Dieta trzustkowa zalecana jest w umiarkowanych uszkodzeniach trzustki spowodowanych różnymi chorobami. Stosowanie diety przy chorej trzustce ma na celu odżywienie organizmu, ograniczenie dolegliwości bólowych i biegunek tłuszczowych oraz kontrolę poziomu cukru we krwi. Protokół dietetyczny w chorobach trzustki zawiera zasady diety, produkty zalecane i przeciwwskazane, a zastosowanie się do nich poprawia stan zdrowia i jakość życia.
Dieta trzustkowa – jak powinna wyglądać dieta przy chorej trzustce?
Spis treści
Dieta trzustkowa – sposób na objawy chorej trzustki
Trzustka jest gruczołem, który w organizmie pełni dwie podstawowe funkcje – wydziela enzymy trawienne i produkuje hormony regulujące poziom glukozy we krwi. Chora trzustka to coraz częściej występująca patologia związana z niezdrowym stylem życia. Do czynników, które zwiększają ryzyko chorób trzustki zalicza się:
- nadmierne spożycie alkoholu, palenie tytoniu;
- dietę o dużej zawartości niezdrowego tłuszczu;
- wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów;
- kamicę żółciową, cukrzycę;
- zakażenia wirusowe i bakteryjne;
- choroby autoimmunologiczne.
Dietę na trzustkę stosuje się w przypadku uszkodzeń trzustki w stopniu umiarkowanym. Najczęstszymi schorzeniami tego gruczołu są ostrze i przewlekłe zapalenie trzustki oraz torbiele trzustki. Każda jednostka chorobowa wymaga nieco innego protokołu dietetycznego i konsultacji z lekarzem, jednak podstawowe zalecenia pozostają takie same. Dieta przy zapaleniu trzustki i innych jej chorobach jest bardzo istotna, ponieważ uszkodzenie gruczołu prowadzi do pogorszenia trawienia, szczególnie tłustego pożywienia, co skutkuje biegunkami tłuszczowymi oraz niedoborem witamin A, D, E i K rozpuszczalnych w tłuszczach. Z jedzeniem niewłaściwej żywności często wiąże się ból brzucha, przez co chorzy unikają pożywienia i mogą doprowadzić do niedożywienia. Jeśli w trzustce funkcjonuje zbyt mało komórek, zaburzeniu ulega kontrolowanie glukozy we krwi, co prowadzi do cukrzycy. Właściwa dieta trzustkowa pomaga poprawić kondycję trzustki i ogólny stan zdrowia.
Czytaj również: Ból trzustki – gdzie boli trzustka?
Dieta przy chorej trzustce – zasady
Dieta trzustkowa to dieta łatwostrawna z dużym ograniczeniem tłuszczów oraz cukrów prostych i nieco zwiększoną zawartością białka. Celem jej zastosowania jest odpowiednie odżywienie organizmu, ograniczenie bólu po jedzeniu i biegunek tłuszczowych oraz kontrola poziomu cukru we krwi.
Dieta przy chorej trzustce zaleca spożywanie 5–7 małych posiłków w ciągu dnia co 2–3 godziny. Śniadanie należy jeść do godziny po przebudzeniu, a kolację na 2–3 godziny przed snem. Posiłki muszą być lekkostrawne, z małą zawartością błonnika i tłuszczu. Potrawy należy przygotowywać gotowane, gotowane na parze, duszone bez obsmażania, pieczone. Nie zaleca się smażenia, odsmażania, duszenia w ciężkich sosach, przygotowywania zup na mocnych wywarach z mięsa i kości, polewania dań okrasą, używania zasmażki. Ważne jest, aby posiłki były świeżo przygotowywane i miały umiarkowaną temperaturę. Gorące i zimne dania mogą wywołać ból po spożyciu. Podczas jedzenia trzeba dokładnie przeżuwać i nie wolno popijać.
Produkty zbożowe, warzywa i owoce należy jadać w małych porcjach do każdego posiłku. Codziennie powinny pojawić się 3 porcje chudego nabiału bez dodatku cukru. Chude ryby należy jeść 3 razy w tygodniu. Z diety trzustkowej trzeba wyeliminować całkowicie tłuste mięsa i przetwory mięsne, a zdrowe tłuszcze jak oliwa z oliwek lub olej lniany można jeść tylko w ograniczonych ilościach. Trzeba ograniczyć ostre przyprawy i produkty wzdymające (kapusta, groch, fasola) oraz bezwzględnie zrezygnować z picia alkoholu. Należy wypijać codziennie co najmniej 1,5 l wody niegazowanej między posiłkami. W zależności od stanu zdrowia lekarz może zalecić przyjmowanie enzymów trawiennych do posiłków. Wskazana jest też codzienna umiarkowana aktywność fizyczna, np. 20–30 minut marszu.
Dieta na trzustkę – co jeść?
