Kolano skoczka – co to? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, ćwiczenia

Czym jest kolano skoczka?

Kolano skoczka jest urazem spowodowanym mikrouszkodzeniami w obrębie więzadła rzepki. Wynikają one z nadmiernego obciążenia aparatu wyprostnego kolana podczas wykonywania aktywności wymagających gwałtownych wyprostów i zgięć stawu kolanowego – takie ruchy obserwujemy przykładowo podczas wyskoków.

Kolano skoczka to inaczej entezopatia więzadła rzepki. W innych zaś źródłach uraz ten zwany jest tendinopatią rzepki. W rzeczywistości oba te terminy odnoszą się do tego samego procesu, jednak różnią się od siebie jego konkretną lokalizacją. Tendinopatie dotyczą zmian przeciążeniowych w obrębie części wolnej ścięgna czy więzadła, natomiast entezopatie – uszkodzeń w miejscu jego przyczepu.

Jakie są objawy kolana skoczka?

W przypadku kolana skoczka głównym objawem jest tkliwość i ból kolana zlokalizowany w obrębie rzepki, konkretnie na jej dolnym biegunie. Dolegliwości bólowe są ściśle związane z uprawianiem aktywności fizycznej i wykonywaniem ruchów, które obciążają prostowniki stawu kolanowego – w szczególności skakania oraz nagłych zmian kierunku podczas biegu. Ból może również pojawiać się przy wchodzeniu po schodach. Ponadto, w okolicy więzadła rzepki może pojawić się obrzęk, a w bardziej zaawansowanym stadium może wystąpić osłabienie, a nawet zanik mięśnia czworogłowego uda.

Pacjenci z entezopatią kolana zgłaszają uczucie sztywności w stawie oraz skarżą się na utykanie. Pacjenci skarżą się również na uczucie „niepewności” i „uciekania” stawu kolanowego.

Innym objawem zwyrodnienia rzepki są zaniki mięśniowe (zwłaszcza głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda). Dochodzi do osłabienia siły mięśni łydki, a także pośladka. Ponadto występuje tkliwość dotykowa ścięgna rzepki w miejscu, w którym się ono do niej przyczepia.

Zaawansowanie zmian chorobowych można podzielić na poniższe cztery stopnie:

• ból okolicy rzepki występuje tylko po aktywności fizycznej;
• dolegliwości bólowe pojawiają się podczas rozgrzewki, w trakcie znikają i pojawiają się ponownie po wysiłku fizycznym, ale zawodnik jest w stanie efektywnie trenować i grać;
• ból kolana odczuwany jest w czasie aktywności fizycznej, co utrudnia efektywność gry;
• dochodzi do urazów lub naderwania więzadła oraz osłabienia aparatu wyprostnego kolana, a z czasem do całkowitego zerwania więzadła rzepki.

Jaka jest przyczyna uszkodzenia więzadła rzepki?

Kiedyś uważano, że kolano skoczka jest wynikiem stanu zapalnego. Jednak badania wykazały, że myślenie to było błędne, a dolegliwości bólowe w opisywanej jednostce chorobowej są w istocie związane z procesem degeneracji włókien więzadła rzepki. Do zwyrodnienia prowadzą mikrouszkodzenia spowodowane nadmiernym przeciążeniem więzadła.

Do urazu może dojść wtedy, gdy aktywności obciążające staw kolanowy są wielokrotnie powtarzane podczas jednej sesji ćwiczeń lub gdy przerwa pomiędzy sesjami jest niewystarczająca. Wystąpieniu kolana skoczka sprzyja również nagłe zwiększenie intensywności ćwiczeń lub powrót do obciążających treningów po dłuższej przerwie. Ryzyko kontuzji jest ponadto zwiększone przez trenowanie na twardej i nieabsorbującej energii powierzchni oraz przez ćwiczenia wykonywane nieprawidłowo technicznie.

Jak można zdiagnozować kolano skoczka?

