Najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest kamica żółciowa. Jej rozwój ma związek z wiekiem i płcią, choć równie ważnym czynnikiem jest niewłaściwa dieta. Sposób żywienia jest jednocześnie, obok leków i zabiegów chirurgicznych, istotny dla efektywności leczenia. Z jadłospisu należy wykluczyć tłuszcze zwierzęce, cukry, produkty wzdymające.
Dieta w kamicy żółciowej
Spis treści
Co sprzyja powstawaniu kamieni w woreczku?
Przyczyną tworzenia się kamieni żółciowych jest nieprawidłowy skład żółci. U zdrowej osoby składa się ona z cholesterolu, kwasów żółciowych i lecytyny. W sytuacji, kiedy pojawiają się zaburzenia w składzie żółci, zaczynają wytrącać się kryształki cholesterolu, które łączą się tworzą złogi. Stan ten określa się jako kamicę pęcherzyka żółciowego. Kamienie mogą tworzyć się w woreczku i przedostawać dalej do dróg żółciowych.
Przeczytaj: Mąka owsiana, właściwości i zastosowanie
Powstawaniu kamicy żółciowej sprzyjają:
- wiek – częstość zachorowań zwiększa się po 35. roku życia;
- płeć – częściej chorują kobiety niż mężczyźni;
- niektóre choroby – otyłość, cukrzyca, hiperlipidemia, niedoczynność tarczycy, marskość wątroby;
- geny – zagrożone są osoby, u których w rodzinie występowały już zachorowania.
Jaka dieta wpływa na powstanie kamieni w woreczku?
Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój kamicy żółciowej jest sposób odżywiania. Najczęściej popełniane błędy dietetyczne, które prowadzą do rozwoju choroby, to:
- nieodpowiednia dieta, obfitująca w produkty zawierające duże ilości cukrów prostych (słodycze, czekolada, wysokosłodzone dżemy, biały cukier);
- niedostateczne spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych (ich źródłem jest oliwa z oliwek i oleje roślinne);
- zbyt duże spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego, zawierających w przewadze nasycone kwasy tłuszczowe (smalec, słonina, boczek, masło, śmietana, wieprzowina, baranina, podroby, tłuste wędliny i sery);
- mała podaż błonnika, którego źródłem jest pieczywo razowe, kasze, otręby, płatki owsiane, surowe owoce i warzywa (błonnik stymuluje perystaltykę dróg żółciowych);
- spożywanie produktów wysokoprzetworzonych oraz typu fast food.
Zarówno zapobieganie kamicy, jak i jej leczenie polega na zmianie nawyków żywieniowych i wyeliminowaniu powyższych błędów. Ponadto zalecane jest regularne przyjmowanie posiłków, powolne i dokładne przeżuwanie pokarmu.
Dieta w kamicy żółciowej – co jeść, a czego unikać?
W okresie, kiedy nie występują zaostrzenia związane z chorobą, należy stosować względny reżim dietetyczny. Codzienny sposób odżywiania powinien uwzględniać prawidłowe nawyki żywieniowe.
- Dieta u osób z kamicą żółciową powinna być lekkostrawna i składać się z odpowiednio zestawionych produktów.
- Istotne jest stosowanie technik kulinarnych, takich jak: gotowanie na parze, duszenie bez dodatku tłuszczu, pieczenie w folii lub w pergaminie. Należy unikać potraw smażonych na głębokim tłuszczu, zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego.
- Z jadłospisu wykluczamy produkty wzdymające (suche nasiona roślin strączkowych, kapusta, kalafior, por, cebula, czosnek, gruszki) oraz zawierające kwas szczawiowy (szczaw, szpinak, rabarbar, kakao, czekolada). Ważne jest wzbogacenie diety o świeże sałatki i surówki, owoce i warzywa.
- W chorobach pęcherzyka żółciowego wchłanianie i trawienie tłuszczów jest upośledzone, dlatego ich ilość w diecie zależy od indywidualnej tolerancji pacjenta, nie powinna jednak przekraczać 25 proc. wartości energetycznej jadłospisu. Dobrze tolerowane są tłuszcze roślinne – olej sojowy, olej słonecznikowy, oliwa z oliwek, a z tłuszczów zwierzęcych masło, margaryny miękkie, zawierające sterole i stanole roślinne. Korzystne działanie mają także tłuszcze omega-3 znajdujące się w rybach.
- Ograniczeniu powinny podlegać produkty zawierające znaczne ilości cholesterolu. Jego spożycie nie powinno przekraczać 300 miligramów na dobę.
- Do przygotowania posiłków najlepiej wykorzystywać takie metody jak gotowanie i duszenie.
- Zupy i sosy doprawione mogą być zawiesiną z mąki i wody, mąki i mleka lub mąki i kefiru, do potraw dodajemy tylko białko jaja.
- Wskazane jest jasne pieczywo oraz chude ryby i drób. Warzywa muszą być gotowane i rozdrobnione, a owoce najlepiej spożywać w postaci przecierów i soków.
- Zalecane owoce to: jabłka gotowane, jabłka pieczone, morele, brzoskwinie, banany, winogrona, owoce jagodowe bez skórki i pestek, owoce cytrusowe.
