Beta-karoten – w tabletkach i naturalny – właściwości, działanie, efekty i skutki uboczne przedawkowania

Beta karoten – właściwości

Beta-karoten należy do grupy karotenoidów. Naturalnie występuje w komórkach roślin, nadając im żółtą lub pomarańczową barwę. Chroni je również przed fotouszkodzeniami. Zwierzęta i człowiek nie potrafią syntezować β-karotenu,dlatego dostarczany jest razem z pożywieniem. Jest szczególnie ważny dla organizmu ponieważ to najsilniejsza prowitamina A.

Dostarczany w produktach beta-karoten jest przekształcany w jelicie cienkim do retinalu, a ten z kolei jest redukowany do retinolu, który jest magazynowany głównie w wątrobie. Barwnik karoten jest wykorzystywany w technologii jako substancja dodatkowa i kryje się pod symbolem E160a.

Beta-karoten – działanie

Β-karoten jest silnym utleniaczem co oznacza, że chroni komórki przed reaktywnymi formami tlenu (wolnymi rodnikami). Beta-karoten działa antyoksydacyjnie zmniejszając ryzyko rozwoju miażdżycy, nowotworów i schorzeń neurodegeneracyjnych.

Prowitamina A chroni wyściółkę dróg oddechowych i przewodu pokarmowego obniżając ryzyko infekcji. Dodatkową właściwością beta-karotenu jest opóźnianie procesu starzenia się organizmu. Ze względu na to, że jest prekursorem witaminy A będzie brał także udziału w procesie widzenia oraz w różnicowaniu się komórek – szczególnie rozrodczych. Wpływa także na prawidłowy proces złuszczania naskórka, a tym samym na stan skóry. Beta-karoten chroni ją przed negatywnym wpływem promieni słonecznych.

Beta-karoten – efekty i skutki uboczne

Do korzystnych efektów beta-karotenu należy ochrona skóry przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. Wspomaga regenerację skóry po ekspozycji słonecznej. Można się także spotkać z opiniami, że beta-karoten przedłuża opaleniznę.

Działaniem niepożądanym związanym z zażywaniem prowitaminy A jest karotenodermia, czyli zażółcenie skóry. Skutki uboczne beta-karotenu nie są trwałe i znikają po kilku tygodniach po odstawieniu suplementu.

Istnieje paradoks pomiędzy beta-karotenem a paleniem papierosów. Zamiast działać antyoksydacyjnie i zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworu płuc – zwiększa. Efekt ten zauważalny jest przy zażywaniu prowitaminy A w postaci suplementu, a nie z dietą.

Przekształcanie beta-karotenu pochodzącego z pożywienia do witaminy A jest zależne od aktualnego zapotrzebowania, więc nie trzeba się obawiać efektów ubocznych związanych z hiperwitaminozą. Jest to szczególnie ważne w aspekcie beta-karotenu w ciąży – nadmiar tej witaminy może powodować wady płodu. Dlatego też przed wprowadzeniem jakiejkolwiek suplementacji należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Przedawkowanie beta-karotenu u dzieci, zdarza się gdy maluchy często piją soki marchwiowe. Ich rozwijająca się wątroba nie jest w stanie sobie poradzić z taką ilością barwnika i objawia się to pomarańczowym zabarwieniem skóry. Na szczęście wystarczy wyeliminować z diety na jakiś czas produkty z karotenem i wszystko wraca do normy

Beta-karoten – tabletki

Tak jak większość substancji aktywnych również beta-karoten można dostarczyć w postaci suplementów. Najbardziej rozpowszechnione są tabletki oraz kapsułki. Obecnie preparaty dostępne są nie tylko w aptekach, ale także w sklepach zajmujących się tzw. zdrową żywnością lub zielarskich. Tabletki z beta-karotenem można kupić w sklepach stacjonarnych i internetowych. Na rynku występują w postaci jedno i wieloskładnikowych. Nie ma ustalonych bezpiecznych dawek prowitaminy A, dlatego przed zastosowaniem należy zapoznać się z dawkowaniem beta-karotenu na opakowaniu. Trzeba także zwrócić uwagę czy preparat nie zawiera witaminy A, ponieważ jej przedawkowanie ma poważniejsze konsekwencje niż jej prowitaminy. Jaka jest cena beta-karotenu? Koszt opakowania zawierającego 100 sztuk mieści się w przedziale 15–23 zł.

Beta-karoten naturalny – gdzie występuje?

Podstawą uzupełnienia niedoborów pokarmowych jest dieta. Również w przypadku β-karotenu, warto najpierw skupić się na wprowadzeniu produktów stanowiących jego źródło. Tym bardziej, że zawarte antyoksydanty w żywności są bezpieczniejsze niż zażywane w postaci suplementu. Gdzie występuje naturalnie beta-karoten? Przede wszystkim można go znaleźć w warzywach i owocach mających kolor pomarańczowy oraz zielony. Do warzyw i owoców bogatych w karoten należy szczególnie jarmuż, szpinak i marchew. Innymi warzywami stanowiącymi źródło prowitaminy A jest natka pietruszki, brokuły, brukselka i sałata. Z owoców warto spożywać morele i brzoskwinie. Zawartość beta-karotenu jest zmienna i zależy od odmiany roślin, uprawy i innych czynników jak np. nasłonecznienie. Pewne ilości beta-karotenu mogą występować także w mleku i jego przetworach.

Beta-karoten jest silnym antyutleniaczem, chroniącym komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów, miażdżycy oraz przyśpieszają proces starzenia się organizmu. Dodatkowo β-karoten wpływa korzystnie na kondycję skóry. Zazwyczaj nie ma potrzeby jej suplementacji, wystarczy pamiętać, aby dieta dostarczała odpowiednich warzyw i owoców – pomarańczowych i zielonych.