loader loader

Frytura – właściwości. Czym się różni od oleju? Czy jest zdrowa?

W restauracjach, barach szybkiej obsługi czy food truckach niezbędnym elementem wyposażenia jest frytura, dzięki której potrawy są chrupiące i równo usmażone. Ta, która jest dobrej jakości, pozwala zachować smak potraw i ich estetyczny wygląd. Jednak produkty, które są na niej smażone, nie są dla nas tak zipełnie zdrowe. Czym więc jest frytura? Jak się ją stosuje i jaki ma ona wpływ na nasz organizm?

  • 0.0
  • 0
  • 0

Frytura gastronomiczna – co to jest i jakie ma właściwości?

Frytura to mieszanina tłuszczów, które są odporne na działanie wysokiej temperatury. Jej bazę stanowią przede wszystkim oleje roślinne, choć niekiedy wzbogaca się ją o tłuszcze zwierzęce. Współcześnie produkuje się frytury w formie płynnej lub półpłynnej – głównie ze względu na walory zdrowotne.

Dawniej natomiast stosowano frytury w postaci stałej, które wolniej się utleniały, dzięki czemu można było je wykorzystywać kilkukrotnie. Niestety zawierały też dużą ilość szkodliwych tłuszczów trans, które powstawały w procesie utwardzania tłuszczu roślinnego, a także znajdowały się w nich kwasy tłuszczowe nasycone.

Substancje te spożywane w nadmiarze wykazują działanie prozapalne i przyczyniają się do rozwoju chorób układu krążenia.

Choć z ekonomicznego punktu widzenia restauratorzy woleli wybierać frytury w formie stałej, to obecnie coraz rzadziej się je stosuje. Głównie ze względu na świadomość ich negatywnego wpływu na zdrowie oraz zaostrzone przepisy dotyczące zawartości tłuszczów trans w produktach spożywczych.

Fryturę stosuje się, m.in. do: głębokiego smażenia mięs, ryb, owoców morza i warzyw. Ze względu na swoje przeznaczenie cechuje się ona niskimi walorami prozdrowotnymi, mimo że w głównej mierze zawiera oleje roślinne.

Skład frytury to w 100% tłuszcz. Podczas smażenia przenika on do potraw, co sprawia, że ich wartość energetyczna jest wysoka. Wobec tego dania, które są na niej przyrządzane, należy jeść jedynie okazjonalnie.

Z czego się robi fryturę?

We fryturze znajduje się mieszanina kilku olejów, m.in.: oleju rzepakowego, słonecznikowego i kokosowego, a także tzw. olejów wysokooleinowych, które cechują się wyższą zawartością kwasu oleinowego. Dzięki jego obecności frytura wolniej ulega degradacji podczas smażenia, co poprawia walory smakowe potraw i jednocześnie zmniejsza uciążliwe dymienie.

Dawniej do frytury starszej generacji dodawano np. olej palmowy i łój wołowy. Choć nadal są one dostępne w sprzedaży, nie zaleca się ich stosowania głównie z uwagi na czynniki zdrowotne i etyczne.

Czym się różni frytura od oleju?

Frytura i olej to produkty stosowane do smażenia, lecz głównym czynnikiem, które je rozróżnia, jest ich skład. Frytura to mieszanka różnych olejów, których proporcje dobrano tak, by zapewnić wysoką wydajność oraz odporność na wysokie temperatury. Ze względu na te cechy jest stosowana głównie w gastronomii.

Olej natomiast to pojedynczy rodzaj tłuszczu pochodzenia roślinnego. Ma bardziej naturalny skład i nie zawiera mieszanki innych tłuszczów. Niektóre z nich są bogate w prozdrowotne kwasy tłuszczowe i witaminy, dlatego ich spożywanie w umiarkowanych ilościach zalecają dietetycy i lekarze.

Co można smażyć na fryturze?

Współczesne frytury zapewniają potrawom neutralny smak i przyjemną chrupkość. Ich wysoki punkt dymienia minimalizuje ryzyko przypalania, co przekłada się na lepszą estetykę i jakość smażonych dań. Dodatkowo frytury są uniwersalne – sprawdzają się zarówno przy smażeniu dań wytrawnych, jak i słodkich.

Frytura gastronomiczna jest stosowana m.in. do smażenia:

  • frytek,
  • kotletów,
  • sajgonek,
  • pączków,
  • faworków,
  • churrosów,
  • tofu w panierce,
  • kawałków kurczaka,
  • krewetek w panierce,
  • panierowanych warzyw,
  • paluszków rybnych i serowych,
  • pierożków samos i empanadas,
  • krążków cebulowych i kalmarowych,
  • i wielu innych....

Ile razy można smażyć na fryturze?

W praktyce frytura może być używana kilkukrotnie, ale należy regularnie monitorować jej jakość. W profesjonalnej gastronomii stosuje się więc różne metody filtrowania, które pomagają utrzymać olej w dobrym stanie przez dłuższy czas. Filtracja pozwala na usunięcie zanieczyszczeń, resztek żywności oraz produktów ubocznych, które mogą wpływać na smak i właściwości smażonych potraw.

