Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja

Co oznacza ból kręgosłupa promieniujący do nóg?

Kręgosłup stanowi element szkieletu osiowego. Pomaga w utrzymaniu pionowej postawy ciała, spełnia funkcję amortyzacyjną podczas wykonywania codziennych czynności oraz intensywnego wysiłku fizycznego. Jest to fundament tzw. biernego układu stabilizującego.

Aby kręgosłup mógł spełniać w sposób prawidłowy wszystkie swoje funkcje, ważne jest właściwe współdziałanie układu kostnego i mięśniowo-nerwowego. Należy pamiętać, że układ nerwowy sprawuje kontrolę nad każdym ruchem. Odpowiada on także za przewodzenie informacji bólowych. W przypadku zaburzeń strukturalnych i funkcjonalnych kręgosłupa można więc spodziewać się zakłóceń z jego strony.

Jedną z wielu oznak braku odpowiedniego współdziałania układów kostnego, mięśniowego i nerwowego jest ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg. Warto nadmienić, że w takim przypadku przyczyn może być bardzo wiele i niekoniecznie mogą one być kompilacją uszkodzeń oraz dysfunkcji wszystkich wymienionych układów. Dolegliwości bólowe kręgosłupa lędźwiowego mają często różne podłoże.

To też może Cię zainteresować: Ból pleców po prawej stronie

Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg – przyczyny

Jednak w przypadku bólu kręgosłupa promieniującego do nóg często pierwszym skojarzeniem jest tzw. rwa kulszowa. W wyniku osłabienia struktury krążka międzykręgowego kręgosłupa, dochodzi do jego uwypuklenia i podrażnienia nerwów rdzeniowych tworzących nerw kulszowy (lub na drodze przebiegu tego nerwu). Mamy do czynienia wówczas z przepukliną tzw. jądra miażdżystego (zwykle na poziomie L4-L5, L5-S1). Do przepukliny dochodzi najczęściej stopniowo. Rwa kulszowa zaliczana jest do zespołów korzeniowych określanych także jako korzonki (zapalenie, ból korzonków).

Wśród przyczyn wymienia się: przeciążenie kręgosłupa ciężką pracę fizyczną, długotrwałe powtarzanie tych samych wzorców ruchowych z przewagą sił zginających, dźwiganie ciężkich przedmiotów, utrzymywanie ciała w pozycji statycznej, np.: jazda samochodem u zawodowych kierowców.

Sprawdź również: Drętwienie lewej ręki i palców lewej ręki

Objawy rwy kulszowej, takie jak ból odcinka lędźwiowego promieniujący do nóg, ból w dole pleców, mogą dotyczyć także kobiet w ciąży oraz osób otyłych ze względu na zwiększone obciążenie kręgosłupa. Czynności wykonywane długotrwale w nieprawidłowych wzorcach ruchowych również mogą wpływać na szybką eksploatację kręgosłupa. We wczesnym etapie może pojawiać się ból na dole pleców, który w miarę upływu czasu może przechodzić w ból kręgosłupa promieniujący wzdłuż kończyny dolnej.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Wystąpienie dolegliwości może mieć także przebieg ostry i wystąpić nagle, np. po wysiłku związanym z bardzo mocnym przeciążeniem odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Intensywność bólu oraz zakres jego promieniowania zależny jest od tego, jak duża jest przepuklina, jak jest zlokalizowana i jak intensywnie drażni ona nerw kulszowy. Pacjent odczuwa wtedy charakterystyczne mrowienie nóg od kręgosłupa, co fachowo określa się jako parestezje i wiąże się bezpośrednio z podrażnieniem struktury nerwowej.

Sprawdź również: Ból kolana – co robić, jakie badania?

Promieniujący ból kręgosłupa lędźwiowego to objaw rwy

Rwa kulszowa we wczesnym etapie daje jedyny objaw, jakim jest ból w dole pleców. Z czasem pojawia się drętwienie i mrowienie – najczęściej po tylnej stronie kończyny dolnej od odcinka lędźwiowego przez pośladki w dół, czasem aż do palców stopy. Innym objawem rwy kulszowej jest ból pojawiający się często po dźwignięciu ciężkiego przedmiotu lub intensywnym wysiłku związanym z wykonywaniem czynności mocno obciążających odcinek lędźwiowy kręgosłupa (ból może także narastać stopniowo).

