Ból w pośladku – jakie są przyczyny bolącego pośladka?
Pośladek to miejsce w ciele, w którym gromadzą się różne struktury naszego układu kostno-stawowego. Dysfunkcja ścięgna, więzadła, mięśni pośladków lub nerwu przebiegającego w rejonie pośladka może stanowić powód, dla którego pojawił się ból pośladka lewego lub ból pośladka prawego.
Ból pośladków – najczęstsze choroby objawiające się bolesnym kłuciem w pośladku:
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
- rwa kulszowa,
- zespół mięśnia gruszkowatego.
Ból pośladka prawego lub ból pośladka lewegomoże być także skutkiem urazu lub schorzenia w obrębie stawu biodrowego, zmian zwyrodnieniowych guzów kulszowych, więzadeł lub ścięgien przebiegających w okolicy pośladka. Ból pośladków powodują także urazy i dysfunkcje dotykające nóg (m.in. stawów kolanowych lub skokowych). Zdarza się także, że u pacjenta występuje ból kręgosłupa promieniujący do pośladków.
Warto pamiętać, że ból pośladka w ciąży i ból pośladków u osób z nadwagą jest dość częsty ze względu na zbyt dużą wagę ciała w stosunku do wzrostu.
Przeczytaj również:
Ból brzucha i pleców – co oznacza ból krzyża i podbrzusza?
Ból pośladka przy chodzeniu – ból w pośladku promieniujący na nogę
Bardzo często pacjenci skarżą się na ból pośladka przy chodzeniu – zarówno po płaskim terenie, jak i po schodach, w dół lub w górę. Jest to zazwyczaj ból pośladka promieniujący na nogę – do kolana lub biodra.
Dodatkowo dolegliwości mogą dotykać kręgosłupa lędźwiowego, jednostronnie lub z obu stron. Ból pośladka prawego lub ból pośladka lewego przy chodzeniu ma charakter ostry, atakuje nagle i uniemożliwia dalsze chodzenie – występuje ostry ból pośladka przy chodzeniu.
Zdarza się, że ból obejmuje nie tylko okolice pośladka, ale przenosi się też na inne rejony ciała. Ból w pośladku promieniujący na nogę kieruje się w stronę kolana po przedniej lub bocznej stronie uda, ale może też dosięgać stawów skokowych, pięty lub całej stopy.
Obszar zajęty przez ból pośladków często jest wskaźnikiem stadium choroby. Zaczyna się od kłucia w pośladku, następnie boli cała powierzchnia pośladka, przechodząc w coraz bardziej zaawansowaną dolegliwość – ból pośladka promieniujący na nogę.
Ból pośladków o takim charakterze najczęściej jest spowodowany przez chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych lub stawów krzyżowo-biodrowych. Jest to postępujące schorzenie niszczące struktury budujące stawy. Zwyrodnienia, czyli narośla kostne, które pojawiają się w okolicy pośladka, wywołują ucisk naczyń krwionośnych, ścięgien i mięśni lub nerwów, tym samym powodując nieprzyjemny ostry, rwący ból w pośladku.
Niestety taki ból pośladków i jego zaniedbanie często prowadzi do przekształcenia się choroby w stan przewlekły, który wymaga odpowiedniego leczenia i niekiedy kończy się operacją endoprotezoplastyki w obrębie biodra.
Przeczytaj również:
Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania
Ból pośladka w ciąży
Ból pośladków w ciąży to częsta dolegliwość. Wynika z typowych zmian zachodzących w ciele kobiety ciężarnej.
Ból w pośladku w ciąży – najczęstsze przyczyny:
- zwiększenie masy ciała,
- zmiana krzywizny kręgosłupa,
- rozluźnienie więzadeł i ścięgien,
- ucisk przez powiększającą się macicę.
Przeszywający, ostry ból pośladka w ciąży, ból w pośladku promieniujący na nogę (do łydki) może być objawem rwy kulszowej. Schorzenie to powoduje ból pośladka prawego lub ból pośladka lewego, a w cięższych przypadkach także obustronny ból pośladków w ciąży.