- Warzywa, które powinny znaleźć się w diecie osób chorym pęcherzykiem żółciowym to: marchew, pietruszka, seler, cukinia, pomidory bez skórki, brokuły, sałata zielona, ziemniaki, buraki w ograniczonej ilości.
Czytaj również: Zielony stolec – co oznacza zielony kał u dorosłych i dzieci?
Dieta przy kolce żółciowej
W okresie zaostrzenia choroby i pojawienia się dolegliwości bólowych (kolka żółciowa) wskazane jest stosowanie diety niskotłuszczowej, lekkostrawnej, z ograniczeniem błonnika nierozpuszczalnego. Po pojawieniu się dolegliwości bólowych, w ciągu pierwszej doby dieta powinna być wyłącznie płynna. Po ustąpieniu bólu (pojawia się ból w prawym podżebrzu) można włączyć kleiki i ciepłe napoje, rozcieńczone soki owocowe, słabą herbatę, niegazowane wody mineralne. Stopniowo rozszerzamy dietę o takie produkty jak:
- gotowane mięso;
- sucharki;
- twarożek chudy;
- ziemniaki purée;
- odtłuszczone mleko;
- przetarte owoce i warzywa.
Podaż białka powinna wynosić w tym okresie około 1 gram na 1 kilogram należnej masy ciała. Warto zrezygnować z produktów, które nasilają dolegliwości bólowe, czyli o dużej zawartości tłuszczu, produktów zawierających znaczne ilości błonnika nierozpuszczalnego, wzdymających, ostrych i pikantnych oraz zawierających kwas szczawiowy.
Jadłospis przy chorym woreczku żółciowym
Przykładowa dieta niskotłuszczowa z ograniczeniem błonnika zalecana w okresie rekonwalescencji:
- śniadanie – chleb mieszany z margaryną miękką, serek twarogowy chudy, dżem niskosłodzony, chuda wędlina drobiowa, przecier pomidorowy, kawa zbożowa z mlekiem odtłuszczonym;
- obiad – lekka zupa jarzynowa, drób gotowany w potrawce, ryż na sypko, sałata zielona z olejem, kompot, ryba gotowana, sos koperkowy, ziemniaki z zieleniną, barszcz czerwony z makaronem;
- podwieczorek – chleb jasny z margaryną miękką, jabłko pieczone, kisiel owocowy, herbata owocowa;
- kolacja – chleb jasny lub mieszany, pasta z chudej ryby z pomidorem i zieleniną, ser biały chudy, kaszka manna z owocami, chuda wędlina.
Dieta po usunięciu pęcherzyka żółciowego
Reżim dietetyczny trwa około 3–4 tygodnie po usunięciu woreczka żółciowego. W tym czasie stosujemy dietę taką jak przed zabiegiem i w okresie zaostrzenia się choroby. Stopniowo można ją rozszerzać o kolejne produkty. Usunięcie pęcherzyka żółciowego wraz ze złogami nie likwiduje przyczyny tworzenia się kamieni. Jeśli skład żółci produkowanej przez wątrobę będzie nadal niewłaściwy, kamienie mogą być wciąż wytwarzane w przewodach żółciowych. Dlatego bardzo ważne jest likwidowanie czynników wpływających na powstawanie zaburzeń w składzie żółci.
Po wycięciu woreczka jadłospis powinien być nadal niskotłuszczowy, z ograniczaniem cukrów prostych, tłuszczów zwierzęcych, ale ze zwiększonym udziałem tłuszczów roślinnych (oleje, oliwa, margaryny miękkie). Ważne jest oparcie diety na chudym mięsie, wędlinach i rybach. ryby. Należy wykluczyć podroby. W ciągu dnia zaleca się spożywanie 4–5 posiłków, które zawierają odpowiednio zbilansowane składniki odżywcze. W każdym z nich powinien być podobny udział tłuszczu, który wprowadzamy do diety stopniowo, w małych ilościach. W przypadku wystąpienia stolców i biegunek tłuszczowych – należy je w dalszym ciągu ograniczyć.
Dieta po cholecystektomii powinna obfitować w potrawy łagodne, niewzdymające i przyprawione ziołami. Istotne jest obserwowanie reakcji organizmu na wprowadzanie nowych produktów, a w przypadku wystąpienia dolegliwości, konieczna jest eliminacja tego produktu z diety.
Opublikowano: 14.06.2016;
aktualizacja: 28.03.2017
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Małgorzata Andrzejczak
Dietetyk
Wraz z Agnieszką Ludwiszewską prowadzi poradnię dietetyczną tuDietetyk. Jej celem jest niesienie pomocy osobom z problemami żywieniowymi. Plany żywienia, które przygotowuje, są zgodne z zasadami prawidłowego odżywiania i zapewniają sukces w drodze po zdrowie oraz wymarzoną sylwetkę. Duży nacisk kładzie na edukację żywieniową pacjentów, co pomaga w utrzymaniu osiągniętych rezultatów oraz zmiany stylu życia. Oferuje poradnictwo żywieniowe w każdym zakresie. Oferta poradni skierowana jest do wszystkich osób, które poszukują fachowych porad żywieniowych w zakresie odchudzania i chorób dietozależnych.
324
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 27.07.2022
opublikowany 11.05.2023