwiają uciekanie płynów do tkanek.
– Pij odpowiednią ilości wody i umiarkowanie spożywaj alkohol: odwodnienie może paradoksalnie prowadzić do większego zatrzymania sodu i wody.

Opuchnięte palce – najczęściej zadawane pytania

Dlaczego puchną mi palce rano?

Ranne obrzęki palców są często wynikiem gromadzenia się płynów w tkankach podczas snu. W pozycji leżącej odpływ limfy i krwi żylnej z kończyn jest utrudniony. Po wstaniu z łóżka i rozpoczęciu ruchu obrzęk zwykle ustępuje w ciągu godziny. Jeśli jednak utrzymuje się dłużej lub towarzyszy mu ból i sztywność stawów, może to być wczesny objaw reumatoidalnego zapalenia stawów lub niedoczynności tarczycy.

Czy opuchnięcie palców może być objawem choroby tarczycy?

Tak. Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) może prowadzić do zatrzymywania wody w organizmie i uogólnionych obrzęków, w tym także dłoni i palców. Obrzęk jest wtedy zwykle miękki, symetryczny i towarzyszy mu uczucie ociężałości, senność czy sucha skóra. W takiej sytuacji warto wykonać badanie TSH oraz poziomu hormonów FT3 i FT4.

Czy opuchnięte palce mogą mieć związek z hormonami?

Tak, gospodarka hormonalna ma duży wpływ na retencję płynów. Obrzęk palców często nasila się przed miesiączką, w okresie okołomenopauzalnym lub przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej. Dzieje się tak wskutek działania estrogenów, które zwiększają zatrzymywanie sodu i wody w tkankach.

Kiedy z opuchniętymi palcami trzeba iść do lekarza?

Wizyta u lekarza jest konieczna, jeśli obrzęk:

• pojawia się nagle i dotyczy tylko jednej ręki,

• towarzyszy mu ból, zaczerwienienie lub gorączka,

• utrzymuje się dłużej niż 1–2 tygodnie,

• występuje równocześnie z obrzękami nóg, powiek lub twarzy,

• lub towarzyszy mu duszność czy przyrost masy ciała.

Takie objawy mogą świadczyć o chorobach układu krążenia, nerek, wątroby lub procesach zapalnych.

Jakie badania warto wykonać przy obrzęku palców?

Podstawowe badania to: morfologia krwi, poziom elektrolitów (sód, potas), kreatynina i mocznik, TSH, próby wątrobowe, glukoza oraz badanie ogólne moczu. W razie potrzeby lekarz może zlecić USG dłoni lub kończyny górnej, badania reumatologiczne (czynnik RF, przeciwciała anty-CCP) lub echo serca.

Jak zmniejszyć opuchnięcie palców w domu?

Pomagają proste sposoby:

• ograniczenie spożycia soli,

• picie odpowiedniej ilości wody,

• umiarkowany ruch (ćwiczenia dłoni i ramion),

• unikanie długiego stania lub siedzenia z rękami w dół,

• chłodne okłady lub kąpiele kontrastowe (ciepła/zimna woda).

Jeśli przyczyną jest upał lub wysiłek, obrzęk zwykle mija po odpoczynku i nawodnieniu.

Czy opuchnięte palce to objaw problemów z krążeniem?

Czasami tak. Obrzęk dłoni i palców może pojawić się przy niewydolności żylnej, zakrzepicy żylnej lub zastoju limfy. Wówczas obrzęk często dotyczy jednej ręki, jest twardy, a skóra może być napięta i ciepła. W takiej sytuacji konieczna jest konsultacja z lekarzem i często wykonanie USG Doppler.

Czy dieta wpływa na obrzęki palców?

Zdecydowanie tak. Nadmiar soli, cukru i alkoholu zwiększa retencję płynów, podczas gdy dieta bogata w potas (banany, pomidory, warzywa liściaste) wspomaga usuwanie sodu. Warto również dbać o odpowiednią podaż białka, ponieważ jego niedobór może sprzyjać przesiąkaniu płynów do tkanek.

Czy opuchnięcie palców może być reakcją alergiczną?

Tak, jeśli obrzęk pojawia się nagle po kontakcie z określoną substancją (np. detergentem, lateksem, biżuterią) i towarzyszy mu świąd, zaczerwienienie lub wysypka, może to świadczyć o reakcji alergicznej lub o kontaktowym zapaleniu skóry. W cięższych przypadkach (np. obrzęk ust, języka, duszność) należy natychmiast wezwać pomoc medyczną.

Czy puchnięcie palców w ciąży to coś normalnego?

Umiarkowany obrzęk dłoni w ciąży jest częsty, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze, i zwykle wynika z zwiększonej objętości krwi i ucisku macicy na naczynia żylne. Jednak nagły, silny obrzęk dłoni, twarzy lub powiek może być objawem stanu przedrzucawkowego i wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej.

współpraca: redakcja Wylecz.to