Zwyrodnienie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym powodować może silny ból pleców. Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego pojawia się wraz z wiekiem, sprzyja: mu brak aktywności fizycznej, przeciążenia, urazy, nadwaga, skrzywienie kręgosłupa, słabe mięśnie. Choroby kręgosłupa lędźwiowego leczy się odpowiednimi ćwiczeniami na kręgosłup, a także fizjoterapią. Ból w lędźwiach zwalcza się przy pomocy leków.
Zwyrodnienie kręgosłupa lędźwiowego
Na czym polega zwyrodnienie kręgosłupa i co może powodować?
Wszystkie stawy w ciele człowieka wyściełane są chrząstką stawową, której zadaniem jest: chronić zakończenia kości, amortyzować stawy i ułatwiać im wykonywanie ruchu. Chrząstka stawowa w miarę upływu czasu zużywa się i powoli niszczeje. Niestety nie jest ona unerwiona, ani ukrwiona, zatem nie ma zdolności regeneracyjnych. Jeśli w stawie rozpocznie się proces zwyrodnienia, czyli degeneracji chrząstki, jest on nieodwracalny.
Jednak poprzez rehabilitację, farmakoterapię, odpowiednią dietę i aktywność fizyczną proces zmian zwyrodnieniowych można wyhamować i spowolnić i tym samym złagodzić dolegliwości bólowe.
Pomiędzy trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, tzw. dyski, zbudowane z centralnie położonego jądra miażdżystego, otoczonego pierścieniem włóknistym. W miarę upływu lat oraz na skutek nadmiernych przeciążeń krążek międzykręgowy powoli traci na uwodnieniu, co zmniejsza jego elastyczność.
Może to doprowadzić do pęknięcia dysku lub dyskopatii, czyli uwypuklenia się jądra miażdżystego poza oś kręgosłupa i ucisku na korzeń nerwowy, wywołując przewlekły ból w okolicy lędźwiowej (ból w dole pleców) lub ostre objawy bólowe takie jak lumbago czy rwa kulszowa. Zmiany degeneracyjne obejmują także trzony kręgów, przyczyniając się do tworzenia osteofitów na ich krawędziach, co może spowodować zwężenie kanału kręgowego, tzw. stenozę kanału kręgowego.
Przeczytaj również: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja
Przyczyny zwyrodnienia kręgosłupa lędźwiowego (przyczyny bólu kręgosłupa lędźwiowego)
Zwyrodnienie w odcinku lędźwiowym kręgosłupa jest w naszych czasach schorzeniem powszechnym, a silny ból kręgosłupa lędźwiowego może znacznie ograniczać sprawność. Do głównych przyczyn chorób odcinka lędźwiowego zaliczamy:
- wiek,
- brak aktywności fizycznej,
- przeciążenia wywołane nadmierną eksploatacją organizmu (np. praca fizyczna, wyczynowe uprawianie sportu),
- nadwaga,
- uraz, np. komunikacyjny lub upadek na plecy,
- skrzywienia kręgosłupa i wady postawy,
- osłabienie mięśni brzucha i dna miednicy (w szczególności m.poprzecznego brzucha),
- choroby autoimmunologiczne (np. zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – ZZSK),
- osteoporozę i zmiany hormonalne związane z andropauzą i menopauzą.
Ból kręgosłupa lędźwiowego i inne objawy zwyrodnienia kręgosłupa lędźwiowego
Objawy zwyrodnienia kręgosłupa lędźwiowego (podobnie jak objawy bólu kręgosłupa w tej części) początkowo są niewielkie, dlatego też mogą być bagatelizowane. Zaczyna się od uczucia sztywności w dolnym odcinku pleców – szczególnie rano lub po dłuższym staniu czy siedzeniu w jednej pozycji. Następnie dochodzi do ograniczenia ruchomości pleców: zgięcia i wyprostu do przodu, do tyłu i na boki oraz ruchów skrętnych.
Coraz trudniej jest sięgnąć dłońmi do podłogi, a powrót z pozycji zgięcia kręgosłupa do wyprostu może być bolesny.
Ból lędźwi może występować miejscowo i centralnie, mogą to być bóle kręgosłupa lędźwiowego lub ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do: pośladka, biodra, wzdłuż kończyny dolnej do kolana i stopy – jak w przypadku rwy kulszowej, czyli podrażnienia nerwu kulszowego.
