Ból w kolanach w nocy – co może go powodować?

Dlaczego kolana bolą nocą?

Bolące kolana – zarówno w trakcie ruchu, jak również w nocy czy podczas odpoczynku – to objaw, którego nie należy bagatelizować. O ile ból kolan w ruchu może świadczyć chociażby o zwykłym przeciążeniu stawów, o tyle ból kolan w nocy, jeżeli nie występował wcześniej, może być pierwszym z objawów rozwijającej się w naszym organizmie choroby. Nie tylko powoduje on dyskomfort, ale często utrudnia zasypianie i powoduje częste pobudki, prowadząc w efekcie do przewlekłego zmęczenia.

Przyczyn bólu kolan w nocy może być wiele. Często nocny ból kolan odczuwany po wewnętrznej stronie nogi świadczy o: stanach zapalnych kości i stawów, niestabilności więzadeł lub uszkodzeniu łąkotki.

Z kolei ból kolan z przodu może być związany z: urazem kolana, jego nadwyrężeniem czy niestabilnością stawu. Jeżeli natomiast ból obejmuje cały staw kolanowy, może świadczyć o: rozwijającym się zwyrodnieniu stawów, dnie moczanowej (artretyzmie) czy reumatoidalnym zapaleniu stawów.

Dlaczego ból kolan nasila się w nocy? Zwykle jest to spowodowane niczym innym jak faktem, iż w ciągu dnia stawy kolanowe poddawane są różnego rodzaju obciążeniom. Jeżeli w obrębie stawu kolanowego toczy się jakiś proces patologiczny, to im więcej obciążeń, tym ból będzie stawał się silniejszy.

Przeczytaj również:

Kolano kinomana – co to jest? Przyczyny, objawy, ćwiczenia, leczenie 

Najczęstsze przyczyny bólu kolan

Jak już zostało wspomniane, przyczyny pojawiania się bólu kolan w nocy mogą być różne. Najczęściej jednak ból kolan pojawiający się w trakcie spoczynku związany jest z:

• Reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) – to choroba o podłożu autoimmunologicznym, w przebiegu której pojawia się przewlekły stan zapalny stawów, któremu towarzyszy poranna sztywność stawów i ból pojawiający się zwłaszcza w trakcie odpoczynku (stąd właśnie ból kolan w nocy). Wśród czynników ryzyka wystąpienia reumatoidalnego zapalenia stawów wymienia się: zaburzenia układu odpornościowego, czynniki genetyczne, a także czynniki środowiskowe, takie jak stres czy używki.
• Dną moczanową (artretyzmem) – w jej przebiegu w wyniku nadmiaru kwasu moczowego w organizmie w stawach gromadzą się jego kryształy, co prowadzi do: stanu zapalnego, obrzęku i pojawiania się dolegliwości bólowych w kończynach dolnych w nocy.
• Chorobą zwyrodnieniową stawów – w wyniku nadmiernej eksploatacji stawów, działania czynników mechanicznych i biologicznych oraz starzenia się organizmu, dochodzi do stopniowego uszkadzania: chrząstek stawowych, więzadeł, ścięgien oraz torebek stawowych, co w efekcie prowadzi do ograniczenia ruchomości, występowania sztywności i bólu kolan, nie tylko w trakcie ruchu, ale również w spoczynku.
• Kolanem skoczka – tak potocznie określa się zapalenie więzadła rzepki (jego przyczepu), występujące nie tylko u sportowców, którzy często wykonują wyskoki (koszykarzy, siatkarzy, lekkoatletów), ale również u osób otyłych. W wyniku uszkodzenia aparatu wyprostnego stawu kolanowego chory odczuwa między innymi ból kolan w nocy. Sprzyjają temu: nieprawidłowa technika lądowania, przeciążenia biomechaniczne, zły sprzęt treningowy oraz nieodpowiednie podłoże.
• Urazami – skręcenie, stłuczenie czy zwykłe nadwyrężenie kolana może powodować ból, który przybiera charakter ciągły przez dłuższy czas. W tej sytuacji jednak dolegliwości bólowe związane np. z zapaleniem ścięgna kolanowego, ograniczone są zwykle do jednego stawu kolanowego.
• Stosowaniem niektórych leków – nocny ból stawów kolanowych może być skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków, jak np. statyn.

Co ważne, nocny ból kolan może być silniejszy u osób z nadwagą oraz osób starszych, u których stawy kolanowe są poddawane większym obciążeniom w trakcie wykonywania codziennych czynności.

Kiedy nie warto zwlekać z wizytą u lekarza?

Jeśli nocny ból kolana towarzyszy któremukolwiek z poniższych objawów, warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą:

• nagłe lub bardzo silne nasilenie bólu, któremu towarzyszy gorączka lub ogólne pogorszenie samopoczucia;

• obrzęk lub zaczerwienienie stawu kolanowego, które utrzymuje się mimo odpoczynku i zimnych okładów;

• wyraźne ograniczenie zakresu ruchu w kolanie, np. nie można wyprostować lub ugiąć nogi;

• dźwięk „trzasku” w kolanie lub niestabilność stawu (uczucie, że kolano „ustępuje”), zwłaszcza po urazie;

• objawy neurologiczne: drętwienie, mrowienie, osłabienie mięśni wokół kolana lub w nodze (co może sugerować problem z kręgosłupem)

W takich przypadkach przyczyna może wykraczać poza typowe przeciążenie lub zwyrodnienie — może być konieczne badanie obrazowe i szybkie wdrożenie leczenia.

Jak leczyć nocny ból kolan?

By pozbyć się problemu, jakim jest silny ból kolana, przede wszystkim niezbędne jest określenie przyczyny jego występowania, a więc tego, co oznacza ból kolana. W tym celu wskazana jest wizyta u lekarza ortopedy, który powinien zebrać dokładny wywiad lekarski, a także zlecić dokładne badania obrazowe. W wywiadzie ważne jest uwzględnienie wszystkich czynników, takich jak: lokalizacja bólu, częstotliwość i okoliczności jego występowania czy obecność chorób współistniejących.

W diagnostyce przyczyn bólu kolan stosuje się kluczowe badania obrazowe, zalicza się do nich:

• USG stawu kolanowego,
• rezonans magnetyczny,
• RTG kończyn dolnych,
• tomografię komputerową.

W większości przypadków terapia bólu kolan obejmuje: leczenie zachowawcze, rehabilitację oraz farmakoterapię. Jedynie w nielicznych przypadkach – kiedy zmiany są bardzo zaawansowane – konieczne staje się leczenie operacyjne.

W przypadku nocnego bólu kolan leczenie zachowawcze obejmuje:

• czasową rezygnację z aktywności fizycznej lub ograniczenie jej do niezbędnego minimum,
• odciążenie kolana lub unieruchomienie za pomocą ortezy,
• zimne kompresy,
• przyjmowanie w trakcie snu odpowiedniej pozycji – przy bólu kolana najlepiej spać na boku, z lekko zgiętymi nogami, między kolanami umieszczając niewielką poduszkę,
• noszenie stabilnego obuwia,
• normalizację masy ciała (u osób z nadwagą i otyłością).

Przeczytaj również:

Niestabilność kolana (stawu kolanowego) – objawy, leczenie, rehabilitacja

Rehabilitacja bolącego stawu kolanowego obejmuje zwykle indywidualnie dobrany przez fizjoterapeutę zestaw ćwiczeń wzmacniających staw kolanowy, masaże oraz zabiegi fizykoterapeutyczne. W przypadku bólu stawów kolanowych największą skutecznością cieszą się:

• krioterapia,
• ultradźwięki,
• laseroterapia wysokoenergetyczna,
• jonoforeza,
• magnetoterapia.

Jeżeli chodzi o farmakoterapię, ogranicza się ona zwykle do doraźnego stosowania leków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych – zarówno doustnie, jak i w formie miejscowej – w postaci np. maści czy żelu. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić zastrzyki dostawowe z glikokortykosteroidami.

Leczenie operacyjne – jak już zostało wspomniane – stosuje się jedynie w ciężkich przypadkach, takich jak np. zaawansowana postać reumatoidalnego zapalenia stawów czy zapalenia ścięgna rzepki.

Ból kolan w nocy – pytania pacjentów

1. Czy ból kolan w nocy zawsze oznacza poważną chorobę?
Nie zawsze. Czasem jest efektem zmęczenia, przeciążenia lub nieodpowiedniej pozycji w czasie snu. Jeśli jednak ból utrzymuje się wiele nocy, nasila się lub towarzyszą mu inne objawy (obrzęk, sztywność, trudności w chodzeniu), warto szukać przyczyny u specjalisty.

2. Czy mogę samodzielnie „przeczekać” nocny ból kolana?
Można podjąć działania łagodzące (zimne/zimno­ciepłe okłady, zmiana pozycji w trakcie snu, unikanie nadmiernego obciążenia), ale jeśli objawy się powtarzają lub pogarszają – nie warto zwlekać z konsultacją lekarską.

3. Czy odchudzanie naprawdę pomaga w zmniejszeniu bólu kolan?
Tak, ponieważ nadwaga zwiększa obciążenie stawu kolanowego, co może nasilać ból, szczególnie nocą, gdy staw nie jest aktywnie obciążany w ruchu, ale wciąż podlega napięciu. Redukcja masy ciała może przynieść wymierną ulgę.

4. Czy suplementy na stawy są skuteczne?
Suplementy (np. glukozamina, chondroityna) mogą wspierać, ale nie zastąpią leczenia przyczyny bólu. Zawsze skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą przed ich zastosowaniem.

5. Jak długo może trwać nocny ból kolana zanim będzie to sygnał alarmowy?
Jeśli ból trwa kilka nocy i utrudnia sen oraz codzienne funkcjonowanie – to dobry moment na wizytę u lekarza. W przypadku nasilonych objawów (jak opisane powyżej) nie czekaj.

6. Dlaczego kolana bolą w nocy, mimo że w dzień jest dobrze?
W nocy dochodzi do spowolnienia krążenia i regeneracji tkanek. Jeśli w stawie kolanowym toczy się stan zapalny lub przeciążenie, może pojawiać się nasilony ból. Dodatkowo niektóre pozycje podczas snu zwiększają ucisk na staw, co potęguje dolegliwości.

7. Czy ból kolana w nocy może być objawem choroby zwyrodnieniowej?
Tak, choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego (gonartroza) jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu nasilającego się nocą. Chrząstka stawowa ulega uszkodzeniu, a proces zapalny może powodować sztywność i ból również w spoczynku.

Przeczytaj również:

Przeskakiwanie w kolanie – co oznacza, przyczyny i leczenie

8. Czy ból kolan w nocy u młodych osób to coś poważnego?
Nie zawsze. U młodych osób częstą przyczyną są przeciążenia (np. intensywny trening, długie siedzenie w jednej pozycji, nieprawidłowa technika ćwiczeń). Czasami winna jest dysfunkcja rzepki lub zespół pasma biodrowo-piszczelowego. Jeśli ból powtarza się często – warto skonsultować się z ortopedą lub fizjoterapeutą.

9. Jak złagodzić ból kolan w nocy domowymi sposobami?
Pomaga delikatne uniesienie nóg (np. poduszka pod kolanami), chłodne okłady, masaż z maścią przeciwzapalną, a także utrzymanie umiarkowanej aktywności fizycznej w ciągu dnia. Warto też zadbać o odpowiednią temperaturę i wilgotność w sypialni.

10. Czy zimne czy ciepłe okłady są lepsze na ból kolan nocą?
Jeśli występuje stan zapalny i obrzęk – lepsze będą zimne okłady. Gdy ból wynika z napięcia mięśni lub sztywności – pomocne może być delikatne ciepło. Warto obserwować reakcję organizmu i dostosować metodę do odczuwanego komfortu.

11. Czy ból kolan w nocy może być powiązany z kręgosłupem?
Tak. Ucisk korzeni nerwowych w odcinku lędźwiowym może dawać tzw. ból rzutowany do kolan, szczególnie gdy towarzyszy mu mrowienie lub drętwienie nóg. Wówczas konieczna jest diagnostyka neurologiczna lub fizjoterapeutyczna.

12. Jak zapobiegać bólowi kolan w nocy?
Najlepiej poprzez regularną aktywność fizyczną (marsz, pływanie, jazda na rowerze), utrzymanie prawidłowej masy ciała, odpowiednią pozycję snu i unikanie długotrwałego siedzenia. Pomocne jest także wzmacnianie mięśni czworogłowych uda i pośladków.

współpraca: redakcja Wylecz.to