Co ważne, jeżeli w restauracji wydawana jest duża liczba dań smażonych, fryturę powinno się wymieniać nawet codziennie.

Intensywne smażenie prowadzi bowiem do szybszej degradacji oleju, co jest niekorzystne dla zdrowia organizmu.

Czy frytura jest zdrowa?

Frytura – choć pomaga poprawić walory smakowe wielu potraw – to nie należy jej uznawać za zdrowy produkt. Tłuszcz poddawany wysokim temperaturom traci wiele swoich prozdrowotnych właściwości. Oprócz tego produkty smażone na głębokim oleju są wysokokaloryczne, długo się trawią i mogą obciążać układ pokarmowy. Ich nadmiar w diecie sprzyja przybieraniu na masie ciała i wystąpieniu chorób dietozależnych.

Jaka frytura jest najzdrowsza?

W gastronomii obecnie poleca się stosowanie frytur nowej generacji, które bazują na olejach roślinnych. W porównaniu do tradycyjnych frytur, które miały postać stałą, frytury roślinne mają o wiele mniej tłuszczów trans oraz nasyconych kwasów tłuszczowych, co poprawia jakość i profil odżywczy potraw.

Czy każdy może jeść produkty z frytury?

Potrawy smażone na głębokim oleju nie są zalecane osobom z: refluksem żołądkowo-przełykowym, zaburzoną pracą trzustki, wątroby i pęcherzyka żółciowego, chorującym na schorzenia przewodu pokarmowego (np. wrzody żołądka czy dwunastnicy). Powinny je ograniczać także osoby na diecie redukcyjnej , a także wszyscy ci, którzy chcą zadbać o zdrową i urozmaiconą dietę.

Gdzie kupić fryturę gastronomiczną?

Fryturę można kupić w sklepach zaopatrujących gastronomię oraz w sklepach internetowych. Warto przy tym pamiętać, że w codziennym domowym użytku lepiej stosować dobrej jakości olej, np. oliwę z oliwek, który jednocześnie urozmaici smak potraw i dostarczy prozdrowotnych składników, np.: kwasów tłuszczowych omega-3 i 9, witaminy E i polifenoli.

Bibliografia

 
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.


  1. Cichosz G., Czeczot H., Kwasy tłuszczowe izomerii trans w diecie człowieka, Bromat. Chem. Toksykol. – XLV, 2012, 2, str. 181–190.
  2. Kaszuba-Janus M., Frytura a frytura. Fakty i mity, horeca.net.pl, 2021, https://www.horecanet.pl/frytura-a-frytura-walczymy-z-mitami/.
  3. Rani L. i in., A review on the frying process: Methods, models and their mechanism and application in the food industry, „Food Research International”, Volume 172, October 2023, 113176.
  4. Smażymy. Portal Gastronomiczny, Oszczędność w restauracji, czyli sposoby na wydłużenie trwałości frytury, https://smazymy.com/oszczednosc-w-restauracji-czyli-sposoby-na-wydluzenie-trwalosci-frytury/.
  5. Smażymy. Portal Gastronomiczny, Frytura gastronomiczna do smażenia - skład, wartość użytkowa. Co warto o niej wiedzieć?, https://smazymy.com/frytura-do-smazenia-sklad-wartosc-uzytkowa-co-warto-o-niej-wiedziec/.
Opublikowano: ;

Oceń:
0.0

Agata Soroczyńska

Agata Soroczyńska

dietetyk kliniczny i sportowy

Dietetyk kliniczny i sportowy, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Główne tematy jej zainteresowań to dieta roślinna, dieta w sporcie, suplementacja oraz psychodietetyka. W kontekście współpracy z podopiecznymi istotne jest dla niej całościowe podejście do pacjenta. Wierzy, że do osiągnięcia celów nie zawsze wymagany jest jadłospis. Od kilku lat zajmuje się edukacją żywieniową. Jest autorką wielu artykułów, wykładów oraz webinarów, podczas których poruszała tematy związane z profilaktyką zdrowotną, dietoterapią, zdrowym odżywianiem oraz dietetyką sportową. Prywatnie pasjonatka fitnessu, książek historycznych i fantasy oraz górskich wędrówek.

Komentarze i opinie (0)

Może zainteresuje cię

Rzodkiew japońska (daikon) – właściwości odżywcze, przeciwwskazania, przepisy, gdzie kupić?

 

Sorgo – co to jest? Właściwości, przeciwwskazania, zastosowania kulinarne

 

Sandacz – wartości odżywcze, jak przyrządzić sandacza

 

Kalmary – właściwości, jak smakują, przepisy

 

Pigwa – właściwości odżywcze i zdrowotne, wskazania i przeciwwskazania, przepisy na przetwory z pigwy

 

Wołowina wagyu – właściwości odżywcze, jak przyrządzić, gdzie kupić, cena japońskiej wołowiny

 

Amarantus (szarłat, amarant) – rodzaje, właściwości, zastosowanie

 

Antyoksydanty (przeciwutleniacze) – czym są, gdzie występują, właściwości, zastosowania, najlepsze źródła