Diagnozę kolana skoczka ortopeda stawia głównie na podstawie wywiadu oraz dokładnego badania fizykalnego. W obecnych czasach, z uwagi na jego powszechność oraz prostotę użycia, standardowo używa się również badania USG. Poza tym, w niektórych przypadkach wykonuje się rezonans magnetyczny, m.in. w procesie przygotowania do zabiegu operacyjnego.

Na czym polega leczenie kolana skoczka?

Nie ma jednego ustalonego schematu leczenia kolana skoczka. Najczęściej stosuje się leczenie zachowawcze, które polega na fizjoterapii oraz wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń. Kluczowe jest unikanie aktywności obciążających więzadło rzepki. W ostateczności możliwe jest wykonanie zabiegu operacyjnego.

Poza treningiem funkcjonalnym istnieje wiele nowoczesnych możliwości leczenia kolana skoczka. Coraz większą popularnością cieszy się leczenie biologiczne – przykładowo zastrzyki z surowicy autologicznej z namnożonymi przeciwzapalnymi białkami, które zostały wyizolowane z własnej krwi pacjenta. Obiecującą metodą są także zabiegi z użyciem fali uderzeniowej. Ponadto w leczeniu kolana skoczka stosowane bywają: krioterapia, elektrostymulacja, przezskórna elektroliza, kinesiotaping czy suche igłowanie.

Dolegliwości bólowe związane z kolanem skoczka kiedyś leczono stosując leki z grupy NLPZ. Jednak w związku z tym, że kolano skoczka to nie zapalenie więzadła rzepki, a jego zwyrodnienie, samo przyjmowanie leków z tej grupy nie przyniesie długotrwałych efektów. Nie zaleca się także stosowania glikokortykosteroidów w postaci iniekcji, gdyż takie działanie może spowodować naderwanie więzadła rzepki.

Czy kolano skoczka trzeba operować?

Leczenie operacyjne jest wskazane wówczas, gdy mamy do czynienia z przerwaniem więzadła rzepki albo w sytuacji, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów przez przynajmniej 6 miesięcy. Operacja zazwyczaj opiera się na wycięciu tej części więzadła, która uległa degeneracji, a następnie na jego odpowiednim zszyciu. Po takim zabiegu niezbędna jest długa rehabilitacja. Często wówczas przydaje się stabilizator na kolano skoczka.

Ćwiczenia na kolano skoczka

W leczeniu kolana skoczka kluczowe są ćwiczenia ekscentryczne, czyli takie, podczas których mięsień się wydłuża, a jego przyczepy oddalają się od siebie. Trening ekscentryczny stymuluje przebudowę włókien więzadła rzepki oraz procesy naprawcze. Ćwiczenia powinny być wykonywane pod ścisłym okiem fizjoterapeuty.

Czy można trenować z kolanem skoczka?

W trakcie trwania kontuzji pacjent powinien unikać wszelkiej aktywności sportowej, która może nadwyrężyć bolesne więzadło rzepki, czyli m.in. skoków czy biegów. Natomiast wraz z ustępowaniem objawów, sportowiec stopniowo może powracać do treningów, zwracając uwagę w szczególności na odpowiednią rozgrzewkę przed ćwiczeniami oraz na prawidłową technikę ich wykonywania.

Ile trwa rekonwalescencja po kolanie skoczka?

Powrót do pełnej sprawności po kolanie skoczka wymaga czasu i zależy od wielu czynników, m.in. od stopnia uszkodzenia więzadła, nasilenia bólu oraz od jakości prowadzonej rehabilitacji. Sportowcy po łagodnej kontuzji wracają do uprawiania sportu mniej więcej po 4 tygodniach, natomiast w bardziej zaawansowanych przypadkach – po 3 miesiącach. Zdarza się jednak, że powrót do profesjonalnego uprawiania sportu niektórym zajmuje nawet rok.

Kolano skoczka – wypowiedź specjalisty