Zespół mięśnia gruszkowatego – objawy, leczenie, rehabilitacja rwy gruszkowatej

Aleksandra Pełczewska fizjoterapeuta 24 października 2017 (pierwsza publikacja: 18 maja 2017)

Zespół mięśnia gruszkowatego może dawać takie objawy jak: ból lędźwi i ból pośladków. Przyczyną rwy gruszkowej są wady budowy mięśnia, jego uraz, siedzący tryb życia. Ból narasta przy pochylaniu się do przodu, promieniuje do stopy. Leczenie zespołu mięśnia gruszkowatego polega na wykorzystaniu fizykoterapii, masaży i ćwiczeń leczniczych. Stosuje się leki przeciwbólowe i rozluźniające. Operacja jest rzadko wykonywana.

Zespół mięśnia gruszkowatego – objawy, leczenie, rehabilitacja rwy gruszkowatej — Fotolia

Spis treści

Czym jest zespół mięśnia gruszkowatego?
Zespół mięśnia gruszkowatego – przyczyny
Zespół mięśnia gruszkowatego – objawy
Rwa gruszkowata – badania
Zespół mięśnia gruszkowatego – rehabilitacja i ćwiczenia
Rwa gruszkowa – operacja?

Czym jest zespół mięśnia gruszkowatego?

Bóle dolnego odcinka kręgosłupa oraz pośladków najczęściej są objawem rwy kulszowej, kojarzonej z pojęciem „wypadnięcie dyska”. Niestety, nie zawsze jego powodem jest ucisk korzeni nerwowych przez krążek międzykręgowy, gdyż rwa kulszowa może oznaczać różne inne zespoły, które doprowadzają do zapalenia lub podrażnienia nerwu kulszowego.

Istnieje teoria, że jednym z nich jest tajemnicze schorzenie pod nazwą zespół mięśnia gruszkowatego, które nieleczone może spowodować znaczny dyskomfort, dolegliwości bólowe oraz ograniczenie sprawności fizycznej.

Mięsień gruszkowaty leży pomiędzy tylną powierzchnią kości krzyżowej a krętarzem większym kości udowej, czyli mniej więcej umieszczony jest głęboko w pośladku. Odpowiada on za złożone ruchy stawu biodrowego. W mięsień gruszkowaty wnika nerw kulszowy.

Zespół mięśnia gruszkowatego oznacza nadmierne jego napięcie lub skrócenie, które zaburzają funkcjonowanie nerwu kulszowego i wywołują pewne objawy bólowe. Dochodzi do ucisku i zmniejszenia krążenia oraz odżywiania nerwu, co przyczynia się do jego uszkodzenia i zaburzeń tkanek miękkich, które unerwia.

To też Cię może zainteresować: Rwa kulszowa czy zapalenie korzonków?

Zespół mięśnia gruszkowatego – przyczyny

Przyczyny zespołu obejmują poniższe czynniki:

anomalia anatomiczne mięśnia gruszkowatego,
uwarunkowania biomechaniczne mięśnia (skrócenie, osłabienie, stereotypy ruchowe),
podrażnienie, uraz, przeciążenie lub nadmierne napięcie mięśnia bądź otaczających go tkanek,
aktywności fizyczne, zwłaszcza bieganie (błędy treningowe, niewłaściwa technika, brak rozciągania i rozgrzewki, monotonny trening),
siedzący tryb życia lub praca,
nieprawidłowa postawa ciała.

Zespół mięśnia gruszkowatego – objawy

Do objawów zespołu mięśnia gruszkowatego zaliczamy:

ból dolnego odcinka kręgosłupa oraz pośladka,
promieniowanie bólu w dół kończyny dolnej – do łydki, a nawet stopy,
ból spotęgowany pochylaniem się do przodu, unoszeniem nogi lub długotrwałym siedzeniem,
zaburzenia czucia w postaci drętwienia, mrowienia lub przeczulicy,
zaburzenia chodu, w tym utrudnione wchodzenie po schodach,
ograniczenie ruchów stawu biodrowego, zwłaszcza rotacji,
osłabienie mięśni pośladkowych i pogorszenie stabilizacji miednicy.

Zobacz też: Ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg

Rwa gruszkowata – badania

Postawienie trafnej diagnozy jest niezwykle trudne – tylko doświadczeni fizjoterapeuci lub ortopedzi potrafią odróżnić problemy mięśnia gruszkowatego od innych dysfunkcji, takich jak m.in.: dyskopatia, schorzenia stawu biodrowego lub krzyżowo-biodrowego czy zwężenie kanału kręgowego. Badanie składa się z dokładnej oceny manualnej i palpacyjnej pacjenta oraz testów czynnościowych. Ważna jest również rozmowa z pacjentem, łącznie z analizą jego aktywności fizycznych oraz wykonywanych ćwiczeń. Warto rozszerzyć diagnostykę o rezonans magnetyczny, USG lub zbadanie przewodnictwa nerwowego.

