Ból stawu skokowego – przyczyny, objawy, leczenie

Kontuzja stawu skokowego

Staw skokowo-goleniowy, zwany potocznie stawem skokowym, to połączenie między kością piszczelową i strzałkową a kością skokową, która wraz z kompleksem podskokowym, kośćmi stępu, śródstopia i palcami tworzy stopę. Dzięki temu połączeniu możliwe są złożone ruchy potrzebne do prawidłowego poruszania się w trakcie chodu czy biegu.

Przy stawianiu każdego kroku staw skokowy wraz ze stopą wykonują intensywną pracę potrzebną do odpowiedniego dopasowania stopy do podłoża, które nie zawsze przecież jest idealnie równe, a następnie odbicia dzięki któremu poruszamy się w wybranym kierunku. Aby utrzymywać dobrą formę organizacje prozdrowotne zalecają wykonywanie 10 tysięcy kroków dziennie. Dla porównania pracownik biurowy wykonuje ich około 3 tysiące. Średnio, człowiek przemierza ich około 6 tysięcy w ciągu jednego dnia. Stopa jako pierwsza ma kontakt z podłożem, staw skokowy często jest narażony na kontuzje.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Skręcenie stawu skokowego – skręcenie kostki

Skręcenie stawu skokowego to uraz na który narażeni zarówno sportowcy, jak i osoby nie uprawiające sportu. Ryzyko takiego urazu jest większe u osób otyłych i u tych, które przebyły podobne kontuzje w przeszłości. Narażone są kobiety chodzące na obcasach oraz sportowcy nadmiernie obciążający stawy skokowe w trakcie biegu, wyskoku i lądowania. Uraz ten może zdarzyć się niemal w każdych okolicznościach. Jako przyczynę, pacjenci często wskazują fakt, że „źle stąpnęli” lub, że „podwinęła im się stopa”. Za każdym razem zdarzenie takie związane jest z przeciążeniem struktur tworzących staw.

To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?

Do skręcenia kostki dochodzi w tracie wykonania nadmiernego ruchu do wewnątrz lub na zewnątrz. Można wówczas uszkodzić więzadła stabilizujące staw, więzadło strzałkowo-skokowe przednie, więzadło strzałkowo-piętowe lub więzadło trójgraniaste. Pojawia się stan zapalny objawiający się obrzękiem, krwiakiem, ociepleniem stawu i bólem, który często uniemożliwia wykonanie ruchów i nasila się w trakcie próby chodzenia. Ból stawu skokowego może być odczuwalny długo po jego skręceniu. Dlatego należy pracować z rehabilitantem nad pełnym zakresem ruchu, mobilnością tkanek i propriocepcją, czyli czuciem głębokim stawu, które wzmacnia jego stabilizację.

Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji

Leczenie skręcenia stawu skokowego

Po skręceniu kostki należy zgłosić się do ortopedy w celu zdiagnozowania urazu i wykluczenia złamania. Najczęściej wykonywane jest zdjęcie rentgenowskie lub USG. Przy leczeniu skręcenia stawu skokowego stosuje się zasadę PRICE, której nazwa pochodzi od pierwszych liter angielskich słów.

• P (PROTECTION – zabezpieczenie) – unieruchomienie kończyny w ortezie lub opatrunku gipsowym, co zapobiega dalszemu rozwojowi urazu.
• R (REST –odpoczynek) – jak najmniejsze obciążanie kończyny dolnej i poruszanie się o kulach. Odciąża to skręcony staw skokowy i przyspiesza gojenie.
• I (ICE – lód) – okładanie stawu skokowego lodem lub moczenie w zimnej wodzie z lodem. Zmniejsza to obrzęk i przyspiesza regenerację tkanek.
• C (COMPRESSION – ucisk) – poprzez mocne bandażowanie w kierunku od palców do goleni.
• E (ELEVATION – elewacja, uniesienie) – utrzymywanie nogi uniesionej, najlepiej powyżej poziomu serca. Dzięki temu jest lepszy odpływ krwi, co zmniejsza krwiak.

Dodatkowo zalecane jest stosowanie maści zawierających wyciąg z arniki oraz maści i leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Złamanie kości w stawie skokowym

Innym częstym urazem jest złamanie jednej lub więcej kości tworzących staw skokowy. Dochodzi do niego jeśli siła zadziałania jest większa niż wytrzymałość kości. Często w wyniku wypadku komunikacyjnego, bezpośredniego urazu lub upadku z wysokości. Leczenie wymaga usztywnienia w ortezie lub opatrunku gipsowym od 6 do 10 tygodni, a niekiedy zabiegu operacyjnego, w trakcie którego złamanie musi być ustabilizowane drutami lub blaszkami. Po złamaniu w okolicy stawu skokowego dyskomfort i ból stawu mogą być odczuwane nawet po kilku latach np. przy zmianach pogody.

U sportowców, najczęściej grających w piłkę nożną, w następstwie forsownych ruchów stopy i mikrourazów spowodowanych uderzaniem stopy o piłkę często pojawia się tzw. konflikt przedni lub tylny stawu skokowego. W pierwszym, z przodu stawu skokowego na skutek kopania piłki na kości piszczelowej tworzy się wyrośl kostna, która z czasem może ograniczać ruch zgięcia grzbietowego stopy. Natomiast w konflikcie tylnym dochodzi do przerostu wyrostka tylnego kości skokowej (ang. os trigonum) i często jego złamania. Wówczas ograniczone i bolesne jest zgięcie podeszwowe.

Ból stawu skokowego bez urazu

Przyczyną bólu stawu skokowego bez wcześniejszego urazu mogą być zmiany zwyrodnieniowe. Powodują one zniszczenie chrząstki stawowej oraz ograniczenie wytwarzania płynu stawowego, który „naoliwia” staw. Dochodzi do zwężenia szpar stawowych i ograniczenia ruchu. Leczenie polega na fizjoterapii wykorzystującej trakcję i mobilizację stawu oraz leczeniu farmakologicznym opartym na zażywaniu suplementów diety zawierających siarczan glukozaminy lub chondroityny, kwas hialuronowy i kolagen typu II. Dodatkowo staw można nawilżyć poprzez podanie do jego wnętrza w formie zastrzyku stężonego kwasu hialuronowego. W okresie nasilenia bólu można stosować niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) zawierające meloksykam, który działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo.

Bóle stawów skokowych mogą być również spowodowane chorobami powodującymi zapalenia stawów np. reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub dna moczanowa. W stanach zaostrzeń wskazane jest przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, np. zawierających meloksykam (lek przeciwbólowy i przeciwzapalny), leków modyfikujących przebieg choroby, a niekiedy sterydów.

W związku z tym, że stawy skokowe narażone są na przeciążenia i kontuzje należy odpowiednio dobierać obuwie i uważnie poruszać się po nierównym podłożu. Sportowcy zaś powinny regularnie wzmacniać stabilizację oraz propriocepcję stawów np. poprzez ćwiczenia na poduszkach sensomotorycznych.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne