Roszponka, zwana również roszpunką warzywną, to gatunek rośliny należący do rodziny kozłkowatych. Kulinarnie znana jest, jako smaczny dodatek do sałatek, koktajli czy pesto. Charakteryzuje się nie tylko delikatnym orzechowym smakiem, ale również wieloma wartościami odżywczymi. Jak przygotować smaczną sałatkę z roszponką?
Roszponka – przepisy, właściwości i wartości odżywcze
Spis treści
Roszponka – właściwości i wartości odżywcze
Roszponka (Valernianella locusta L.) to gatunek jadalnej rośliny należącej do rodziny kozłkowatych. Powszechnie w stanie naturalnym występuje ona w Azji Mniejszej, Afryce Północnej i Europie. W Polsce jest popularnym gatunkiem uprawnym. Znana jest pod wieloma nazwami, min.: rapontynka, rapunkuł, raszpanka, roszpunka jadalna, roszpunka pospolita, roszponka warzywna. Mimo, że należy do rodziny kozłkowatych ze względu na swe liście często bywa zaliczana do sałat. Przez wiele lat w Polsce traktowana, jako chwast ostatnio zyskuje na popularności, jako składnik sałatek czy koktajli.
Roszponka to warzywo tworzące małe rozetki mające ok. 10–20 liści. Mają one charakterystyczna zieloną barwę i niewielkie rozmiary. Ich wartości odżywcze cenione są od setek lat. Roszponka właściwości swe zawdzięcza obecności w liściach witamin oraz składników mineralnych, takich jak:
- beta karoten,
- witamina C,
- witaminy z grupy B (B1, B6, kwas foliowy),
- wapń,
- żelazo,
- magnez.
Nie brakuje w niej także innych cennych bioaktywnych związków. Są to, m.in. luteina, zeaksantyna, neoksantyna, kampferol, rutyna czy kwas chlorogenowy. Mają one korzystny wpływ na stan naczyń krwionośnych, regulacje ciśnienia tętniczego krwi oraz lipidogram. Oznacza to, że sałata roszponka będzie pożądanym składnikiem diety w profilaktyce chorób układu sercowo naczyniowego. Dostarczy także składników ważnych do prawidłowej pracy układu nerwowego. Warto podkreślić, że będzie źródłem ważnego dla kobiet ciężarnych kwasu foliowego. Dzięki zawartości związków o działaniu antyoksydacyjnym może stanowić element strategii żywieniowych mających na celu minimalizowanie szkód powodowanych przez nadmiar wolnych rodników.
Sałatka z roszponką może być też daniem polecanym osobom dbającym o narząd wzroku. Zawarte w tej roślinie karoteny wpływają korzystnie na procesy widzenia. Część z nich ma również potencjał chemoprewencyjny, co oznacza, że obniżają ryzyko rozwoju nowotworów. Medycyna ludowa wymienia roszpunkę wśród roślin poprawiających trawienie oraz działających lekko uspokajająco.
Roszpunka na odchudzanie – kalorie
Roszponka warzywna to roślina jadalna, która znajdzie doskonałe zastosowanie w dietach redukcyjnych. Jej ogromną zaletą jest niska kaloryczność. 100 g tego warzywa dostarcza, bowiem zaledwie 21 kcal. Dzięki niskiej gęstości energetycznej można używać jej do zwiększania objętości posiłków, a przez to podnoszenia ich sytości bez znaczącego podwyższania kaloryki. Roszponka to źródło błonnik pokarmowego, który odgrywa ważna rolę w regulacji pracy przewodu pokarmowego.
Kolejną zaleta tego warzywa jest także niski indeks i ładunek glikemiczny. Oznacza to, że jego jedzenie nie wpływa znacząco na poziom glikemii. To pozwala polecić roszponkę osobom cierpiącym na cukrzyce i insulinooporność. Ograniczenie wahań poziomów glukozy we krwi ułatwia także panowanie nad apetytem, co ma ogromne znaczenie w przypadku diet redukcyjnych.
Roszponka – jak jeść?
Warto wiedzieć, że samodzielna uprawa roszponki nie należy do szczególnie trudnych. Zasiewa się ją w okresie od lipca do września. Preferuje ona dobrze nasłonecznione stanowiska i glebę o odczynie obojętnym. Ma krótki okres wegetacji.