Ból pośladków w ciąży może się pojawić w wyniku zwiększonego obciążenia i przeciążenia stawów, w związku z naturalnym wzrostem masy ciała. Ból pośladka w ciąży może również być związany z rozluźniającym się w czasie ciąży spojeniem łonowym, które niekiedy powoduje nadmierne naprężenie mięśni i więzadeł, co może powodować dolegliwości bólowe w okolicy podbrzusza, krocza, pośladków i pleców.
Przeczytaj również:
Ganglion na stopie – przyczyny, objawy, leczenie
Ból w pośladku – jak rozpoznać, dlaczego boli pośladek?
W celu wdrożenia skutecznego leczenia, ból pośladków wymaga prawidłowej diagnozy. Lekarz lub fizjoterapeuta przeprowadza wnikliwy wywiad, aby dowiedzieć się, czy pacjent przechodził jakieś urazy, choroby lub operacje w bolesnym rejonie ciała. Istotne jest, czy jest to ból pośladka przy siedzeniu, czy ból pośladka przy chodzeniu, czy ból w pośladku pojawia się podczas dotyku, czy samoistnie. Ważna jest również dokładniejsza lokalizacja bólu – czy jest to ból w pośladku, ból pod pośladkiem, czy ból nad pośladkiem.
Ważne są też informacje na temat stylu życia pacjenta, jego diety, nawyków dotyczących palenia papierosów oraz wagi. W przypadku kobiet ciężarnych – czy pojawił się ból w pośladku w ciąży, czy występował ból pośladków już przed zajściem w ciążę.
Aby dowiedzieć się konkretnie, które struktury odpowiadają za ból pośladka lewego lub ból pośladka prawego, lekarz zleca wykonanie prześwietlenia RTG lub rezonansu . Po otrzymaniu wyniku oraz interpretacji można wskazać na genezę oraz podłoże bólu.
Fizjoterapeuta dodatkowo wykonuje szereg testów sprawdzających ruchomość oraz funkcjonowanie konkretnych części stawów, co może wskazywać na przyczynę, skąd wziął się ból pośladków. Fizjoterapeuta bada między innymi usztywnienie mięśni pośladka, występowanie naderwania lub urazu ścięgien, ucisk na nerwach gruszkowatym oraz kulszowym, zwężenie przestrzeni stawowych w biodrze oraz kręgosłupie.
Przeczytaj również:
Rwa kulszowa a zapalenie korzonków. Podobieństwa i różnice
Ból w pośladku – leczenie. Co pomaga na dolegliwości?
Szybko zdiagnozowany ból pośladka prawego lub ból pośladka lewego można skutecznie wyleczyć oraz zapobiec rozwojowi choroby. Im wcześniej podejmiemy właściwe kroki, tym więcej możemy zrobić dla swojego ciała.
Kiedy ból kości w pośladku nie występuje bardzo często, nie ma ostrego charakteru i nie uniemożliwia nam funkcjonowania, najlepszym sposobem leczenia będzie ruch oraz kontrola diety. Zmiana nawyków żywieniowych oraz stylu życia nie tylko wpłyną korzystnie na ból kości w pośladku, ale też w kręgosłupie czy innych częściach naszego ciała.
Ból pośladków o większym stopniu zaawansowania (np. ból w pośladku promieniujący na nogę, ból pośladka przy chodzeniu) wymaga rehabilitacji i odpowiednich zabiegów fizykalnych.
Ból w pośladku – polecane zabiegi:
- masaże,
- terapia manualna,
- zabiegi elektroterapeutyczne,
- zabiegi magnetoterapeutyczne
- zabiegi często wykonywane w sanatorium (hydroterapia oraz balneoterapia).
Ciężki stan oraz bardzo silny ból w pośladku wymagają poważnej interwencji lekarza, czyli leczenia farmakologicznego, podawania sterydów lub tzw. blokady bądź operacji obejmującej zwyrodniałe stawy.
