Ból w kolanach w nocy – co może go powodować?

Dlaczego kolana bolą nocą?

Bolące kolana – zarówno w trakcie ruchu, jak również w nocy czy podczas odpoczynku – to objaw, którego nie należy bagatelizować. O ile ból kolan w ruchu może świadczyć chociażby o zwykłym przeciążeniu stawów, o tyle ból kolan w nocy, jeżeli nie występował wcześniej, może być pierwszym z objawów rozwijającej się w naszym organizmie choroby. Nie tylko powoduje on dyskomfort, ale często utrudnia zasypianie i powoduje częste pobudki, prowadząc w efekcie do przewlekłego zmęczenia .

Przyczyn bólu kolan w nocy może być wiele. Często nocny ból kolan odczuwany po wewnętrznej stronie nogi świadczy o: stanach zapalnych kości i stawów, niestabilności więzadeł lub uszkodzeniu łąkotki.

Z kolei ból kolan z przodu może być związany z: urazem kolana, jego nadwyrężeniem czy niestabilnością stawu. Jeżeli natomiast ból obejmuje cały staw kolanowy, może świadczyć o: rozwijającym się zwyrodnieniu stawów, dnie moczanowej (artretyzmie) czy reumatoidalnym zapaleniu stawów.

Dlaczego ból kolan nasila się w nocy? Zwykle jest to spowodowane niczym innym jak faktem, iż w ciągu dnia stawy kolanowe poddawane są różnego rodzaju obciążeniom. Jeżeli w obrębie stawu kolanowego toczy się jakiś proces patologiczny, to im więcej obciążeń, tym ból będzie stawał się silniejszy.

Najczęstsze przyczyny bólu kolan

Jak już zostało wspomniane, przyczyny pojawiania się bólu kolan w nocy mogą być różne. Najczęściej jednak ból kolan pojawiający się w trakcie spoczynku związany jest z:

• Reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) – to choroba o podłożu autoimmunologicznym, w przebiegu której pojawia się przewlekły stan zapalny stawów, któremu towarzyszy poranna sztywność stawów i ból pojawiający się zwłaszcza w trakcie odpoczynku (stąd właśnie ból kolan w nocy). Wśród czynników ryzyka wystąpienia reumatoidalnego zapalenia stawów wymienia się: zaburzenia układu odpornościowego, czynniki genetyczne, a także czynniki środowiskowe, takie jak stres czy używki.
• Dną moczanową (artretyzmem) – w jej przebiegu w wyniku nadmiaru kwasu moczowego w organizmie w stawach gromadzą się jego kryształy, co prowadzi do: stanu zapalnego, obrzęku i pojawiania się dolegliwości bólowych w kończynach dolnych w nocy.
• Chorobą zwyrodnieniową stawów – w wyniku nadmiernej eksploatacji stawów, działania czynników mechanicznych i biologicznych oraz starzenia się organizmu, dochodzi do stopniowego uszkadzania: chrząstek stawowych, więzadeł, ścięgien oraz torebek stawowych, co w efekcie prowadzi do ograniczenia ruchomości, występowania sztywności i bólu kolan, nie tylko w trakcie ruchu, ale również w spoczynku.
• Kolanem skoczka – tak potocznie określa się zapalenie więzadła rzepki (jego przyczepu), występujące nie tylko u sportowców, którzy często wykonują wyskoki (koszykarzy, siatkarzy, lekkoatletów), ale również u osób otyłych. W wyniku uszkodzenia aparatu wyprostnego stawu kolanowego chory odczuwa między innymi ból kolan w nocy. Sprzyjają temu: nieprawidłowa technika lądowania, przeciążenia biomechaniczne, zły sprzęt treningowy oraz nieodpowiednie podłoże.
• Urazami – skręcenie, stłuczenie czy zwykłe nadwyrężenie kolana może powodować ból, który przybiera charakter ciągły przez dłuższy czas. W tej sytuacji jednak dolegliwości bólowe związane np. z zapaleniem ścięgna kolanowego, ograniczone są zwykle do jednego stawu kolanowego.
• Stosowaniem niektórych leków – nocny ból stawów kolanowych może być skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków, jak np. statyn.

Co ważne, nocny ból kolan może być silniejszy u osób z nadwagą oraz osób starszych, u których stawy kolanowe są poddawane większym obciążeniom w trakcie wykonywania codziennych czynności.

Jak leczyć nocny ból kolan?

By pozbyć się problemu, jakim jest silny ból kolana, przede wszystkim niezbędne jest określenie przyczyny jego występowania, a więc tego, co oznacza ból kolana. W tym celu wskazana jest wizyta u lekarza ortopedy, który powinien zebrać dokładny wywiad lekarski, a także zlecić dokładne badania obrazowe. W wywiadzie ważne jest uwzględnienie wszystkich czynników, takich jak: lokalizacja bólu, częstotliwość i okoliczności jego występowania czy obecność chorób współistniejących.

W diagnostyce przyczyn bólu kolan stosuje się kluczowe badania obrazowe, zalicza się do nich:

• USG stawu kolanowego,
• rezonans magnetyczny,
• RTG kończyn dolnych,
• tomografię komputerową.

W większości przypadków terapia bólu kolan obejmuje: leczenie zachowawcze, rehabilitację oraz farmakoterapię. Jedynie w nielicznych przypadkach – kiedy zmiany są bardzo zaawansowane – konieczne staje się leczenie operacyjne.

W przypadku nocnego bólu kolan leczenie zachowawcze obejmuje:

• czasową rezygnację z aktywności fizycznej lub ograniczenie jej do niezbędnego minimum,
• odciążenie kolana lub unieruchomienie za pomocą ortezy,
• zimne kompresy,
• przyjmowanie w trakcie snu odpowiedniej pozycji – przy bólu kolana najlepiej spać na boku, z lekko zgiętymi nogami, między kolanami umieszczając niewielką poduszkę,
• noszenie stabilnego obuwia,
• normalizację masy ciała (u osób z nadwagą i otyłością).

Rehabilitacja bolącego stawu kolanowego obejmuje zwykle indywidualnie dobrany przez fizjoterapeutę zestaw ćwiczeń wzmacniających staw kolanowy, masaże oraz zabiegi fizykoterapeutyczne. W przypadku bólu stawów kolanowych największą skutecznością cieszą się:

• krioterapia,
• ultradźwięki,
• laseroterapia wysokoenergetyczna,
• jonoforeza,
• magnetoterapia.

Jeżeli chodzi o farmakoterapię, ogranicza się ona zwykle do doraźnego stosowania leków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych – zarówno doustnie, jak i w formie miejscowej – w postaci np. maści czy żelu. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić zastrzyki dostawowe z glikokortykosteroidami.

Leczenie operacyjne – jak już zostało wspomniane – stosuje się jedynie w ciężkich przypadkach, takich jak np. zaawansowana postać reumatoidalnego zapalenia stawów czy zapalenia ścięgna rzepki.