Scyntygrafia tarczycy – co to jest, na czym polega, jak wygląda, wskazania

Scyntygrafia tarczycy – co to jest?

Scyntygrafia tarczycy to diagnostyczno-lecznicza metoda obrazowa medycyny nukelarnej polegająca na wprowadzeniu do organizmu środków chemicznych znakowanych radioizotopem. Następnie cyfrowo rejestruje się rozpad tych środków i graficznie przedstawia ich rozkład w tarczycy. Badania scyntygraficzne opierają się na zjawisku fizjologicznym polegającym na zdolności tarczycy do aktywnego wychwytu jodu. Wykorzystuje się w tym celu izotopy jodu lub technet metastabilny, które emitują promieniowanie gamma, co rejestrowane jest przy pomocy specjalnych urządzeń – kamer gamma (gammakamer). Intensywność gromadzenia izotopu jest wprost proporcjonalna do czynności tarczycy.

Scyntygrafia służy ocenie:

• morfologii tarczycy (jej położenie, wielkość, kształt),
• stopnia zróżnicowania tkanki w guzkach tarczycy.
• wielkości gruczołu,
• ewentualnego schodzenia gruczołu za mostek (w przypadku wola zamostkowego),
• wrodzonych wad tarczycy, takich jak brak jednego płata lub odszczepy, czyli wole językowe.

Usunięcie tarczycy i guzki na tarczycy

Scyntygrafia tarczycy wykorzystywana jest po operacjach usunięcia tarczycy w celu oceny doszczętności zabiegu, a w przypadku częściowej resekcji ocenia się gromadzenie znacznika w sporadycznie pojawiającym się wolu nawrotowym.

W przypadku istnienia guzków tarczycy, badanie sklasyfikuje je na guzki gorące, czyli autonomiczne – wychwytujące znacznik mocniej niż otaczająca je tkanka i produkujące hormony tarczycy bez kontroli organizmu; zimne, czyli takie, które izotopu nie wychwytują, oraz obojętne gromadzące znacznik tak jak otaczająca tkanka. Rozpoznanie guzków tarczycy nie jest równoznaczne z rozpoznaniem nowotworu, przeważnie są to niegroźne torbiele lub łagodne gruczolaki. Złośliwe nowotwory tarczycy to jedynie kilka procent wszystkich diagnozowanych guzków.

To też może Cię zainteresować: Guzek na szyi – co może oznaczać?

Choroby tarczycy – wskazania do scyntygrafii

Wskazaniami do wykonania scyntygrafii tarczycy są:

• zmiany zapalne tarczycy,
• zaburzenia produkcji hormonów tarczycy (diagnostyka różnicowa przyczyn nadczynności, wrodzona niedoczynność),
• ocena jodochwytności przed planowanym leczeniem radiojodem,
• wole guzkowe,
• ocena rozległości wola w przypadku wola zamostkowego,
• ocena ektopowo położonej tkanki tarczycowej,
• podejrzenie wznowy lub przerzutów nowotworowych raka tarczycy,
• wady rozwojowe tarczycy.

Czytaj również: Scyntygrafia nerek – wskazania, przebieg badania, wyniki, cena

Badanie tarczycy – jak wygląda scyntygrafia?

Badanie scyntygraficzne tarczycy przeprowadza się najczęściej w ciągu dwóch dni.

• Pierwszego dnia pacjent przychodzi do pracowni medycyny nuklearnej będąc na czczo. Po sprawdzeniu czy zastosował się do wszystkich zaleceń (odstawienie niektórych leków, wykonanie badań) choremu podaje się do jamy ustnej za pomocą specjalnego aplikatora kapsułkę diagnostyczną z jodem radioaktywnym.
• Po dwudziestu czterech godzinach pacjent zgłasza się ponownie do Pracowni Diagnostycznej; tego dnia już nie musi być na czczo. Po przekazaniu osobie odpowiedzialnej za badanie wyników badań laboratoryjnych (poziom hormonów tarczycy i TSH), USG tarczycy, wcześniejszych badań izotopowych i innych ewentualnie koniecznych w danej sytuacji, pacjent wchodzi do gabinetu i kładzie się w pozycji na wznak na kozetce. Lekarz przy pomocy scyntygrafu dokonuje pomiarów, dzięki czemu uzyskujemy obraz tarczycy, który umożliwia postawienie diagnozy (chociaż czasami wymagane są później dodatkowe badania).

Przy zastosowaniu technetu, znacznik podaje się doustnie, a odczytu dokonuje po sześćdziesięciu minutach, lub dożylnie i w tym przypadku pomiary scyntygraficzne dokonywane są już po 15 minutach. Podczas samego badania pacjent powinien leżeć nieruchomo, trwa ono zazwyczaj kilkanaście minut.

Przeczytaj też: Nadczynność tarczycy w ciąży

Jak się przygotować do scyntygrafii tarczycy?

Wskazane jest odstawienie niektórych lekarstw (np. tyroksyny, kortykoidów, amiodaronu), należy jednak koniecznie skonsultować to z lekarzem kierującym na badanie – lekarz poinformuje nas jak długo przed scyntygrafią powinniśmy przestać je przyjmować. W przypadku badania technetem może być konieczne odstawienie leków blokujących wychwyt jodu. Warto poinformować lekarza również o innych radiologicznych badaniach kontrastowych, które wykonywaliśmy oraz o nawykach żywieniowych (zwłaszcza jeśli spożywamy duże ilości ryb morskich).

W przypadku scyntygrafii tarczycy u dzieci może zajść konieczność podania środka uspokajającego.

Czy są przeciwwskazania do badania?

Przeciwwskazaniem do scyntygrafii tarczycy jest okres ciąży i karmienia piersią.

Powikłania po badaniu raczej nie występują, badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonuje się je u pacjentów w każdym wieku, należy jednak pamiętać, że jest niedozwolone dla kobiet w okresie ciąży i laktacji. Bezpieczniej jest również unikać wykonywania badania w drugiej połowie cyklu miesięcznego u kobiet, u których istnieje podejrzenie zapłodnienia.