Aby ograniczyć występowanie objawów chorej trzustki, należy skrupulatnie komponować codzienny jadłospis. W diecie trzustkowej zaleca się spożywanie takich pokarmów jak:
- pieczywo pszenne, graham, płatki zbożowe, drobne kasze, ryż, biały makaron,
- warzywa oprócz wzdymających, owoce najlepiej bez skórki, cytrusy bez błonek,
- chude mleko, jogurt naturalny, kefir, maślanka, chudy twaróg, jajka na miękko, omlet z białek, jajecznica na parze,
- drób bez skóry, królik, cielęcina, chuda wołowina, chude wędliny, ryby chude gotowane lub pieczone,
- oleje roślinne, świeże masło, margaryny miękkie w niewielkich ilościach,
- kukurydza, odtłuszczone mielone siemię lniane, kiełki soczewicy i soi,
- woda niegazowana, słaba herbata, herbatki ziołowe i owocowe, słaba kawa,
- łagodne i dobrze tolerowane przyprawy ziołowe i korzenne,
- galaretki, budynie, musy owocowe, sorbety, kisiel, ciasto drożdżowe, biszkopty, miód.
Czego nie jeść w chorobach trzustki?
Dieta przy chorobie trzustki zakłada eliminację szeregu produktów, których spożywanie może zaostrzać nieprzyjemne dolegliwości.
- Z codziennego jadłospisu należy wykluczyć chleb świeży, razowy, makaron razowy, grube kasze, wyroby z ciasta francuskiego. Niewskazane są także ciężkostrawne warzywa, takie jak kapusta, cebula, grzyby, fasola, groch czy soja oraz owoce drobnopestkowe (maliny, truskawki, porzeczki, agrest), śliwki, czereśnie, awokado, niedojrzałe owoce ze skórką.
- Chora trzustka wymaga także rezygnacji z pokarmów zawierających duże ilości tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Do tej grupy zalicza się tłuste mleko, twaróg tłusty, sery żółte, topione, pleśniowe, typu feta, tłuste mięso wieprzowe, wołowe, kaczka, gęś, podroby, pasztety, kiełbasy, konserwy, salami, parówki, a także smalec, słonina, boczek, margaryny twarde, majonez.
- Nie zaleca się jest spożywania jajek – zarówno gotowanych na twardo, jak u sadzonych czy w formie jajecznicy. Należy wystrzegać się ryb smażonych i panierowanych, ryb tłustych, konserw rybnych i owoców morza.
- Dieta trzustkowa wymaga znacznego ograniczenia pieprzu, ostrej papryki, papryczki chilli, przyprawy curry i octu. Ostrożność należy zachować sięgając po pestki dyni, słonecznika, sezamu czy orzechy.
- Osoby z problemami z trzustką nie powinny sięgać po alkohol, napoje gazowane i mocną kawę. Na ich stan zdrowia negatywnie może wpłynąć ponadto jedzenie kremów, lodów, tortów, chałwy czy kruszonych ciastek.
Dieta przy chorobach trzustki – wypowiedź specjalisty
Zdaniem eksperta
Choroby trzustki to przede wszystkim ostre lub przewlekle zapalenie trzustki oraz nowotwory. Pierwszy etap ostrego zapalenia trzustki leczony jest w szpitalu i w pierwszych dniach nie podaje się nic do przewodu pokarmowego. Następnie stosuje się żywienie dojelitowe, po czym dietę płynną. Kolejny etap to dieta lekkostrawna, bardzo niskotłuszczowa i niskobiałkowa. Trwa ona miesiąc. W następnych dwóch miesiącach stopniowo zwiększa się ilość kalorii, tłuszczu i białka. W każdym okresie, jeśli po jedzeniu dochodzi do dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, należy powrócić do wcześniejszego etapu leczenia dietetycznego. Ponadto obowiązuje bezwzględny zakaz picia alkoholu.
Przewlekłe zapalenie trzustki wymaga diety łatwostrawnej, wysokoenergetycznej (gdyż przeważnie występuje niedobór masy ciała), z ograniczeniem tłuszczu. Wyłącza się tłuste mięso, wędliny i nabiał. Nie stosuje się takich technik kulinarnych, jak: smażenie, tradycyjne pieczenie, zasmażki, zabielanie zup i sosów. Podstawowe techniki to: gotowanie, gotowanie na parze i pieczenie w folii. Posiłki powinny być spożywane 5-6 razy dziennie o stałych porach, powinny być niezbyt obfite objętościowo, a ilość tłuszczu znajdująca się w nich powinna być podobna. Spożycie surowych warzyw i owoców uzależnione jest od indywidualnej tolerancji. Wyklucza się wszystkie potrawy źle tolerowane przez chorego oraz obowiązuje bezwzględny zakaz picia alkoholu. Stosuje się substytucje enzymami trzustkowymi oraz witaminy A, D,E, K, B i kwasu foliowego. W nowotworach trzustki dieta zależy od stopnia zaawansowania choroby i etapu leczenia. Jest zbliżona do diety stosowanej w zapaleniach.
Opublikowano: 08.11.2016;
aktualizacja: 15.02.2018
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Aleksandra Żyłowska
Dietetyczka
Ukończyłam studia o specjalności Technologia, biotechnologia i analiza żywności oraz Usługi żywieniowe i dietetyka. Jestem zwolenniczką prostej, zdrowej kuchni i świadomych wyborów w codziennym odżywianiu. Do moich głównych zainteresowań należy wspomaganie leczenia chorób poprzez właściwe jedzenie, a także psychologiczne aspekty odżywiania i budowanie trwałych zmian nawyków żywieniowych. W życiu zawodowym łączę dwie pasje – zdrowe odżywanie i pisanie. Uważam, że edukacja żywieniowa jest bardzo istotna, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Chętnie podejmuję się prowadzenia edukacyjnych zajęć warsztatowych.
324
Komentarze i opinie (0)