Najczęściej wykonanie nagłego ruchu zgięcia–wyprostu pleców lub przeciążenie kręgosłupa na skutek pracy fizycznej powoduje, że pojawia się ostry ból kręgosłupa lędźwiowego. Innymi dolegliwościami mogą być mrowienie i drętwienie okolicy obręczy biodrowej, skurcze mięśni uda i łydki. W zaawansowanych przypadkach zwyrodnienia odcinka lędźwiowego, kiedy dochodzi do zwężenia kanału kręgowego i ucisku na korzeń nerwu, po dłuższym czasie może dojść do osłabienia siły mięśniowej w nodze, zaniku mięśnia, a nawet do zaburzenia pracy jelit i czynności seksualnych.
Leczenie zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego
Rozwój zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie lędźwiowym można spowolnić stosując się do kilku rad. Stosując się do nich można też złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego.
- Systematycznie, 3–4 razy w tygodniu uprawiać różnorodną aktywność fizyczną np. ćwiczenia ogólnorozwojowe typu aerobik, basen, spacery oraz stretching, jogę lub „szkołę pleców”.
- Prawidłowo odpoczywać, czyli spać na dobrym, wygodnym materacu i profilowanej poduszce ortopedycznej. A w trakcie długiej jazdy samochodem podkładać pod lędźwia specjalną kształtkę/podpórkę wypełniającą przestrzeń między plecami a fotelem. To bardzo pomocna metoda, jeśli chodzi o leczenie bólu kręgosłupa lędźwiowego.
- Nie wykonywać szybkich i obszernych ruchów kręgosłupa (np. nagłego wyprostu z pozycji zgiętej, szybkich skrętów tułowia).
- W stwierdzonej wadzie postawy czy skrzywieniu kręgosłupa zadbać o odpowiednie zaopatrzenie ortopedyczne (np. indywidualnie dopasowane wkładki do butów) czy rehabilitację wyrównującą dysbalans ciała.
- Należy często zmieniać pozycję, by nie obciążać kręgosłupa zbyt długim staniem lub siedzeniem i w ten sposób nie powodować bólu kręgosłupa; robić przerwy na rozruszanie się i rozciągniecie.
- Dbać o odpowiednią i zróżnicowaną dietę tak, aby nie przybierać zbędnych kilogramów oraz dostarczać organizmowi potrzebne: witaminy, minerały i składniki odżywcze.
- W chorobach o podłożu autoimmunologicznym, atakujących stawy lub zaburzających gospodarkę hormonalną, regularnie chodzić do lekarza i stosować zalecaną farmakoterapię.
- Korzystać z dobrodziejstw rehabilitacji: masażu, terapii manualnej i fizykoterapii.
Te metody pozwalają na leczenie bólu kręgosłupa lędźwiowego i zwiększenie sprawności pacjenta.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- M.D. Miller, S.R. Thompson, Ortopedia, t. 1, Wrocław, 2020.
- Artur Stolarczyk, Ortopedia w gabinecie lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Warszawa, 2022.
Aleksandra Delikatna
Fizjoterapeuta
Magister fizjoterapii, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz podyplomowych studiów z Przygotowania Motorycznego w Sportach Zespołowych na katowickiej Akademii Wychowania Fizycznego. Pracuje w Łodzi w przychodni ortopedyczno-rehabilitacyjnej. 5 lat pracowała jako fizjoterapeuta wszystkich grup piłkarskich w klubie Widzew Łódź. Specjalizuje się w rehabilitacji pacjentów po urazach i kontuzjach stawowo-mięśniowych oraz z zespołami bólowymi narządu ruchu. Prowadzi pacjentów przed i po zabiegach operacyjnych. Wykorzystuje techniki masażu tkanek głębokich, diagnozowania i leczenia tkanek miękkich, koncepcję treningu funkcjonalnego wg. FMS, koncepcję Anatomy Train’s wg Tom’a Myers’a, metodę Neurac (dawniej SET), elementy terapii PNF oraz dynamicznego plastrowania z użyciem Kinesiology Tape’ów. Zainteresowania zawodowe to rehabilitacja u kobiet po ciąży oraz trening funkcjonalny.
Komentarze i opinie (0)