Odpowiednie leczenie zachowawcze oraz fizjoterapia przynoszą bardzo dobre efekty. Leczenie zespołu mięśnia gruszkowatego nastawione jest na eliminację ucisku mięśnia gruszkowatego na nerw kulszowy oraz usunięcie stanu zapalnego. Leczenie obejmuje:

unikanie przeciążeń dolnego kręgosłupa i okolicy obręczy biodrowej,
unikanie pozycji nasilających dolegliwości bólowe,
stosowanie w stanach ostrych właściwych, rozluźniających pozycji ułożeniowych.

Zespół mięśnia gruszkowatego – rehabilitacja i ćwiczenia

Przed rozpoczęciem fizykoterapii należy wygasić miejscowy stan zapalny i dolegliwości bólowe. Potrzebne są więc leki, część z nich można nabyć w aptece bez recepty. Farmakoterapię rozpoczyna się od takich preparatów jak: niesteroidowe leki przeciwbólowe, preparaty rozluźniające oraz – w ostrych stanach bólowych – ostrzyknięcia sterydowe.

Fizjoterapia w rwie gruszkowatej obejmuje:

zabiegi fizykalne (elektroterapia, jonoforeza, ultradźwięki, laseroterapia, pole magnetyczne),
ćwiczenia lecznicze – obejmują pracę nad mięśniami obręczy biodrowej oraz mięśniami stawu biodrowego, uwzględniają ćwiczenia rozluźniające, rozciągające oraz wzmacniające,
autoterapię – niektóre ćwiczenia pacjent powinien (po odpowiednim przeszkoleniu przez terapeutę) wykonywać systematycznie i samodzielnie w domu,
terapię manualną tkanek miękkich (masaż głęboki, relaksacja, praca na powięzi),
poizometryczną relaksację mięśni,
masaż funkcyjny mięśnia,
mobilizację stawów,
neuromobilizację (rozciąganie i napinanie nerwu kulszowego),
taping – techniki aplikacji elastycznych plastrów, których celem jest zmniejszenie wzmożonego napięcia tkanek miękkich.

Rwa gruszkowa – operacja?

Czy operacja jest konieczna? Leczenie operacyjne rzadko jest konieczne – według specjalistów sześciomiesięczne nieefektywne leczenie zachowawcze wraz z rehabilitacją kwalifikuje do zabiegu, który polega na usunięciu anatomicznego ucisku mięśnia na nerw kulszowy. Zdarza się, że podczas zabiegu okazuje się, że przyczyną ucisku jest defekt anatomiczny – on również zostaje skorygowany.

Opublikowano: 18.05.2017; aktualizacja: 24.10.2017

Oceń:

4.4

Aleksandra Pełczewska

Fizjoterapeutka

Magister fizjoterapii, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Pracuje w Łodzi w poradni rehabilitacyjnej. Współpracuje z fundacją, mającą pod opieką osoby po uszkodzeniach rdzenia kręgowego oraz wykłada w studium medycznym. Indywidualnie podchodzi do pacjenta i prowadzonej terapii. Jest certyfikowanym terapeutą metody Mc Kenzie, terapii manualnej wg Mulligana oraz PNF Basic. W swojej pracy wykorzystuje i łączy wiedzę z kursów, szkoleń i specjalistycznych kursów zawodowych. Prowadzi terapię pacjentów ortopedycznych oraz neurologicznych. Interesuje się medycyną niekonwencjonalną i szeroko pojętym zdrowym stylem życia. W chwilach wolnych od pracy odpoczywa przy dobrej literaturze, jeździ na snowboardzie oraz biega.

Komentarze i opinie (10)

Men
opublikowany 07.02.2019

Całe życie cierpię na ten zespół i dopiero w sanatorium Gryf w Kołobrzegu masażystka-młodziutka dziewczyna-mnie zdiagnozowała i odpowiednio rehabilitowała.A gdzie byli do tej pory lekarze,do których chodziłam?Spali na wykładach,jak o tym mówiono

Kefir
opublikowany 08.02.2019

#Men Widzisz , ja mam podobnie,walcze z tym od roku wczesniej w Holandii fizjo 50 EUR, w Polsce 100-120 zl,a bol jak jest tak jest

Gość
opublikowany 01.03.2019

#Kefir Cierpię na ból w dolnym odcinku kręgosłupa, pośladka bardzo często mam tak silny ból że nie mogę wstać z łóżka. Lekarze twierdzą że to rwa kulszowa a ja się pytam ile można w ciągu roku mieć rwę kulszową? Boli mnie cały czas a sytuacje takie że nie mogę się ruszyć mam okolo 5 razy do roku. Nikt do tej pory nie zdiagnozował co jest przyczyną takiego silnego bólu a cierpię od 10 lat. Proszę o pomoc