Jej niewielkie listki charakteryzują się delikatnym lekko orzechowym aromatem. Znajdują one wiele zastosowań kulinarnych. Można dodawać je do sałatek i surówek. Posiekane doskonale sprawdzą się również, jako składnik past do pieczywa czy twarożku. Można z nich przygotowywać smaczne pesto. Jako, że roszponka smak ma niezwykle łagodny nadają się również na składnik popularnych ostatnio zielonych koktajli. Pizza z roszponką to kolejny sposób na wykorzystanie tego warzywa. Warto wiedzieć, że aby zachować świeżość listków tej rośliny należy przechowywać je w lodówce w lekko wilgotnej ściereczce.
Roszponka – przepisy
Roszponka sałata to ciekawe warzywo, które może urozmaicić codzienny jadłospis. Wykorzystując ją warto pamiętać o jej wartościach odżywczych. Przykładem zastosowania listków tej rośliny mogą być następujące przepisy:
Pesto roszponkowo-bazyliowe
Składniki:
- ¾ szklanki liści roszponki,
- ¼ szklanki listków bazylii,
- ¼ szklanki oliwy z oliwek,
- 2 łyżki parmezanu,
- ząbek czosnku,
- sól.
Wszystkie składniki dokładnie blendować. Jeśli konsystencja będzie za gęsta można dodać więcej oliwy. Następnie rozlać do słoików i zalać ok. centymetrową warstwą oliwy. Przechowywać w lodówce do tygodnia. Pesto można podawać z makaronem czy np. jako dodatek do kanapek i sałatek.
Koktajl owocowy z roszponką
Składniki:
- roszponka – 3 garście,
- jabłko,
- banan,
- kiwi,
- ½ pęczka zielonej pietruszki,
- woda mineralna niegazowana.
Owoce obrać ze skórki. Usunąć z nich niejadalne części. Umieścić w misie blendera i miksować. Dodawać wody do uzyskania odpowiedniej konsystencji. Spożywać od razu po przygotowaniu.
Pasta twarogowa z roszponką
Składniki:
- twaróg półtłusty lub kremowe tofu,
- odrobina jogurtu krowiego lub sojowego,
- 3 garście roszponki,
- kiełki rzodkiewki,
- siemię lniane łyżka,
- papryka czerwona.
Paprykę pokroić w drobną kostkę. Roszponkę umyć i posiekać. Składniki połączyć ze sobą i dokładnie wymieszać. Całość przyprawić.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- USDA National Nutrient Database, ndb.nal.usda.gov/ndb (02.01.2019).
- Gwóźdź E., Gębczyński P., Prozdrowotne właściwości owoców, warzyw i ich przetworów, Post Fitoter 2015; (16)4: 268-271.
- Igielska-Kalwat J., Gościańska J., Nowak I., Karotenoidy, jako naturalne antyoksydanty, Postępy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 418-428.
- Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski . Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002.
Opublikowano: 07.01.2019;
aktualizacja: 01.02.2019
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marzena Rojek
Dietetyk
Dietetyk, specjalista ds. zdrowia publicznego. Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki. Posiada ponad dziesięcioletnie doświadczenie w pracy z pacjentami indywidualnymi, także cierpiącymi na zaburzenia odżywiania. Prowadzi szkolenia oraz warsztaty kulinarne z zakresu prawidłowego odżywiania dla dorosłych, dzieci i młodzieży, zajmuje się przygotowywaniem i realizacją programów profilaktyki zdrowotnej. Pracuje jako nauczyciel i wykładowca. Autorka wydanej w 2018 roku książki „Polskie superfoods”. Prezentuje racjonalne podejście do prawidłowego odżywiania, oparte na aktualnej wiedzy z tego zakresu. Sprzeciwia się radykalnym dietom „cud” i stara się przekonywać, że zdrowy styl życia może być łatwy i przyjemny. Prywatnie szczęśliwa mama, pasjonatka długich spacerów i rowerowych wycieczek. Wolne chwile spędza w kuchni, gdzie doskonali i testuje przepisy dietetyczne.
78
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 18.04.2021
opublikowany 16.09.2021