Pikantne potrawy stanowią podstawę kuchni meksykańskiej, tajskiej czy chińskiej. Także w Polsce ważną rolę w przygotowaniu posiłków odgrywają przyprawy takie jak czosnek czy pieprz. Ich dobroczynne właściwości są znane od dawna. Wśród wielu zalet znajdziemy jednak także kilka wad.
Czy pikantne przyprawy są szkodliwe?
Spis treści
Rola przypraw w naszej kuchni
Przyprawa to składnik pochodzenia roślinnego dodawany do potraw w niewielkich ilościach celem nadania jej smaku, zapachu a także czasami dodatkowo barwy. Może ona występować pojedynczo lub w formie mieszanek. Przyprawy od wieków używane były jako dodatek poprawiający smak. Wykorzystywano także ich właściwości lecznicze. Niektóre z nich uznawane są za afrodyzjaki.
Każda kuchnia regionu posiada swoją kompozycję przypraw nadającą potrawom charakterystyczny smak. Używanie dużej ilości pikantnych przypraw możemy zaobserwować szczególnie w krajach o gorącym klimacie. Jest to ściśle związane w właściwościami np. chilli. Ostre przyprawy mają działanie antybakteryjne a zatem niejako konserwują danie do którego zostały dodane. W regionach świata gdzie notujemy wysoką temperaturę mikroorganizmy mają bardziej komfortowe warunki do szybkiego rozwoju. Dlatego też używanie pikantnych przypraw ma na celu obniżenie ryzyka zatrucia wynikającego z rozwoju np. bakterii. Badania pokazały, że w krajach o gorącym klimacie do przygotowywania mięsa używana była zwykle przynajmniej jedna (a zwykle więcej) przypraw, które zaliczylibyśmy do grona pikantnych. Najpopularniejsze pikantne przyprawy to:
- pieprz,
- czosnek,
- kurkuma,
- chilli,
- papryka ostra,
- imbir,
- pieprz kajeński,
Wpływ pikantnych przypraw na zdrowie
Nie możemy uznać, że pikantne potrawy są szkodliwe dla zdrowia. Ich lecznicze właściwości są nam znane od setek lat. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pikantne przyprawy pobudzają wydzielanie soków trawiennych co przyspiesza trawienie pokarmów. Jest to szczególnie korzystne w przypadku potraw tłustych, ciężkostrawnych, które będą długo zalegać w żołądku. Pobudzanie wydzielania soku żołądkowego będzie jednak niekorzystne w przypadku pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy oraz refluksem żołądkowo przełykowym. Spożywanie pikantnych dań przez takich pacjentów będzie prowadziło do nasilenia objawów choroby. Podobnie będzie również w przypadku osób cierpiących na stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej czy przełyku. Pikantne potrawy działają bowiem drażnioną na tę strukturę.
Działanie termogeniczne
Kolejną ogromną zaletą przypraw typu chilli, curry czy pieprzu jest działanie termogeniczne, czyli ich wpływ na produkcje ciepła przez nasz organizm. Działanie takie prowadzi do przyspieszenia tempa przemiany materii a przez to sprzyja procesowi odchudzania. Z tego powodu często przyprawy pikantne nazywa się „spalaczami tłuszczu”.
Układ sercowo-naczyniowy
Mówiąc o ich dalszym wpływie na organizm nie możemy zapomnieć o tym, że oddziałują korzystnie na funkcjonowanie układu sercowo naczyniowego. Poprawiają bowiem krążenie i obniżają np. ryzyko zawałów serca. Kapsaicyna zawarta w papryczkach chilli ma wpływ na obniżanie poziomu złego cholesterolu LDL.
Działanie antyoksydacyjne
Warto wspomnieć, że jest ona stosowana także jako składnik maści rozgrzewających. Przyprawy są również źródłem substancji o działaniu antyoksydacyjnym. Antyoksydanty zwane przeciwutleniaczami zwalczają wolne rodniki, które uszkadzają komórki powodując stany zapalne, które są początkiem rozwoju wielu chorób. Wolne rodniki wpływają również na szybkość procesów starzenia się organizmu. W przypadku przypraw takich jak kurkuma czy chilli należy wspomnieć także o ich potencjale antynowotworowym.