Ból pośladka w ciąży wymaga natomiast leczenia odpowiednio dostosowanego do tego wyjątkowego czasu. Wiele leków mogłoby zaszkodzić rozwijającemu się dziecku, zatem nie wolno ich stosować. Nie należy również wykonywać prześwietleń RTG. Ból pośladków w ciąży należy leczyć za pomocą odpowiednio dobranej fizjoterapii – szczególnie polecany jest specjalistyczny masaż, który pomoże rozluźnić mięśnie, przynieść ulgę i zredukować lub zniwelować ból w pośladku w ciąży.
Przeczytaj również:
Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja
Fizjoterapia – ratunek na ból pośladków
Ból pośladków – najskuteczniejsze metody fizjoterapii:
- terapia manualna oraz terapia tkanek miękkich,
- masaż,
- ćwiczenia rozciągające oraz wzmacniające,
- zabiegi z użyciem prądów TENS , DD lub prądów interferencyjnych,
- zabiegi z użyciem lampy SOLUX (światło czerwone lub niebieskie),
- zabiegi z użyciem pola magnetycznego,
- polewanie lub bicze wodne,
- ciepłe kąpiele w wodzie lub kąpiele sanatoryjne.
Zabiegi tego typu warto wykonać zarówno wówczas, gdy pacjent zgłasza ból kości w pośladku, którego przyczyną są stany chorobowe, jak i wtedy, gdy ból pośladków pojawił się po treningu czy po porodzie, a więc związany jest z przeciążeniem mięśni pośladków.
Przeczytaj również:
Kinezyterapia – co to jest? Wskazania do leczenia ruchem
Najnowsze sposoby leczenia
W fizjoterapii coraz częściej stosuje się terapię stawową połączoną z techniką Mulligana oraz terapię-fonoforezę + ćwiczenia ekscentryczne mięśnia gruszkowatego, co potwierdzają badania z lat 2023 i 2024 („Effectiveness of Mulligan mobilization and exercise for piriformis syndrome”).
-
W przypadkach przewlekłych bólów pośladków związanych z zespołem mięśnia gruszkowatego lub bólem stawu biodrowego, wskazane jest wdrożenie programu fizjoterapii 12-tygodniowej z monitorowaniem funkcji i kwestionariusza oraz edukacją pacjenta w zakresie ergonomii siedzenia.
-
W farmakoterapii i interwencjach: zamiast rutynowego stosowania blokad sterydowych, rośnie znaczenie blokad z użyciem kwasu hialuronowego w stawie biodrowym lub okolicy guzów kulszowych (badania 2022-23).
-
U osób aktywnych i sportowców: integracja ćwiczeń powięzi mięśniowych oraz terapii ruchowej z użyciem taśm kinezylogicznych w celu stabilizacji miednicy i zmniejszenia przeciążeń mięśnia pośladkowego wielkiego.
-
Profilaktyka: wskazuje się na znaczenie regularnej zmiany pozycji siedzącej co 30 minut, wstawania i wykonania przynajmniej 3-5 minut ruchu co godzinę – to zmniejsza ryzyko bólu pośladków po pracy biurowej.
-
W badaniach obrazowych: MRI lub USG międzymięśniowe z kontrastem pokazują dziś zmiany w mięśniu gruszkowatym lub powięzi – wcześniejsze RTG lub klasyczne MRI mogą nie wykrywać subtelnych przyczyn.
Domowe sposoby na ból pośladków
Jeśli ból w pośladku nie pozwala nam na normalne funkcjonowanie lub pojawia się ból pośladka przy chodzeniu, możemy zastosować kilka domowych sposób, które dość szybko i skutecznie pomogą uporać się z bólem na jakiś czas.
Ważne jest odpowiednie ułożenie ciała – by zmniejszyć ból pośladka prawego lub ból pośladka lewego, należy położyć się na plecach, na płaskiej twardej powierzchni (najlepiej podłodze) z nogami ułożonymi wyżej, np. na krześle. Po 30 minutach takiego odpoczynku ból pośladków powinien się zmniejszyć lub całkowicie ustąpić.
