Cyklotymia to zaburzenie afektywne polegające na wahaniach nastroju. W tym zaburzeniu przewlekle występuje hipomania naprzemiennie z subdepresją. Klasyfikowana jest jako podtyp choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD). Uważana jest za czynnik ryzyka wystąpienia pełnoobjawowej ChAD (w 15–50 proc. przypadków) oraz uzależnienia od alkoholu i narkotyków. Jest to zaburzenie, które negatywnie wpływa na życie rodzinne, społeczne czy pracę. W leczeniu cyklotymii stosuje się farmakoterapię oraz psychoterapię.
Cyklotymia – objawy, przyczyny, test i leczenie afektywnego zaburzenia nastroju
Spis treści
Co to jest cyklotymia?
Większość osób słyszała o chorobie afektywnej dwubiegunowej (maniakalno-depresyjnej), w której pacjenci doświadczają huśtawki nastrojów: manii i depresji. Ale czym jest cyklotymia? Cyklotymia to rzadkie zaburzenie nastroju , podobne do ChAD, tylko przebiegające w łagodniejszej i bardziej przewlekłej postaci. W przypadku zaburzeń cyklotymicznych „dołki” są łagodną depresją i zwane są subdepresją lub dystymią, a „wzloty” są klasyfikowane jako hipomania – mniej dotkliwa forma manii.
Co odróżnia cyklotymię od zwykłego zmiennego nastroju? Cyklotymia może zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia choroby afektywnej dwubiegunowej, a objawy zakłócają codzienne funkcjonowanie oraz relacje z innymi ludźmi. Szacuje się, że częstość występowania osobowości cyklotymicznej w populacji ogólnej wynosi od 0,5 proc. do 1 proc. W równym stopniu dotyczy ona mężczyzn i kobiet, częściej jednak osób młodych.
Przeczytaj też: Mówienie przez sen – przyczyny
Cyklotymia – objawy
Objawy w cyklotymii zmieniają się wraz z fazą, w jakiej znajduje się pacjent. Jeśli chory znajduje się w fazie subdepresji, będzie prezentował:
- uczucie smutku, pustki i beznadziei,
- drażliwość i niepokój, płaczliwość,
- zaburzenia snu – zarówno bezsenność, jak i nadmiernie długie spanie,
- poczucie winy,
- przewlekłe zmęczenie,
- problemy z koncentracją, skupieniem uwagi,
- myśli samobójcze,
- utratę zainteresowania działaniami, które kiedyś uważał za przyjemne,
- zmiany masy ciała (zarówno utrata, jak i przybranie),
- brak motywacji do działania,
- zaburzenia planowania lub rozwiązywania problemów,
- niską samoocenę,
- pesymizm,
- samotność i wycofanie społeczne,
- brak poczucia sensu i celu w życiu.
Natomiast z drugiej strony objawy hipomanii mogą obejmować:
- stan euforii – przesadne poczucie dobrego samopoczucia i szczęścia,
- nadmierne poczucie własnej wartości,
- nadmierny optymizm,
- drażliwość i pobudzenie,
- zmniejszoną potrzebę snu,
- gonitwę myśli,
- słaby osąd prowadzący do ryzykownych zachowań,
- mówienie więcej niż zwykle,
- nadmierną aktywność fizyczną,
- problemy z koncentracją,
- zwiększoną motywację do osiągania celów,
- hiperaktywność – niemożność usiedzenia w miejscu,
- niestabilność emocjonalną – przesadne reagowanie na wydarzenia,
- impulsywność,
- nieodpowiedzialność.
Na czym polega rozpoznanie cyklotymii?
Cyklotymia występuje w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnym ICD 10 w grupie uporczywych zaburzeń nastroju pod numerem F34.0. Objawy subdepresji i hipomanii muszą występować przez co najmniej 2 lata przez przynajmniej połowę czasu i powodować znaczne zakłócenia w funkcjonowaniu rodzinnym, społecznym, w pracy itd. Co więcej, nie mogą one wynikać z przyjmowanych leków, nadużywania substancji psychoaktywnych lub innych chorób.
Osoba, która podejrzewa u siebie występowanie cyklotymii, powinna zgłosić się do lekarza psychiatry. Można wykonać również test na cyklotymię, który zawiera serię pytań o występowanie afektywnych wahań nastroju. Podczas wizyty lekarz zbierze szczegółowy wywiad z pacjentem, dokonując oceny psychologicznej. Może również poprosić o prowadzenie dziennika nastroju. Wykona także badania, które mają na celu wykluczenie innych chorób (m.in. cyklofrenii czy osobowości borderline) oraz stanów mogących powodować takie objawy.
Cyklotymia – leczenie
Jak leczyć cyklotymię? Leki i psychoterapia są powszechnymi metodami leczenia zalecanymi pacjentom. Leczenie jest zwykle procesem przewlekłym, trwającym całe życie. Jego celem jest zmniejszenie objawów depresji i hipomanii oraz obniżenie ryzyka rozwoju choroby afektywnej dwubiegunowej. Obecnie nie istnieją żadne znane leki, które mogą skutecznie leczyć cyklotymię. Mimo to lekarz może przepisać powszechnie stosowane leki znane z leczenia ChAD, aby złagodzić objawy i zmniejszyć ich częstotliwość. Farmakoterapia obejmuje stosowanie leków przeciwdrgawkowych i atypowych leków przeciwpsychotycznych, takich jak lit czy kwetiapina. Nie wykazano natomiast skuteczności stosowania leków przeciwdepresyjnych w leczeniu cyklotymii.
Terapia cyklotymii może być prowadzona w różnych nurtach psychoterapeutycznych, takich jak:
- terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – skupienie się na zmianie negatywnych myśli i przekonań na pozytywne; wykorzystuje ona techniki zarządzania stresem czy identyfikację punktów spustowych;
- terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) – uczy świadomości, tolerancji na stres i regulacji emocjonalnej;
- terapia interpersonalna (IPT) – skupienie się na stabilizacji codziennych rytmów – szczególnie w odniesieniu do snu, czuwania i posiłków; rutyna wskazująca na pomoc w ustabilizowaniu nastrojów.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Gałecki P., Szulc A., Psychiatria. Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2018.
- https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/69890,choroba-afektywna-dwubiegunowa.
- Gorostowicz A., Siwek M., Trudności w diagnostyce choroby afektywnej dwubiegunowej. Psychiatr. Psychol. Klin., 2018, 18, 1: 61–73.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5405616/.
Opublikowano: 17.07.2019;
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Magdalena Dębicka
Lekarz
5
Komentarze i opinie (0)