Kacha
opublikowany 12.03.2019

#Gość Rwę nieleczoną można mieć wiele razy i ból może trwać bardzo długo. Podstawową sprawą jest prawidłowa diagnoza - bez niej trudno jest pomóc. 1 Czy pozycja leżąca podczas bólu przynosi Ci ulgę? 2 Czy jak się podniesiesz z łóżka to możesz stanąć na bolącej nodze? 2 Czy możesz się wyprostować? Jeśli na pierwsze pytanie Twoja odpowiedź brzmi TAK, a na dwa następne NIE, to najprawdopodobniej ból, który opisujesz jest rwą kulszową i spowodowany może być uciskiem na nerw kulszowy w rejonie kręgosłupa. Jeśli jest odwrotnie i pozycja leżąca wcale nie przynosi ulgi, a właściwie nie możesz sobie znaleźć miejsca i żadnej pozycji w której jest lepiej, na nodze możesz stanąć chociaż boli i wyprostować się również możesz, a leki przeciwbólowe i przeciwzapalne nie pomagają i pomimo ich stosowania nadal nie śpisz z bólu, to również daje Ci popalić nerw kulszowy, ale przyczyną tego bólu jest prawdopodobnie mięsień gruszkowaty. Można to wyczuć porównując napięcie mięśnia w obu pośladkach - wyczuwalna wyraźna kulka gruszka czyli takie zgrubienie w głębi pośladka Co wtedy robić? 1 w pierwszym przypadku - gdy jest to rwa kulszowa ucisk krążka międzykręgowego na nerw kulszowy można sobie skutecznie pomóc w domu przy pomocy ziół, a konkretnie kąpieli w wywarze z pokrzywy to naprawdę działa - trzeba wziąć 200 g suszonej pokrzywy lub narwać wiadro świeżej , zalać to ziele pięcioma litrami zimnej wody i pozostawić tak na noc, - rano zagotować doprowadzić do wrzenia i odcedzić przez sito wlewając wywar do wanny, - uzupełnić objętość wodą z kranu tak by kąpiel była mocno ciepła, ale nie parzyła - woda do poziomu poniżej serca osoby siedzącej w wannie żeby uniknąć zasłabnięcia , - wejść do wanny i posiedzieć w tym wywarze 20 minut, - po wyjściu z wanny zawinąć się w gruby szlafrok bez wycierania i przez godzinę wygrzać leżąc w łóżku. Efekty można odczuć często już po pierwszej kąpieli. Jeśli jest to rwa kulszowa to po dwóch lub trzech kąpielach na pewno zadziała. 2 Jeśli jest to mięsień gruszkowaty to nie zadziała kąpiel w pokrzywie, nie zadziałają leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Ulgę chwilową nawet 2-dniową może przynieść masaż, ale wykonywany przez fizjoterapeutę, który wie z czym walczy i potrafi. Metodą dającą konkretny efekt jest nakłuwanie mięśnia gruszkowatego powoduje to rozkurcz, rozluźnienie i ostrzykiwanie kolagenem, ale trzeba znaleźć lekarza, który zna i umie zastosować tę metodę. Podstawą jednak jest właściwe rozpoznanie na co cierpisz. Powodzenia

Kacha
opublikowany 12.03.2019

#Gość Nie wiem czemu przy publikacji znikają znaki interpunkcyjne. ??? Obawiam się, że trudno będzie Ci zrozumieć mój poprzedni tekst bez przecinków, kropek i nawiasów. Sorry - na to nie mam wpływu.

Renata
opublikowany 04.04.2019

#Gość Bardzo często rwą kulszowa jest mylona z mięśniem gruszkowatym. Moze w tym tkwi problem...

iga
opublikowany 27.05.2019

#Renata ja przestałam chodzić do lekarzy idę do fizjoterapeuty 2, 3 wizyty i po bólu. żaden lekarz Cie tak nie zbada i nie poświęci godziny na terapię manualną

Milka
opublikowany 01.06.2019

#iga No ja właśnie byłam . Tak mi wymasował mięsień gruszkowaty że na drugi dzień karetka była wzywana do mnie .Został uszkodzony mięsień i ból był taki jak ktoś by mi noge w imadło włożył i naciskał.Pogotowie podało leki przeciwbólowe i rozkurczowe a ja dalej z tym bólem leżała .Dostałam gorączkę i dreszcze na całym ciele .Nie życzę nikomu takich bóli. Orzech dniach mam niewładną noge od kolana w dół do stopy.Na poniedziałek mam neurologa skierowanie pilne aż się boję że ta noga nie wróci mi do pełnej sprawności. Z mojego doświadczenia fizjoterapeuta mi zaszkodził a nie pomógł.

Gola
opublikowany 25.06.2019

#Milka Ja dziś usłyszałam taką diagnozę. Ból niedoopisania, zwłaszcza w nocy. Napisz co ci pomogło? Boję się czy ktoś to potrafi trafnie zrehabilitowac

koko
opublikowany 24.06.2021

Oni pomagają tylko w lekkich dolegliwościach a potem dostają opinie oh ah jak mi pomógł,jak zderzą się z czymś poważniejszym co wymaga większej uwagi to rozkładają ręce i na przepisują leków 1000 żeby firmom farmaceutycznym dawać zarabiać.Nawet konowały nie potrafią zdiagnozować co ci jest tacy fachowcy,jeden pie...li od nóg a drugi od kręgosłupa itd szkoda pisać.Ale lekarzyk w 10 miejscach przyjmują gabinet prywatny i interes sie kręci,śpią na pieniądzach tylko żeby byli tego warci.