Aby ból pośladków się nie pojawił, powinniśmy nauczyć się prawidłowego sposobu podnoszenia przedmiotów z ziemi oraz dźwigania. Sięgając po coś leżącego na podłodze, nie zginajmy tułowia do przodu, a uginajmy się jak najniżej na kolanach, trzymając plecy proste. Jeżeli sprawia nam to trudność, można przyklęknąć przy przedmiocie na jednym kolanie. Podczas dźwigania staramy się równomiernie rozłożyć ciężar w obie ręce i mocno napiąć mięśnie brzucha.
Ból pośladków można leczyć także poprzez regularną aktywność oraz rozciąganie mięśni. To także świetna profilaktyka bólu pośladka. Taką aktywnością może być krótki spacer lub pływanie na basenie, które nie obciąży nadmiernie naszego organizmu, a wspomoże procesy regeneracyjne.
Ból pośladka – ciekawostki
Mięsień gruszkowaty znajduje się bardzo głęboko – u ok. 17% populacji jego włókna przebiegają przez foramen ischiadicum lub nad, co zwiększa prawdopodobieństwo zespołu gruszkowatego.
-
Siedzenie na twardych powierzchniach (np. blat bez poduszki) przez wicej niż 4 h dziennie zwiększa ryzyko bólu pośladków aż o około 25 % według jednego badania z 2023 roku.
-
U kobiet w ciąży ból pośladków może pojawić nie tylko z powodu masy ciała, ale także wskutek zwiększonego poziomu relaksyny (hormon rozluźniający więzadła), co powoduje mikroprzemieszczenia w stawie biodrowym i miednicy.
-
Zastosowanie piłeczki lacrosse lub gumowego walca („foam-roller”) do rozluźniania pośladków może zmniejszyć ból pośladka nawet o 30 % po 2-3 tygodniach regularnej praktyki (badanie z 2022).
-
Ergonomiczne siedzenie: najlepiej, gdy kąt kolan względem bioder wynosi około 90°, a miednica jest utrzymana lekko pochylona do przodu. Taka pozycja zmniejsza nacisk na nerw kulszowy i struktury pośladka.
Przeczytaj również:
Zespół mięśnia gruszkowatego – objawy, leczenie, rehabilitacja rwy gruszkowatej
Ból pośladka – o co pytają pacjenci?
Q1: Czy ból pośladka zawsze oznacza zespół mięśnia gruszkowatego?
A: Nie. To tylko jedna z wielu przyczyn – ból pośladka może wynikać z rwy kulszowowej, choroby zwyrodnieniowej stawów biodrowych, uszkodzenia ścięgien, przeciążenia mięśnia pośladkowego wielkiego, zaburzeń stawu krzyżowo-biodrowego (SI) lub – rzadziej – zmian nowotworowych.
Q2: Kiedy ból pośladków wymaga pilnej wizyty u lekarza?
A: Jeśli towarzyszy mu utrata czucia lub siły w kończynie, nagłe promieniowanie bólu do nogi, gorączka, niepokojące objawy ogólne (np. nocne poty, masa w okolicy pośladka) – może to być objaw poważniejszego schorzenia i wymaga konsultacji.
Q3: Czy siedzący tryb życia może powodować ból pośladków?
A: Tak. Długotrwałe siedzenie bez przerwy zwiększa napięcie mięśni pośladkowych, powoduje ucisk na nerw kulszowy i zmniejsza przepływ krwi w rejonie pośladków. Zapobieganie poprzez ruch co 30–60 minut jest kluczowe.
Q4: Jak długo trwa leczenie bólu pośladka?
A: Zależy od przyczyny. W przypadku przeciążenia mięśnia zwykle kilka tygodni wystarczy (odciążenie, fizjoterapia). W przypadku zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego lub krzyżowo-biodrowego może to być proces wielomiesięczny. Kluczowa jest aktywność fizyczna i kontrola wagi.
Q5: Czy w ciąży można stosować fizjoterapię na ból pośladków?
A: Tak, fizjoterapia jest preferowaną metodą leczenia w ciąży. Natomiast należy unikać wielu leków i badań RTG. Warto skonsultować się z fizjoterapeutą specjalizującym się w ginekologii-położnictwie.
współpraca: redakcja Wylecz.to