Działanie antybakteryjne
Kolejna zaletą tego rodzaju przypraw jest działanie antybakteryjne. Warto wspomagać swoją odporność w okresie zimowym poprzez dodatek czosnku do potraw. Związki siarki w nim zawarte:
- skutecznie walczą z bakteriami,
- mają potencjał antyrakowy,
- antyoksydacyjny.
Substancje zawarte w czosnku wpływają również na obniżenie ciśnienia krwi.
Podsumowując do zalet stosowania pikantnych przypraw zaliczymy ich działanie przeciwzapalne, pobudzające wydzielanie soków trawiennych, poprawiające krążenie krwi, rozgrzewające, antybakteryjne, przyspieszające metabolizm. Wpływają one również na produkcje endrofin czyli na poprawę nastroju.
Negatywne działanie pikantnych przypraw
Należy jednak zauważyć, że nadmiar pikantnych przypraw w diecie może mieć również niekorzystny wpływ na zdrowie. Ostre potrawy drażnią chemicznie błonę śluzowa całego przewodu pokarmowego zaczynając swoje działanie już w jamie ustnej. Ich duże spożycie jest wymieniane jako czynnik ryzyka wystąpienia nowotworów:
- jamy ustnej,
- przełyku,
- żołądka.
Właściwości pobudzające wydzielanie soku żołądkowego ogranicza również stosowanie takich przypraw u osób cierpiących na stany zapalne błony śluzowej przewodu pokarmowego, chorobę wrzodowa czy refluks żołądkowo przełykowy.
Także stosowanie ich u osób z problemami skórnymi takimi jak trądzik może powodować nasilenie się objawów w postaci większej produkcji sebum i częstszego pojawiania się wyprysków. Pikantne przyprawy mają na ogól korzystny wpływ na nasze zdrowie. Warto je jednak stosować z umiarem i pamiętać, że w przypadkach niektórych schorzeń należy wyeliminować je z codziennej diety.
Kto powinien unikać pikantnych przypraw
W przypadku większości osób dodatek tego typu przypraw do przygotowywanych dań będzie miał korzystny wpływ na zdrowie. Istnieje jednak grono osób, które powinny stosować dietę łatwo strawna, a zatem taką w której nie znajdujemy miejsca dla pikantnych przypraw. Do grup osób, które pikantne potrawy powinny ograniczać lub całkowicie wykluczyć z jadłospisu zaliczamy:
- osoby z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy,
- osoby ze stanami zapalnymi błony śluzowej przewodu pokarmowego,
- osoby z refluksem żołądkowo-przełykowym,
- kobiety karmiące piersią.
W przypadku kobiet w ciąży rezygnacja z ostro przyprawionych dań nie jest konieczna. Pikantne przyprawy nie mają negatywnego wpływu na rozwój dziecka. Jednak ze względu na swoje właściwości mogą nasilać nieprzyjemne objawy pojawiające się w okresie ciąży takie jak np. zgaga.
Opublikowano: 20.12.2013;
aktualizacja: 28.03.2017
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marzena Rojek
Dietetyk
Dietetyk, specjalista ds. zdrowia publicznego. Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki. Posiada ponad dziesięcioletnie doświadczenie w pracy z pacjentami indywidualnymi, także cierpiącymi na zaburzenia odżywiania. Prowadzi szkolenia oraz warsztaty kulinarne z zakresu prawidłowego odżywiania dla dorosłych, dzieci i młodzieży, zajmuje się przygotowywaniem i realizacją programów profilaktyki zdrowotnej. Pracuje jako nauczyciel i wykładowca. Autorka wydanej w 2018 roku książki „Polskie superfoods”. Prezentuje racjonalne podejście do prawidłowego odżywiania, oparte na aktualnej wiedzy z tego zakresu. Sprzeciwia się radykalnym dietom „cud” i stara się przekonywać, że zdrowy styl życia może być łatwy i przyjemny. Prywatnie szczęśliwa mama, pasjonatka długich spacerów i rowerowych wycieczek. Wolne chwile spędza w kuchni, gdzie doskonali i testuje przepisy dietetyczne.
324
Komentarze i opinie (0)