Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego, inaczej spondyloartroza, jest chorobą degeneracyjną tkanek wchodzących w skład połączenia kręgów, czyli krążka międzykręgowego (dysku) wraz ze stawami międzywyrostkowymi kręgów szyjnych. Jest to proces naturalny, związany ze zużywaniem się struktur kręgowych organizmu. Przeciążenia szyi prowadzą do przedwczesnego zużycia się jej funkcjonalnych struktur, co powoduje ich dysfunkcję i dolegliwości bólowe, a także takie objawy jak np. chrupanie i trzeszczenie.
Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego (spondyloartroza) – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
- Co to jest zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego?
- Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego – przyczyny
- Objawy zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
- Leczenie i rehabilitacja zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
- Fizykoterapia zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
- Jak zapobiegać zwyrodnieniom i bólowi kręgosłupa szyjnego?
- Spondyloartroza – wypowiedź fizjoterapeuty
Co to jest zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego?
Zwyrodnienie odcinka szyjnego kręgosłupa jest obecnie chorobą cywilizacyjną, polegającą na przedwczesnym zużywaniu się struktur tworzących funkcjonalne połączenia kręgów między sobą (m.in. dyski międzykręgowe, więzadła, ścięgna mięśni, stawy międzywyrostkowe).
Schorzenie to swoim zasięgiem obejmuje nie tylko osoby starsze, ale także te po 50-tym roku życia wciąż aktywne zawodowo. Czasami zdarza się, iż na skutek niekorzystnych czynników czy urazów dotyka również ludzi młodych.
To też może Cię zainteresować: Trzaskające kolano – przyczyny, objawy, leczenie
Zwyrodnienie kręgosłupa szyjnego – przyczyny
Głównym czynnikiem powstawania zwyrodnień w odcinku szyjnym kręgosłupa są:
- nieodpowiednie obciążenia statyczne (spoczynkowe) i dynamiczne (związane z ruchem), które powstają na skutek nieprawidłowego ustawienia całego kręgosłupa (nieprawidłowej postawy ciała);
- niewłaściwa pozycja podczas długotrwałego siedzenia, np. w pracy na nieodpowiednim krześle;
- niewłaściwa wysokość poduszki, na której wypoczywa się w nocy (jeśli jest zbyt wysoka, to wpływa niekorzystnie na ustawienie odcinka szyjnego);
- posiadanie innych schorzeń narządu ruchu z okresu wzrastania: skoliozy (czyli bocznego skrzywienie kręgosłupa) oraz płaskostopia;
- przeciążenia zawodowe – długotrwałe obciążenia statyczne: np. praca biurowa przed komputerem, stomatolog, fryzjer;
- zawodowe uprawianie sportów wyczynowych (skoki, biegi – brak amortyzacji z twardego podłoża);
- niekorzystny wpływ wcześniejszych urazów, także liczne mikrourazy mogące stać się przyczyną choroby (pasy bezpieczeństwa nie dają ochrony odcinka szyjnego w trakcie wypadków komunikacyjnych);
- zaburzenia hormonalne i metaboliczne.
Osoby skarżące się na bóle odcinka lędźwiowego często zgłaszają także dolegliwości w obrębie szyi. Należy zaznaczyć, iż na spondylodezę odcinka szyjnego kręgosłupa pracujemy od najmłodszych lat.
To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną ucisku w głowie?
Objawy zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
Do najczęstszych objawów w przebiegu dysfunkcji kręgosłupa szyjnego zaliczamy:
- ból szyi promieniujący do kończyny – rwa ramienna (najczęściej na skutek ucisku na korzenie nerwowe C5–C6 lub C6–C7) – drętwienie lewej ręki lub drętwienie prawej ręki;
- ból szyi od tyłu do czoła;
- chrupanie i trzeszczenie, uczucie przeskakiwania;
- zaburzenia czucia w obrębie kończyny – czasem niedowłady mięśni kończyny górnej (długotrwały ucisk), osłabienie chwytu w dłoniach;
- napadowe bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, szum w uszach, oczopląs (ucisk na tętnice kręgowe i zmiany ukrwienia mózgu) są częstymi objawami zarówno rano, jak i wieczorem;
- nerwobóle i tiki mięśniowe;
- zaburzenie widzenia, rozmywanie obrazu, mroczki przed oczami, drżenie gałek ocznych;
- czasem zaburzenia przełykania (ucisk na strukturę przełyku lub dysfunkcja unerwienia);
- zaburzenia pracy serca (przy ucisku na tętnice szyjne).