Po pewnym czasie pojawia się paraliżujący ból, który uniemożliwia poruszanie się, zmianę pozycji, Dochodzi do osłabienia siły mięśniowej, zaburzeń czucia w obszarze unerwienia przez nerw kulszowy. Należy pamiętać, że lokalizacja i intensywność dolegliwości bólowych zależą od bardzo wielu czynników. Jednym z nich jest stopień degeneracji krążka międzykręgowego oraz lokalizacja przepukliny. Wymienione objawy mogą występować w różnych kompilacjach, z różnym nasileniem.

Sprawdź również: Rwa kulszowa a zapalenie korzonków

Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg – badania

W przypadku diagnostyki rwy kulszowej istnieje wiele specyficznych testów stosowanych przez lekarzy i fizjoterapeutów. Skutecznie umożliwiają one ocenę tego, czy ból kręgosłupa promieniujący do nóg to efekt tego schorzenia. W sytuacji podejrzenia występowania przepukliny na zaawansowanym etapie, tj. ekstruzji lub sekwestracji, należy wykonać badanie tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MRI), ponieważ może to grozić bardzo poważnymi konsekwencjami.

Ponadto przepuklina na takim etapie kwalifikuje się już do leczenia operacyjnego. Badanie rentgenowskie (RTG) może jedynie wykluczyć zmiany zwyrodnieniowe, ale nie daje stuprocentowej pewności, co do rozpoznania przepukliny.

To też może Cię zainteresować: Na czym polega masaż tajski?

Ból pleców promieniujący do nóg – leczenie

W przypadku wystąpienia nagłego paraliżującego bólu kręgosłupa i nogi towarzyszącego rwie kulszowej, pacjent powinien zadbać o pozycję, która pomoże odbarczyć nerw. Jest to leżenie na plecach, na twardym podłożu z ugiętymi kończynami dolnymi w stawach biodrowych i kolanowych, z podparciem pod łydkami (np. o krzesło). Dzięki temu, w zależności od poziomu zaawansowania zmian, można uzyskać całkowite lub częściowe uśmierzenie bólu przy rwie kulszowej.

Duże znaczenie ma również redukcja obciążania w przypadku bólu kręgosłupa lędźwiowego, czyli unikanie pozycji siedzącej z pochyleniem tułowia do przodu. W przypadku jej przyjmowania – stosowanie odpowiednio wyprofilowanego oparcia krzesła lub ergonomicznych wałków i podpórek zapewniających prawidłowe ustawienie kręgosłupa. Lekarz może zalecić również zastosowanie leków zmniejszających dolegliwości bólowe oraz środków farmakologicznych z grupy niesteroidowych, przeciwzapalnych.

Przeczytaj również: Kinezyterapia – co to jest?

Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg – rehabilitacja

Postępowanie rehabilitacyjne uzależnione jest od okresu rwy kulszowej. Stosuje się zabiegi fizykalne, takie jak: krioterapia, prądy diadynamiczne, prądy Traberta, prądy interferencyjne, pole magnetyczne, laseroterapię, prądy TENS. Wykorzystanie działań z zakresu fizykoterapii uśmierzy ból kręgosłupa oraz zmniejszy stan zapalny.

Z obszaru kinezyterapii wykorzystuje się: terapię manualną, techniki mobilizacyjne, techniki miękkotkankowe, techniki terapii powięziowej, Kinesiology Taping, mechaniczne diagnozowanie i terapię bólu metodą McKenziego, ćwiczenia wzmacniające mięśnie głębokie.

Celem działań ruchowych jest przede wszystkim reedukacja posturalna, czyli: nauka prawidłowych wzorców ruchowych, zwiększenie ruchomości kręgosłupa, osiągnięcie stanu równowagi mięśniowej, a przez to – zapobieganie ponownemu pojawianiu się dolegliwości, takich jak ból w dole pleców czy drętwienie nóg od kręgosłupa oraz zmniejszenie eksploatacji kręgów.

Czytaj również: Złamanie miednicy – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja, powikłania