To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie
Leczenie i rehabilitacja zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, leczenie zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego jest kombinacją farmakoterapii (działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne – niesteroidowe leki przeciwzapalne NLPZ; działanie rozluźniające mięśnie – tylko w uzasadnionych przypadkach fazy ostrej i niewielkich dawkach – leki rozluźniające mięśnie) i usprawniania rehabilitacyjnego. Ta druga składowa jest jednak podstawą leczenia zachowawczego.
Jeśli początkowo pacjent odczuwa jedynie dyskomfort w odcinku szyjnym kręgosłupa, należy poddać się masażowi leczniczemu, zmniejszającemu nadmierne napięcie mięśni. Pomocne są także ćwiczenia rozluźniające szyi i obręczy barkowej, przedłużające efekt masażu i zapobiegające ponownemu napinaniu.
Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg
Jeżeli zmiany degeneracyjne kręgosłupa szyjnego trwają dłużej, coraz trudniej jest pozbyć się dolegliwości i je trwale wyleczyć. Odpowiednie oddziaływanie rehabilitacyjne jest jednak w stanie w znaczący sposób zmniejszyć ich odczuwanie.
Do zabiegów leczniczych w chorobie zwyrodnieniowej szyi zaliczamy:
- masaż mięśni szyi, karku, okolicy ramion i strefy między łopatkami – usuwający nadmierne napięcie mięśni;
- ćwiczenia rozluźniające mięśni szyi i obręczy barkowej;
- ćwiczenia wzmacniające, nakierowane na odpowiednie ustawienie szyi i ramion oraz odwrócenie dysbalansu mięśniowego (nieodpowiedniego napięcia między grupą przednią i tylną mięśni szyi i karku).
Zobacz również: Drętwienie rąk podczas snu – co je powoduje?
Fizykoterapia zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
Fizykoterapeutyczne leczenie zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego obejmuje:
- nagrzewanie lampą sollux – filtr czerwony (rozgrzewający) można stosować jedynie kiedy mamy pewność, iż nie toczy się aktualnie w tej okolicy stan zapalny. Jeśli mamy do czynienia z ostrym stanem zapalnym, stosujemy filtr niebieski, mający działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne;
- magnetoterapia;
- ultradźwięki;
- krioterapia miejscowa – działanie znieczulające, przeciwzapalne, przekrwienne i odżywcze;
- zabiegi falą uderzeniową na punkty spustowe (bolesne);
- zabiegi z zakresu prądolecznictwa – diadynamik (prądy DD), Trabert, TENS, jonoforeza z lekiem przeciwbólowym i przeciwzapalnym.
W uzasadnionych przypadkach, stanach ostrych z unieruchomieniem szyi poprzez bardzo napięte mięśnie (obrona mięśniowa) czasami stosuje się unieruchomienie odcinka szyjnego kołnierzem. Nie należy jednak nadużywać jego stosowania ze względu na dość szybkie osłabienie oraz zaniki mięśni szyi. Kołnierz powinien być stosowany jedynie w celu stabilizacji i ulgi w ostrym bólu (nie należy wówczas zapominać o ćwiczeniach wzmacniających).
Bardzo dobre efekty terapeutyczne przynosi także leczenie wspomagające w postaci kinesiotapingu, czyli taśm naklejanych na okolice szyi i obręczy kończyny górnej w odpowiedni sposób, mające na celu stabilizację, odciążenie przeciążonych mięśni i przywrócenie odpowiedniego ich napięcia podczas wykonywania pracy czy czynności dnia codziennego.
Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?
Jak zapobiegać zwyrodnieniom i bólowi kręgosłupa szyjnego?
Niezwykle ważne dla profilaktyki zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego jest:
- przyjmowanie odpowiedniej pozycji w trakcie pracy siedzącej (krzesło z podłokietnikami, właściwa pozycja wyprostowana, kolana i biodra zgięte po kątem 90 stopni, pod stopami lekkie podniesienie, poduszka pod odcinkiem lędźwiowym lub wyprofilowanie krzesła do pracy w tym miejscu – co w efekcie pozwala na odpowiednie ustawienie kręgosłupa piersiowego i szyjnego);
- właściwa wysokość i odległość monitora komputera do pracy, ustawionego najlepiej w linii wzroku na wprost przed głową (nie za wysoko i nie za nisko);
- robienie sobie przerw podczas długotrwałego siedzenia przed monitorem i wykonanie w tym czasie paru ćwiczeń rozluźniających i relaksujących szyi i obręczy barkowej;
- zaopatrzenie się w specjalny rogalik pod szyję, który odciąża mięśnie, podtrzymuje głowę podczas podróży, zapewnia odpowiednią wysokość zagłówka fotela dla ochrony szyi;
- właściwa poduszka do spania, najlepiej tzw. ortopedyczna, z odpowiednim wyprofilowaniem, która w początkowym okresie stosowania jest zwykle odrzucana przez pacjentów (należy jednak pamiętać, iż kręgosłup wymaga trochę czasu na przystosowanie się do takiej poduszki, więc nie należy zbyt szybko z niej rezygnować);
- odpowiednia pozycja podczas czytania – książka powinna być umieszczona na podwyższeniu, pod kątem, aby dbać o ustawienie szyi, nie pochylać się nadmiernie;
- okresowa kontrola ostrości wzroku, gdyż źle dobrana korekcja, powoduje nieprawidłowe ustawienie szyi do przodu.
Spondyloartroza – wypowiedź fizjoterapeuty
Zdaniem eksperta
Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, określona jako spondyloartroza, uznana jest za epidemię w krajach wysoko uprzemysłowionych. Dotyka ona wielu elementów składających się na budowę kręgosłupa, czyli stawów międzykręgowych, krążków międzykręgowych (tzw. dysków) oraz tkanek miękkich. W wyniku degradacji chrząstki, na powierzchniach stawowych dochodzi do powstawania narośli kostnych, czyli osteofitów. Najczęściej pojawiają się one po bocznej części kręgu. Mogą powodować ucisk na korzenie nerwowe, a przez to dolegliwości bólowe.
Zmiany zwyrodnieniowe oprócz bólu powodują dyskomfort oraz sztywność poranną, a w cięższych przypadkach mogą wyzwolić zaburzenia neurologiczne. Zazwyczaj objawiają się one zaburzeniami czucia, drętwieniem i mrowieniem kończyn górnych lub dolnych oraz osłabieniem siły mięśniowej. W przypadku ucisku na korzeń w odcinku szyjnym, mogą pojawić się bóle oraz zawroty głowy, szumy uszne czy zaburzenia widzenia.
Z podejrzeniem spondyloartrozy należy udać się do specjalisty, który zbada chory odcinek kręgosłupa i w przypadku konieczności zleci jego badanie obrazowe.
Leczenie obejmuje rehabilitacje i farmakoterapię. W okresie ostrych dolegliwości bólowych konieczne jest stosowanie leków przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych, odpoczynek, a także odciążenie przeciążonych struktur kręgosłupa. Zarówno w okresie ostrym, jak i przewlekłym, konieczna jest rehabilitacja, która wykorzystuje między innymi terapię manualną, fizykoterapię, ćwiczenia oraz masaż leczniczy czy kinezjotaping.
Opublikowano: 19.11.2014;
aktualizacja: 23.11.2015
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Krzysztof Fabian
Fizjoterapeuta
Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Doktor nauk o kulturze fizycznej w zakresie Fizjoterapii. Pracownik Wojewódzkiego Szpitala Rehabilitacyjnego dla Dzieci w Jastrzębiu-Zdroju. Absolwent licznych kursów podyplomowych, m.in. medycyny ortopedycznej wg Cyriaxa, metody PNF. Specjalizuje się w zakresie fizjoterapii w ortopedii i traumatologii narządu ruchu, diagnostyce i terapii wad postawy, ze szczególnym uwzględnieniem skolioz. Szczególnie zainteresowany diagnostyką narządu ruchu człowieka, diagnozą różnicową oraz biomechaniką kliniczną. Jest autorem publikacji i wystąpień naukowych.
714
Komentarze i opinie (5)
opublikowany 09.12.2018
opublikowany 16.01.2019
opublikowany 18.01.2019
opublikowany 18.01.2019
opublikowany 07.03.2019